Белгібай ШАХМЕТОВ, медицина ғылымының докторы, С.Ж.Асфендияров атындағы ҚазҰМУ психиатрия, психотерапия және наркология кафедрасының профессоры:
– Дәріханаларда құрамында есірткі заттары бар дәрі-дәрмектерді рецептісіз, еркін сатуға тосқауыл қоюдың жалғыз ғана жолы бар деп есептеймін, ол – тиісті заң жобасын жасау. Әйтпесе қазір құрамында есірткі қоспалары бар дәрілердің сатылымын реттеу мен қадағалау жұмыстары министрліктердің бұйрықтары бойынша ғана жүзеге асады. Ал бұйрық деген не? Дәріханалардың барлығы жекеменшік. Денсаулық сақтау министрлігінің бұйрығын олар шыбын шаққан құрлы көрмейді. Заң бойынша жеке мүлікке қол сұғуға немесе бұйрықты күштеп орындатуға болмайды, сондықтан қазіргі дәріханалардың бірінен есірткі қоспасы бар дәріні ала алмасаңыз, келесісінде еш қиындықсыз қол жеткізесіз. Бұрын бұл мәселені Үкімет қадағалайтын, мына заманда бизнес атаулының төңірегінде тек ақша табу мақсаты ғана орындалатын болған. Әрине, тек осындай дәрілерді сататын дәріханалар ашуға болар еді, бірақ кәсіпкерлер мұндай қадамға бара бермейді. Себебі тағы да сол – ақша. Халық күнделікті қолданатын заттарды сатып кәсібін дөңгелетпесе, біртүрлі ғана тауарды сатумен айналысуға кез келгеннің келісе бермейтіні анық.
Мырзабек АМАНБАЙҰЛЫ, заңгер:
– Құрамында наркотикалық заттар бар дәрі-дәрмектер адамдарды психологиялық ауытқуларға итермелейді. Жалпы, мұндай өнімдерді ҚР Денсаулық сақтау министрлігімен бекітілген арнайы қаулыларға сәйкес, тек дәрігерлік нұсқаулық пен мөр басылған рецепт бойынша ғана сатылады. Қазақстанға сырттан әкелінген кез келген фармацевтикалық өнім министрлікте тексерістен өтіп, рұқсат қағазы берілгеннен кейін ғана сатылымға шығады және патент беріледі. Сондықтан бұл тәртіп пен талаптың барлығы ведомствоаралық заңнамаларда қарастырылған. Ал мұндай дәрілерді сататын арнайы дәріханалар аша алмаймыз, сатылымға тыйым да сала алмаймыз. Себебі халықтың әлеуметтік жағдайы келмейді. Құқықтық-нормативтер бойынша да сәйкес емес, бір адам бір дәрі үшін неліктен шақырым-шақырым жол жүруі тиіс? Екіншіден, мұндай дәрі-дәрмекке мұқтаж науқастар бар, сондықтан шектеу де қоя алмаймыз. Тек қадағалауды күшейтіп, учаскелік мамандардың тексеріс жұмыстарын жиілету қажет. Тіпті заңмен бұған тосқауыл боламыз дегеннің өзінде де қылмыстық аты – қылмыс, адам бар жерде қылмыс міндетті түрде бола береді.
Шалатай МЫРЗАХМЕТОВ, Мәжіліс депутаты:
– Бұл мәселенің шешімін табу аса қиын емес. Бар болғаны министрлік немесе Үкімет жаңа қаулыны қайта қарап шығады. Ал, негізі, бүгінгі қоғамда құрамында есірткі қоспасы бар дәрілердің еркін саудалануы, расымен-ақ, ең өзекті мәселелердің біріне айналып барады. Антибиотиктер мен наркотикалық қоспалары бар дәрілік өнімдерді қатаң дәрігердің нұсқаулығы негізінде ғана сату керек деген де пікір айтылып жүр. Ақыры осыған келетін сияқты. Себебі қоғам талап еткен кез келген мәселе қысқа мерзімде заңмен бекітіледі. Дегенмен мұндай майда-шүйде дүниелерге бола заң шығарудың қажеттілігін көріп тұрған жоқпын. Тек 13-14 жастағы, яғни ауыспалы кезеңдегі жасөспірімдер үшін бұл мәселе қауіп төндіріп тұр. Бірақ аса бір алаңдаушылық танытудың қажеті шамалы, себебі бұл мәселе жиі айтылып, күн тәртібінде тұр. Алдағы уақытта Үкімет қаулысы қабылдануы тиіс.