Арман Сқабыл, «Хабар» агенттігі бас продюсерінің орынбасары:
– Бүгінгідей жаһанданған дәуірде, нарықтық бәсекенің қарқын алған тұсында қандай телеарна болсын, ең алдымен, жоғары рейтингтік көрсеткіш үшін жанын салып жұмыс істейтіні белгілі. Себебі нарықтың қатал заңдылықтарына төтеп беру үшін және өз өнімдерін ұсыну арқылы көрермен санын көбейту жолында кез келген арна эфир саясатын өзіне қолайлы етіп жүргізуге мүдделі. Әрине, бұл жерде көрермен қалауы ескерусіз қалмайды. Әлбетте, көрермені көп арнаға жарнама да молынан беріледі. Бұл дегеніңіз – орасан табыс көзі.
Заманауи технологиялар жылдам дамыған сайын телевизия да заман ағымына бейімделіп, көштен қалмауға тырысып бағуда. Коммерциялық арналарды айтпаған күннің өзінде мемлекеттік тапсырысты орындайтын отандық телеарналар да көрерменін қызықтыру үшін амалсыз көшірме хабарлар жасауға мәжбүр. Өйткені отандық телеарналардың жаңа жобаларына мемлекет тарапынан соншалықты мол қаржы бөліне бермейді. Сондықтан да өзіміздің төл бағдарламамызды жасап, оның рейтингісін жақсарту үшін тың жобаларға деген мемлекеттік тапсырыс көлемін ұлғайту қажет.
Ғазиза Ұзақ, СТВ телеарнасы қазақ бөлімінің продюсері:
– Қазіргі кезде отандық телеарналарда авторлық жобалар тым азайып кетті. Есесіне өзгенің дайын форматтағы жеңіл-желпі, ойын-сауыққа құрылған бағдарламаларының көшірмелері көбейіп келеді. Бұл бағдарламалар шама-шарқынша қазақ көрерменіне ыңғайланып ұсынылуда. Бір жағынан, телеарналар жаңа жоба ашып, көрерменін қалыптастыруға уақыт кетіргенше, рейтингі жоғары дайын бағдарламаны эфир кестесіне қойғанды қолайлы көреді. Алайда көшірме бағдарламалардың дені қазақы менталитетімізге жат дүниелерді ашып көрсетуге негізделген. Біреудің жеке басының шаруасы, белгілі адамның не ішіп, не киетіні сияқты нәрселерді көптің талқысына салып жататын телехабарлардың танымдық сипаты мол деп айта алмаймыз. Сондықтан да бүгінгі таңда әр отандық телеарналар көрерменге ой тастар, тәлімі мол, ақпараттық-танымдық авторлық бағдарламалар мен жеке жобаларды шығаруды мықтап қолға алса. Бүгінде отандық телевизия саласында жаңаша ойлайтын буын қалыптасып келеді. «Көш жүре түзеледі» дегендей, келешекте де телеарналарда көшірме бағдарламалардың саны азайып, отандық бағдарламаларға сұраныс көбейеді деген ойдамын.
Айтмұхан Сқақов, «Еламан» продюсер орталығының жетекшісі:
– Шынында, соңғы кездері отандық телеарналарда көшірме бағдарламалар көбейіп кетті. Дегенмен бұл мәселе төңірегінде қанша сын айтылғанымен, бұл жобалар көрермен сұранысын қанағаттандырып отырғаны рас. Қалай десек те өзгенің пісіп-жетілген, миллиондаған аудитория жинаған бағдарламаларының қазақша нұсқасын жасаудан соншалықты қашқақтаудың керегі жоқ. Тек, шетелдік бағдарламаларды бас-аяғы тұтастай көшіріп алмай, өзіміздің дүниетаным мен өз талғам-түсінігімізге қарай икемдеуіміз қажет. Телевизия саласында белгілі бір жаңа жобаны ойлап тауып, оны іске қосу оңай шаруа емес. Бұл жерде қыруар қаржы мен кәсіби мамандар жағынан айтарлықтай проблемалар жетерлік. Әйтсе де өзгенің жетегінде кете бермес үшін біз өзіміздің отандық телеөнім индустриясын дамытуға күш салуымыз керек. Ол үшін әр телеарна тың бағдарламаларға, әсіресе ұлтымыздың интеллектуалдық деңгейін көтеретін заманға сай жобаларға жүйелі түрде байқау жариялап тұруы тиіс.