Жануарлар жер сілкінісі туралы қалай ескерту жасайды?
Жануарлар апатты қайдан сезеді? Ғалымдар сейсмологиялық машиналар адам ағзасы анықтай алмайтын дүмпулерді қабылдай алатыны сияқты, жануарлар да жер сілкінісінің үлкен толқындарын сілкініске дейін бірнеше секунд бұрын жер арқылы өтетін ұсақ дүмпулерді бірден сезетінін айтады, - деп хабарлайды Alashainasy.kz тілшісі Вugin.kz-ке сілтеме жасап.
Қытайда ғалымдар практикалық жолды таңдауға шешім қабылдады. Жануарлар жер сілкінісін қалай және неліктен сезетінін зерттеудің орнына, олар бұл қабілетті пайдалануды шешті. Бүкіл Қытайда сейсмикалық сезімтал жануарлар бар зертханалар ашылды. Мысалы, соңғы екі жылда шығыс Қытайдың Цзянсу провинциясындағы Нанкин қаласындағы сейсмологтар кез келген ерекше әрекет алдағы жер сілкінісін болжауға көмектеседі деген үмітпен жануарлардың мінез-құлқын зерттеу үшін жеті жаңа бақылау бекетін салды, деп хабарлайды People's Daily.
Соңғы жылдары қытайлықтар жер сілкінісі кезінде жануарлардың мінез-құлқын бақылауда көш бастап келеді және олардың бірнеше табысты оқиғасы бар. 1975 жылғы ақпандағы Хайчэн жер сілкінісі ғалымдар қысқы ұйқыдан шыққан жыландар мен көшелерде пайда болған егеуқұйрықтарды байқағаннан кейін сәтті болжалды. Жергілікті саяси жетекшілер зілзаладан бір күн бұрын эвакуациялау туралы бұйрық шығарып, көптеген адамдардың өмірін сақтап қалды.
Жануарлар өте жоғары дамыған өзін-өзі сақтау инстинкті арқасында әртүрлі табиғи апаттарды және тіпті иелерінің басына түсуі мүмкін жағымсыз оқиғаларды сезеді. Біз оны интуиция деп те атаймыз. Шын мәнінде, интуиция - бұл «жоғары түсінік» емес, бұл біздің санамыз байқамай қалған ең нәзік алғышарттарға мидың лезде реакция танытуы.
Адамадарда сана болғанымен, жануарлардағыдай өткір көру, өткір есту, өте сезімтал иіс сезу және жануарлар әлемі үшін табиғи болып табылатын басқа да маңызды нәрселер сияқты пайдалы дағдылар жоқ. Сондықтан қазір барлық тіршілік иелеріне тән интуиция кейде біз үшін жұмыс істегенде, біз оны керемет деп қабылдаймыз.
Жануарлар интуицияның арнайы «құралдарымен» жабдықталған. Табиғат таңғажайып эхолокация сыйын берген барлық жануарлар жер жартастарының үлкен тереңдікте болатын ең кішкентай дүмпулерін де тамаша сезінеді. Осының арқасында «табиғи жаңғырықшылар» - дельфиндер, жарғанаттар, тышқандар, итбалықтар және құстардың кейбір түрлері жер сілкінісі мен жанартау атқылауының жақындағанын дәл біледі.
Ғылыми жұмыс барысында зерттеушілер жер сілкінісінің ошақтары жануарларға жақын болған сайын олардың мінез-құлқы соғұрлым өзгеретінін байқады. Өзгерістер әсіресе жануарлар топтарында байқалды, ал жеке адамдар қауіптен құтылудың арнайы жолдарын қолданбады. Зерттеушілер мінез-құлқындағы өзгерістер тек жойқын табиғат құбылыстары болғанға дейін болғанына көз жеткізді, сондықтан жануарлардың алдағы апаттарды сезіну қабілеті ғылыми түрде дәлелденген деп санауға негіз бар.
