Имамдардың айтқанын істейміз деп шатасып біттік
Қызыл үкіметтің тұсында дінге қатаң тыйым салынып, атеистік саясаттың үстемдік құрғаны бәрімізге де аян. Елді мекендерде мешіт, молда, имам түгілі, құран оқитын адамды табу қиын болатын. Сол кездерде үйленген жастардың шариғат жолымен некелері қиылмады. Олар Неке сарайында заңды некеге қағаз бетінде ғана тіркелді.
Таяуда асқа жиналған бір топ азаматтардың арасында имандылық туралы сөз қозғалғанда, Мәдіхан атты азамат: «Ой, иманға бет бұрмақ болсаң, кеудеңнен итереді», – деп имамдардың имандылығына күмән келтіретінін жасырмады. Дастарқан басынан тұрғаннан кейін қалжыңдаған кейіп танытып, Мәдіханды сөзге тарттым;
– Исламнан көңілің қалды ма, әлде имамнан көңілің қалды ма?
– Әлһамдулла, мұсылманмын. Алланы ұмытпаймыз. Исламнан неге көңілім қалсын, бірақ имамнан көңілім қалды.
– Неге?
– Сіз журналист екенсіз ғой, сізге сырымды айтайын.
Мәдіханның сыры
– Алматыға көшіп келгеніме он жылдан асты. Әйелім, үш балам бар. Кеңес өкіметі тұсында үйленгенбіз. Бірақ ол кезде шариғат жолымен неке оқытпадық, тіпті неке оқытуды ойламаппыз да. Енді еліміз егемендік алып, дініміз қайта оралғанда, әйелім екеуміз «жас болса бір шамаға келді, бұрынғы қателіктің орнын толтырып, мешітке барып, неке қидырайық» деген шешімге келдік. Бірақ біраз уақыт қобалжып, қалай барудың есебін таппай жүрдік. Бір күні дайындалып, жуынып-шайынып, білгенімізше дәрет алып, өзім тақиямды киіп, әйелім орамалын тартып, мешітті бетке алдық. Мешіттің неке қиятын бөлмесіне кіріп, сонда отырған имамға келген шаруамызды айтқанымыз сол-ақ: «Сендер харамсыңдар, сендерден туған балалар да харам, ішкен-жегендерің, істеген істерің – бәрі харам», – деп мешіттен желкелегендей етіп қуып шықты. Имамның бұл ісіне не деп айтарымызды білмей, бейне бір кешірілмес күнә жасаған жандардай күй кешіп, әйелім жылап-еңіреп, үмітіміз үзіліп үйге қайттық. Араға біраз уақыт салып әйеліме басқа мешітке барып көрейік десем: «Бір имамнан бір өмірге жететіндей сөз естідік қой, сол да жетер, ең бастысы, иманымыз – жүрегімізде, Алламыз – аузымызда, осыған шүкіршілік етейік», – дейді. Менің сырым – осы. Осыдан кейін имамнан көңілім қалды.
Имам не дейді?
Расында да, Кеңес өкіметі тұсында отбасы құрған көптеген жастардың шариғат жолымен некесі қиылмағаны – уақыт шындығы. Шариғат жолымен некесі қиылмаған сол өткен заманның жастары бүгін некесін қидырғылары келсе, не істеулері керек?
Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы Діни оқу-ағарту бөлімінің маманы Рахымжан Әкімбеков:
– Некенің екі негізі бар. Бірінші, ер адам әйелден «сіз маған тұрмысқа шығуға разысыз ба» деп сұрауы, ал әйел адам «мен сізге тұрмысқа шығуға разымын» деп келісімін беруі шарт. Екіншіден, осы келісімді растайтын куәлар болуы міндетті. Осы екі шарт орындалғанда, неке түседі. Некені молданың қиюы – ол сүндет. Бірақ бұл пайғамбарымыздың сүндеті екен деп, қазіргі уақытта оны тастап қоюға болмайды. Ал Кеңес өкіметі кезінде шариғат жолымен неке қидырмағандарды «харам» деп балағаттау – надандық. Пайғамбарымыз (с.ғ.с): «Әрбір надан – батыр», – дейді. Ал надан адам ойланбай, қорықпай сөйлейді. Ал намаз оқу мәселесіне келсек, намазды қаза қылуға болмайды. Ал енді бір сауалға әр имамның әртүрлі жауап беруі – кейбір имамдардың сауатының таяздығынан. Өкінішке қарай, білімсіз имамдар көп. Бүгінде білікті жастар оқу бітіріп келіп, бұл мәселе шешімін тауып келеді. Тағы бір айтарым, көкейіңізде жүрген сауалдың жауабын тікелей мешіттен келіп алғаныңыз дұрыс. Өйткені қазіргі уақытта халықты шатастыратын теріс ағымдар көбейіп кетті.
Ел не айтады?
Имандылық жайлы елдің пікірін білмек ниетпен сауалнама жүргізіп, Кеңес өкіметінің «көзін» көрген қала тұрғындарын сөзге тарттық. Ермек аға:
– Жасым 60-тан асты. Біздің заманымызда мен ғана емес, менің қатарларымның көпшілігі дін, шариғат дегенді ойлаған жоқпыз. Заман солай болды. Ал қазір мүлдем басқаша. Жаппай дінге бет бұру бар. Бұл имандылық – жақсылықтың нышаны. Бірақ көңілге қонбайтын дүниелер де бар. Мысалы, бір сауалға үш имам үш түрлі түсінік береді. Бәрі де – имам, ал қайсысына сенесің? Айта кетер тағы бір жайт, түсініксіз шектеулер көп. «Ата-бабаңа құран оқытып, аруағына сиынба, ол – Аллаға серік қосу» дейді. Біз «ата-бабамыздың рухы салауат болсын» деп Алладан сұрап отырғанымызды қалай түсінбейді? Салт-дәстүр мен исламды шатастырады. Мұсылман болу үшін міндетті түрде араб немесе түріктің киімін киюіміз керек пе? Қазақтың киімін киіп, мұсылман болуға болмай ма сонда? Тағы бір мәселе – намаз оқу. «Бес уақыт намазды қаза қылуға (уақытын өткізуге) болмайды, ол – күнә» дейді. Жұмыс істеп жүрген адамдардың бәрінің бес уақыт намаз оқуға мүмкіншілігі бола бермейді ғой. Мүмкін, жұмысқа дейін, жұмыстан кейін қосып оқыса да болатын шығар? Меніңше, шектеулер мен міндеттерді азайтып, заманның, адамның мүмкіншілігін ескеру керек шығар.
Сөз соңы
Атеистік қоғамда шаңырақ көтерген отбасыларға айтарымыз: Сіздер некеміз қиылмады деп көкейлеріңізге күдік ұялатпаңыздар. Сіздер бір-біріңіздің ризашылықтарыңызбен үйлендіңіздер. Шариғаттың неке туралы шарттарын орындадыңыздар. Демек, некелеріңіз шариғат жолымен де таза болған.
Алла жар болып, дініміз берік , иманымыз биік болсын!
