Қабір басына мазар тұрғызу дұрыс па?
Ассалаумағалейкум! Өлген кісіге мазар тұрғызудың қажеті жоқ екендігін қандай дәлелдермен түсіндіруге болады? Айдын Кәрібай.
Уа алейкум ассалам!
Шариғат талабына сай, қабірдің топырағы түйе өркеші пішінінде етіп жиналады. Хадисте: «Пайғамбар (с.ғ.с.) қабір топырағын өркеш пішінінде етіп жасады[1]», – делінген. Сонымен бірге, қабір басына тас, қыш және ағаш сияқты заттармен бейіт көтеру – мәкрух. Өйткені, бұлай мәңгі тұру және сәндік үшін жасалады. Ал, бейіт – әсемдігі мен құрылысы мәңгі тұратын орын емес[2]. Сондықтан, бейіттің басына құрылыс тұрғызылмайды және сырлап нақыштамайды. Бейітті жоғалтып алмау үшін көктасқа марқұмның аты-жөні, аят сияқты нәрсені жазып қоюға болады[3]. Сондай-ақ, жалпы мазардың аумағы қоршалады. Жабир (р.а.) риуаят еткен хадисте:
نَهَى رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَنْ يُجَصَّصَ الْقَبْرُ وَأَنْ يُقْعَدَ عَلَيْهِ وَأَنْ يُبْنَى عَلَيْهِ
«Алла елшісі (с.ғ.с.) қабірді қалап көтеруге, үстіне отыруға және үстіне құрылыс жасауға тыйым салды[4]», – делінген.
Ибн Абидин: «Шейхтың, ғалымның бейіті болса, қабірінің басын көтеру мәкрух емес[5]», – деп көрсеткен. Алайда, зират жалпы ортақ болған жағдайда, мазардың жалпы аумағын қоршаған қорғаннан бөлектеп жеке бейітті қоршау – мәкрух.
[1] Бұхари.
[2] Ихтияр, 144-бет.
[3] Лүбәб, 141-бет.
[4] Муслим.
[5] Ахкам ъан Жамиъ Фатауа.
Руслан Камбаров
