Малға «ұрсуға» болмайды

Әке-шешеміз «малды теппе» деп жататын. Жалпы, халқымызда малға қатысты қандай тыйымдар бар?
Ғазиз, Ақтөбе қаласы
Төрт түлік малдың болмысын жара­ты­лыс заңдылықтарымен сабақтастыра бақы­лап, терең таныған бабаларымыз өз сана­сында соларға қатысты мифтік, пәл­сапалық, мәдени танымдар мен ұғымдар қалыптастырған. Атакәсіпке байланысты туындаған малға қатысты тыйымдардың бір парасы төмендегідей:
• Жас төлді арқасынан сипауға бол­майды: өспей қалады. Жатқан малдың үстінен аттамайды. Аттаған жағдайда кейін аттау керек. Әйтпесе мал омыртқасын сындырады болмаса қасқыр жейді.
• Жас малдың мүйізі шығар кезде қол­мен сипауға болмайды, мүйізі қисық болады. Сол үшін оны басқа мал сүзеді.
• Бөтен адамды малдың ортасына кір­гізбейді, көз тиюі мүмкін.
• Малшыларға беті-қолын жумай, мал шығаруға болмайды.
• Қой бағып отырып тігін тігуге, жыртқыш құстардың атын атауға, мал ауруының атын атауға болмайды және өзіне, отбасына байланысты қайғылы нәр­селерді айтуға болмайды.
• Малдың жанында отырып, тізеге са­лып, ағаш сындыруға болмайды, малдың аяғы сынады. Отын жаратын балтамен бол­маса аяғыңмен басып сындыру керек.
• Малшыға өз таяғын бөтен адамға бе­руге болмайды. Шопанның таяғы киелі болып есептеледі.
• Малдың уызын алдымен иесі ішуі керек, уыз ішкен соң, іле су ішуге бол­майды. Уыздан иесі өзі татпаса, кедей адамға болмаса итке береді. Ол ақ мол болса екен деп тілеу тілеп жүреді.
• Сүтті үрлеп ішпейді, майлылығы азая­ды. Сүттен жасалған тағамдарды жерге түкіріп тастамайды, жын-шайтандар қағып алып кетуі ықтимал.
• Малдың сүйегін аяққа баспайды, жерге көміп тастайды. Қойдың мүйізін, жү­нін өртеуге болмайды.
• Малды аяқпен теуіп, зекуге бол­май­ды.