Дағдарыс жезөкшелерге де жетіпті

Бүкіл әлемді шарпыған қаржылық дағдарыс қоғамның қай саласына болсын әсерін тигізбей қойған жоқ. Көлеңкелі бизнестің бір тармағы болып есептелетін жезөкшелік бұдан тыс қалмапты. Бұған Алматы қаласындағы «түнгі көбелектердің» бір түнгі тынысымен танысқанымызда көз жеткіздік.
Әуелі атышулы Сайын көшесіне бет алдық. Шулы болатыны – ең алғаш 1995 жылдары Алматыдағы көше жезөкшелігі сол арадан басталған. Бұрын топ-тобымен тізі­ліп, тән саудасын қыздырып, көлік кеп­телісіне себепкер болатын «түнгі кө­бе­лектер» жым-жылас.
Енді бағытымызды Сейфуллин даң­ғы­лына бұрдық. Өкінішке қарай, Жұ­ма­­баев көшесі мен І Алматы темір­жол бе­ке­ті аралығындағы жезөкшелер ты­йыл­мапты. Біз жезөкшелер шоғырланған нүк­телерді ақырындап санай бастадық. Кө­шеде жеті-сегізден топтанып тұрған «хор қыздары» ары-бері ағылған поли­ция көлігін көргеннен тым-тырақай қа­ша­ды екен. Ұсталғаны ұсталды, ұстал­ма­ғаны бас сауғалап үлгереді. Дәп бір інге жүгірген суырлар секілді, жақын тұр­ған үйлерге жып-жып беруде. Поли­цей­лерден қаймықпай тұрған кезекті бір топтың қасына келіп білгеніміз – олар поли­цейлермен ымы-жымы бар, керек кезінде оларға «субботникке» баратындар екен.
– Сендер нүкте санап әуре болмай-ақ қойыңдар, себебі осы төңіректегі хру­щевкалардың көбі жезөкшелер мекені, – деді бізге қарап біреуі. Осы сөзден кейін олармен тіл қатысудың сәті түсті.
Гуля:
– Кризистің әсері кәдімгідей бі­ліну­де. Бұрындары бір күнде бес-ал­ты, кейде тіпті жеті-сегіз клиентке дейін болатын. Бүгінде екі-үшеу болса кәдімгідей көңіліміз толатын болды. Егер ел сияқты оқу бітіріп, арнайы ма­мандығым болса, мұндайға бар­мас та едім. Көңілге демеу болары – інім мен сіңлімді ақшасын төлеп, оқы­тып жатырмын. Олардың менің көр­гендерімнің жүзден бірін көрмеуін ті­леймін. Егер мен еден жуып, 20 мың теңге тапсам, оларға қайтіп көмек­тесемін?
Көше толы жасақтар жолдағы әрбір адамның құжаттарын тексеріп, жүрістерін қадағалауда.
Атын жарияламауды өтінген бір офицер былай деді:
– Біз бұлардың әрбірін білеміз. Кімнің қай үйде тұратыны, қайдан кел­гені бәрі белгілі. Құжаты жоқтар де­реу жазаға тартылатын болған­дықтан, ондайларды мүлде аз деуге болады. Былтырлары қап­тап жүретін жақын шетелден келетін­дер азайған. Мұндағылардың бәрі алматы­лықтар емес, бірақ Қазақстан азаматтары. Ке­зінде өздері жезөкше болып келіп, кә­сіптерінің қыр-сырын меңгерген кейбі­реу­лері осы маңнан үйлер алып, та­ныстарын «жұмысқа» тартуда. Өкі­ніш­ке қарай, елі­мізде жезөкшелерді жа­залайтын заң жоқ. Осыларды күн сайын жүргізілетін рейд­те ары-бері та­судамыз. Жандарын шы­ғарып жазалар ма еді, әттең! Еліміздің заң­дарында тек жеңгетайларды жазалау қарасты­рыл­ған. Біз ұйымдастырумен ай­на­лысып, жең­гетайлық етушілерді де жақсы бі­ле­­міз. Керек десеңіз, олардың тізі­мі де бар. Алайда олардың үстінен ша­ғым тү­сіп, қылмыс үстінде қолға түс­пеген соң қауқарсызбыз.
Суыртпақтап жүріп сыр тартқанымыз­да­ғы жезөкшелерден білгеніміз мыналар болды: ең бағалары төмендері – көше жез­­өкшелері, сағаты 2500-3000 теңге тұра­ды. Әртүрлі болатын табыстарының тең жартысын жеңгетайларға берсе, «кры­­шалардың» аузын майлауға пайда­ның 10 пайызы тағы кетеді. Сауналар мен қо­нақ­үйдегілердің бағасы сағатына 100 дол­лардан басталады екен, тіпті «эли­та­лық» деп аталатын шетелдіктер мен ақ­сүйектерге қызмет көрсетушілердің ішін­­де сағаты 1000 доллардан асатын­да­ры бар. Жезөкшелердің орта жасы – 18-50. Өкінішке қарай, олардың нақ­ты саны ешкімге белгісіз. Қалалық ішкі істер департаментінде тіркеуге алынған­да­ры­ның саны – 1050 адам. Есірткі тұты­на­тын­дары 150-ден асады.
Заманына қарай – амалы
Иә, көше «көбелектерінің» күйі кетіп, көгенделе бастағаны көрініп тұр. Бірақ қонақүйлер мен сауналарда «Қажет болса қатырамыз, қандайын қалайсыз?» деп ұсыныс айтушылардың кемігенін байқай алмадық. Қаптаған жарнамалық газет беттері де сол қалпы. Интимдік қызметтің қандай түріне де әзір екенін мәлімдеп, қай жаста, қай ұлт екендерін бадырайтып көрсететіндердің саны артпаса кемитін емес. «Жарнамаға жарнама беруші жа­уапты» деп қойып, жалпағынан баса­тын­дардың тыйылатын күні қашан туа­ды екен? Әуелі заманауи техниканы же­те меңгергендер мүмкіндіктерін құр жі­бермеуде. Интернетте өз сайттарын ашып алып, суреттерімен бірге қызмет ақысын, қандай қызмет түрлерін көрсететіндіктерін ашық жариялауда. Біздің министрлер түкпірдегі әрбір ауылға дейін ғаламтор же­лісінің жеткізілетінін айтып мақтануда. Сол ғаламтормен бірге жететін, жас са­на­ны улайтын ақпарат ағынына қарсы ша­ралар қолдануды ойластырды ма екен? Осы бетімен кетер болса, көп ұзамай-ақ қай­мағы бұзылмаған ауылдардан «хор қыз­дарының» шықпауына кім кепіл?
Қанымызда жоқ, ұлтымызға жат – ар-намысын аяққа таптайтын кәсіпке қазақ қыздарының баруына не себеп? Кім кінәлі? Көсегемізді көгертеді деген капиталистік қоғам ба? Жоқ әлде, «балапан басына, тұрымтай тұсына кеткен» керзаман ба? Шешімін таппаған сан сауал санаға маза берер емес.