Қатерлі ісік (рак) – бұл организмдегі қалыптан тыс жасушалардың бақылаусыз өсуімен және таралуымен сипатталатын ауру. Әдетте денедегі жасушалар бақылауда өседі, бөлінеді, бірақ рак клеткалары бақылаусыз бөлінеді және өседі, нәтижесінде ісіктер пайда болады.
Қатерлі ісік жасушалары қалыпты жасушалардан бірнеше жолмен ерекшеленеді. Оларда ДНҚ-да мутациялар немесе ауытқулар болуы мүмкін, бұл олардың тез бөлінуіне және өсуіне әкеледі. Ең жаманы сол, бөліну кезінде оған қарсы келетін, тоқтатуға әсер етуші сигналдарды елемейді.
Қатерлі ісіктің көптеген түрлері бар және емдеу нұсқалары қатерлі ісіктің түрі мен сатысына байланысты. Емдеу әдетте хирургиялық араласуды, химиотерапияны, сәулелік терапияны және мақсатты терапияны қамтиды.
«Кешенді жоспардың іс-шараларын іске асыру кезінде қатерлі ісіктерден болатын өлім-жітімді орта есеппен 5%-ға төмендетудің оң үрдісі бар. ҚР-да онкологиялық науқастар контингенті 2022 жылы 205 042 науқасты құрады, 2022 жылдың 11 айында қатерлі ісіктерден болатын өлім – жітім көрсеткіші 100 мың тұрғынға шаққанда 65,7 – 11 806 жағдайды құрады, бұл өлім-жітім көрсеткішінің 8,3%-ға төмендегенін көрсетеді», – деп атап өтті Д.Қайдарова.
Алайда, қатерлі ісікті емдеудегі проблемалардың бірі – рак клеткалары өте бейімделгіш болуы мүмкін. Уақыт өте келе емдеу жолы қиынға соғады. Сонымен қатар рак клеткалары дененің өз жасушаларының бөлігі болғандықтан, сау жасушаларға зиян келтірместен оларға әсер ету қиын болуы мүмкін. Бұл жүрек айнуы, шаштың түсуі және шаршау сияқты жанама әсерлерге әкеледі.
Қатерлі ісік ауруын емдеудің жаңа және тиімдірек әдістерін әзірлеу бойынша зерттеулер жалғасуда. Қатерлі ісікпен күресу үшін дененің өзіндік иммундық жүйесін қолданатын иммунотерапияның және емдеуді адам қатерлі ісігінің ерекше генетикалық сипаттамаларына бейімдейтін дәл медицинаның жетістіктері қатерлі ісік нәтижелерін жақсартуда үлкен рөл атқарып келеді.