«Қасым ханның қасқа жолының» бес саласы

Қазақ хандығының құқықтық жүйесінде ерекше орны бар «Қасым ханның қасқа жолы» заңдық тұрғыда қандай негізгі мәселелерді қамтығанын білгім келеді.
Әлібек, Қостанай қаласы
Жалпы, «Қасым ханның қас­қа жолы» сол замандағы қазақ хал­қының жан-жақты жетілген Ата Заңы болып есептеледі. Бұл заң­дар жинағы негізінен бес тарау­дан тұрған. Бірінші – Мүлік заң­дары (осы тарау арқылы мал, мү­лік, жер дауы мәселелері ше­шіліп отыр­ған). Екінші – Қыл­мыс заң­дары (кісі өлтіру, ел шабу, мал талау), үшінші – Әске­ри заң­дар (қосын, аламан, әске­ри мін­дет, тұлпар ат, қара қазан мәсе­ле­лері), төр­тінші – Елші жоралары (май­талмандық, ше­шендік, сы­па­йы­лық, әдеп­тілік), бесінші Жұрт­шылық заңы (ас, той, ме­реке, жасауыл және т.б) мәсе­лелерін қамтыған. Осы бес са­лаға ба­ғыт­талған заңдар топ­тамасы сол кезеңдегі Қазақ хан­дығы­ның барлық түйткілді мәсе­ле­лерін шешіп беріп отырған.