Трамвай қашан пайда болған?

Трамвай көлігі қашан, қай елде пайда болған?
Ерасыл АЛТЫНБЕК, Кереку қаласы
Ең алғашқы вагоны ат арба арқылы тартылатын көше трам­вайы Нью-Йоркте 1832 жылы шыққан. Екінші трамвай жолы Жаңа Орлеанда 1835 жылы ашыл­ған. Бұл жолда әлі күнге дейін электр машиналар жұмыс істейді. Еуропада ал­ғаш­қы трам­вайлар Парижде 1853, Англияда 1860 жылы Беркенхендте, сосын Лондонда 1861-де, Копенгагенде 1863-те пайда болған. ХІХ ғасыр­дың 70-жылдары жылқы­ның көмегімен жүретін трамвайға бай болды. Бірақ қайта өңдеу­шілер оның басқа түрін іздес­тіре бастады. Алдымен меха­никалық күш ретінде сығылған ауа, газ, жанармайлы двига­тельді қолдана бастады. Бұл мүмкін болған соң, электр күшін іске қосты.
Ең алғашқы электр трам­вайын «Сименс» фирмасы 1881 жылы Берлиннің трамвай жолы арқылы іске қосты. Бірақ бұл көлікте әлі қаншама жетіс­пеушілік болған еді. Мысалға, вагонға электрэнер­гиясы үшін­ші байланыс рельсі арқылы беріліп отырды. Дегенмен америкалық инженер Ю.Спрэг қақпағына ток түсіргіш орнату арқылы бұл мәселені шешті. Енді ол байланыс сымы арқылы жер­ден биік жерде ілініп тұрды. Осындай жөндеулерден кейін, америкалық трамвай нағыз стан­дартқа сай көлік болды. 1888 жыл­­дан бастап бүкіл әлем­ге та­рай бастады.