Ән салатын құм таулар
Әлемнің көптеген елдерінде кездесетін ән салатын құмдар немесе құм таулар біздің елімізде бар ма?
Әсем ДҮБІРБАЕВА, Қостанай облысы
Табиғат таңғажайып тамашаларға толы. Қытайларда мың жыл бұрын жазылған «ән салатын таулар» туралы жазба сақталған. Ол – әртүрлі дыбыстар шығарып тұратын, құпиялылығымен жергілікті халықтың ғибадат орнына айналған Хансу елді мекеніндегі биіктігі 150 метр тау туралы жазылған дүние. Сондай-ақ Ауғанстанның Рег-Реваи тауы, Чилидің Копиано асуының төбесіне шығып, одан төмен түскенде соңдарынан айдаһардың қаһарындай гүрсілдеген, дүрсілдеген дыбыстар шығады екен.
Мұндай ән салатын, сөйлейтін, ысылдайтын тауларды әлемнің көптеген елдерінен кездестіруте болады. Сондай таңғажайып құбылыстың тамашасы өзіміздің елімізде де бар екенін екінің бірі біле бермейді. Алматы облысының Қапшағай каласының іргесіндегі осындай әнші таудың биіктігі – 120 метр, ұзындығы – 1,5 шақырым. Мұнда құмның сусылдаған дыбысының қаттылығы сондай – бірнеше шақырымға дейін жетеді. Төбеден етекке қарай жүгіргенде шығатын қатты дыбыс әуедегі ұшақтың гүріліндей естіледі. Аяғыңның астындағы құмнан домбыраның күмбірі, бос қаңылтырдың қаңғыры, иттің үргені сияқты небір дыбыстар шығады. Дыбыс мезгіл-мезгіл жылап, күрсініп күңіренетін көрінеді. Құмның дыбысы тал түсте, күн ысығанда қатты шығады. Кейде құм тау жер сілкінісі кезіндегідей дірілдеп, селкілдейді. Мұндай құбылыс дүниежүзінің жүз шақты елінде кездеседі. Бірақ дірілдеу жағынан да, ән салуы жағынан да ерекшесі – бізде, Алматы облысында, Қазақстанда ғана.
