Қаламұш қашанда ұштала бергей!

...Әлдекім дүниеден өткеннен кейін ғана кімді жоғалтқанын біліп, аһ ұратын қазақ үшін адамның қадіріне көзінің тірісінде жету – өте қат та қажет қасиет. Осы тұрғыдан алғанда, журналист, әдебиеттанушы ғалым, профессор Бауыржан Омарұлының таяуда жарық көрген «11-ші қаламұш» деген жаңа жинағының мейлінше тағылымды дүние екендігі даусыз.
«11-ші қаламұш» – автордың жур­на­листика майданындағы қаламдас, қанаттас әріп­тестері, олардың осы саладағы өзіндік үлес, салмағы, шығармашылық ла­бо­ра­то­рия­сының қыр-сыры, сондай-ақ адамдық бол­мысы, азаматтық бейнесі жөніндегі тол­ға­ныстарына толы. Бұл жобаның әріп­тес­тер жай­лы портреттік мақалалардан бастау ал­ғандығын айта отырып, Бауыржан Омар­ұлы: «...Журналист өмірінің жұртқа аса мә­лім емес тұстарын танытуға ты­рыстық. Олар­дың өскен ортасы, ма­ман­дықты иге­ру­ге ұмтылысы, жолсапар хи­кая­ла­ры, кә­сі­би шеберлігі жөнінде әңгіме өр­біттік», – дей­ді кітаптың «Қаламгер және қа­ламұш» атты күрмеу сөзінде.

Айтса айтқандай, бұл – өзінің қарақан ба­­сынан гөрі өз ісіне, кәсібіне көбірек қыз­мет еткен жандар, замандастар, әріптестер жө­нінде аспандата емес, кәдімгі адами тілмен жазылған жүрекжарды лебіз. Мұнда сан алуан адамдар жайлы әңгі­ме­лен­ген. Олардың ішінде атақтылары да, ата­қ­­сыздары да, қалың көпшілікке та­ныс­тары да, бейтаныстары да бар. Бірақ олар­дың қай-қайсысы да – күнделікті өмір­дегі кү­рес­кер, суреткер, былайша айтқанда, на­ғыз алдыңғы шептің адамдары. Автор өзін­дік майда тілімен, қалам­гер­лік ше­берлігімен әр кейіп­ке­рінің жұрт көзінен таса қа­сиет­терін, ерек­ше­лік­терін әсер­лі штрих­тар, тосын да тың теңеу­лер арқылы өте шы­­на­йы си­пат­тайды. Сөйтіп, қазақ жур­на­лис­те­рінің шын мәнісіндегі ұлы ұстазы Т.Қо­же­­кеев­­тен бас­тап, С.Бер­ді­құлов, Е.Смайыл, Ж.Ауп­баев, Ж.Бей­сенбайұлы, Қ.Жиен­­­бай, Д.Егізов, С.Пар­ман­құлов, Қ.Олжай, М.Тә­­жі­­­мұ­ратов, Н.Жүсіп, Т.Ба­тыр­­хан, Қ.Рыс­­бек­ұлы, Ә.Орал­­баев, М.Бай­назар, Н.Бай­са­қал, Ә.Са­быр­­жанұлы сияқ­ты аға, іні, заман­дас­та­ры­ның әр­қай­сы­сының өзін­дік қадір-қа­­сие­тін тамы­р­шы­дай тап басқаны байқалады. Осы ті­зімдегі та­нымал көсем­сөз­­шілер өз алдына, әсіресе «арқалағаны – алтын, жегені – жантақ» бо­лып, ел ішінде елеусіздеу күн ке­шіп жүрген соңғы бес-алты жур­налист бей­несі Бауыржан Омар­ұлы­ның кейіп­те­уін­де өте сәтті шыққан. Бұл ретте, Бауыржан Омарұлы «Өңі шырайлы, сөзі шұрайлы» те­ле­журналист Әлімжан Сабыр­жанұлының өткір де ұтымды түйін­дерін тіпті жіліктеп ша­ғады. Мысалы, сө­ре­де секіріп бара жат­қан әлдебір қытайлық саудагерді көрсете оты­рып: «Бүгін сөреде секіргендер ертең төбеде секіріп жүрмей ме?», «Қыз сынында» бас бәйге алған ару­дың ана тілге шорқақ екенін «Түрің ұнамды екен, енді тіліңнің де құ­нарлы болуына ті­лектеспіз!» деп бір ауыз сөзбен түйіндеген не­месе «Ұлықта құлық жоқ», «Ұшақтан тү­сіп, құ­шақ­қа кірген» де­ген сияқты сәт­ті­лі­гімен талайдың зердесінде жат­талып қал­ған тіркестеріне дейін тізіп шы­ғуды ұмыт­пайды. Сол сияқты қазақ жур­на­лис­ти­ка­сының ыстық-суығына бір кісідей төтеп келе жатқан, сөйте тұра «биліктегі бар жеткен биігі 501-оқу тобының старос­та­лығы» болып қалған, қаламы қарымды тіл­ші Нұржамал Байсақал жөнінде де жана­шыр­лық көңілмен көсіле жазады, «Алымды әрі шалымды. Оқырманын да, өз стилін де тап­қан журналист. «Алматы ақшамының» бір тіреуін көтеріп, бірнеше айдарды үкілеп ұс­тап отыр», – деп шын бағалайды, әділ са­ра­­лайды.

Қорыта айтқанда, «11-ші қаламұш» – жалғасын табуға тиісті құнды дүние. Әрине, замандас туралы сөзді басқалар да айтпай, жазбай жүрген жоқ. Бірақ олардың, не­гі­зінен, белгілі мерей­той­лар­ға орай­лас­ты­ры­латыны, ең со­ра­қы­сы, көбінесе әсі­ре­мақтау, ма­дақтау тү­рін­де болып келетіні шындық. Ал оқыр­манға замандас бейнесін ашатын шы­на­йы, адами сөз керек. «11-ші қаламұш» – осы талап үдесінен шыға алатын бір­ден-бір тұшымды туынды.