Телесериалдар туралы теріс пікірмен келіспеймін

Бекен СӘБЕНҰЛЫ, актер:

Қалың жұртшылыққа Бекен Сәбенұлының өзінен бұрын даусы танымал. Өйткені «Қазақстан» ұлттық телеарнасынан көрсетілген «Шыңғысхан», «Бейбарыс сұлтан», «Жумоң ханзада», «Зерда» фильмдеріндегі Шыңғыс хан, Бейбарыс сұлтан, Жумоң ханзада, Шахин төре сияқты басты кейіпкерлер Бекеннің дыбыстауында қазақ көрерменімен қауышты. Өзіндік бояуы бар майда қоңыр үні құлаққа ерекше жағымды талантты актер сондай-ақ «Беривандағы» Фархад пен Әли, «Асыл мұраттағы» Орхан, «Іңкәр сезімдегі» Альберт рөлдерін де дубляждады.
Ал шетелдік әйгілі телехикаялардың кейіпкерлерін қазақша сөйлеткен Бекен Сәбенұлының өзі жайлы біз не білеміз? Ол дуб­ляжға қалай келді, кейіпкерінің жан­дү­ние­сін, мінез-құлқын, болмысын дауыс ар­қылы беруге қалай машықтанды? Өзі ды­быстауға қатысқан телехикаялардың мән-маңызы, көркемдік сапасы жөнінде не ойлайды? Бұл жөніндегі актердің сыр-сұхбаты төмендегідей мазмұнда өрбіді...
Мінезді кейіпкерлер ұнайды
Өнерге деген қызығушылығым 6-7 сыныптарда оқып жүргенде оянды. Сөйтіп, домбыра, гитара, баян аспаптарында ой­нау­ды үйрендім, әншілікке де ден қойдым. Мек­тепті бітірген соң, алдымен Есік педа­го­гикалық колледжінің музыка факуль­те­тін­де, одан кейін Алматыдағы Т.Жүргенов атындағы Ұлттық Өнер академиясының кино факультетінде, Тұңғышбай Жаман­құ­лов ағамыздың сыныбында білім алдым. Одан кейін Қостанай, Астана драма театр­ла­рында жұмыс істеп, 2003 жылы Алма­ты­ға келдім. Сол уақыттан бастап Ғ.Мү­сі­ре­пов атындағы балалар мен жасөспірімдер театрының актерімін. Сонымен бірге, «Қазақ­стан» ұлттық арнасының дубляж бөлімінде жұмыс істеп жүргеніме де алты-жеті жылдың жүзі болды.
Дубляж жасауды үнді фильмдерінен бас­тадым. Ауылда өскендіктен бе, бастап­қы­да шетелдік есімдерді айтуға тілім келің­кі­ремейтін. Бірте-бірте бәріне төселдік. Бүгінде тіл жағынан соншалықты қиындық жоқ. Бірақ жұмыс барысында қызықты жайт­тар болып тұрады. Бірде әріп­тесім екеуміз корей фильмін дыбыстап отырғанбыз. Кенет алдымыздағы мәтін жа­зыл­ған парақтан «атёй» деген жазуға көзіміз түсті. «Бұл не тағы? Бай­қа­май жазылып кеткен бо­лар» деп, оқымай тастап кеттік. Келесі параққа көшкенде жаңағы сөздің бірнеше жерде кездесетінін бай­қа­дық. Сөйтсек, ол көшенің аты екен. Сөйтіп, бір сөзге бола, бүкіл жұмысымызды басынан бастауға тура келгені бар.
Дыбыстаған кейіпкерлерімнің ішінде Бейбарыс сұлтанның бей­не­сі ерекше ұнады. Арабтар мен си­риялықтар бірігіп түсірген теле­хикаяның басты рөліне де мық­ты актер таңдап алынған екен. Сол сияқты, «Жумоң хан­за­да» да өте жақсы түсірілген. Он­да­­ғы актер­лер де шебер ой­най­ды. 80-нен астам бөлімнен тұ­­ратын телехикая еш жа­лық­тыр­ған жоқ. Кө­рермен қанша­лық­ты көруге қы­зықса, біз де сон­ша­лық­ты дыбыстауға асық­тық. Өзі­ме корей теле­хикаялары ұнай­ды. Мә­де­ниетіміз бен ұрпа­қ тәрбие­леу­дегі көзқа­рас­тарымызда ұқсас­тықтар бар сияқты.
Телехикаялардың ішінде қазақтың Бе­кеніне ұқсайтын талай түрік, корей ағайын­дар кездесті. Әрқайсысында менің бір-бір қасиетім бар. Маған, негізі, лирикалық жә­не мінезді кейіпкерлерді дыбыстаған ұнай­ды.
Сериал да – саясат
Жалпы, мықты режиссер, талантты ком­позитор, ізденімпаз суретші және білік­ті актерлерден құралған топ өзара бі­рік­кен­де ғана дүниеге жақсы туынды келмек. Қытайлар түсірген «Шыңғыс хан» теле­хи­кая­сында осы алғышарттардың бәрі сақ­тал­ған деуге болады. Шыңғыс хан туралы «қатыгез қолбасшы» деген түсінік бала кезімізден санамызға сіңіп қалғаны рас. Ұлы қағанды дыбыстау арқылы ол пікірім түбегейлі өзгерді. Ел басқару, қолбасшылық ету – екінің бірінің қолынан келмейтін өнер. Қытайлықтар осы фильм арқылы Шың­ғыс ханның барлық әрекетін ақтауға, сөйтіп, бейнесін ұлықтауға тырысқан сияқ­ты. «Шыңғыс ханның шығу тегі – түркі, тіпті қазақ» деген әңгімелерді де естіп жүрміз. Егер көрерменнің есінде болса, «Жумоң ханзаданың» соңғы сериясында Жумоң жай­лы ақырғы сөз айтылып келеді де, «дү­ниеге оның баласы келді, аты – Тэмужин» дейді. Ал Шыңғыс ханның шын аты Тэм­у­жин болғаны тарихтан белгілі. Көрдіңіз бе, корей ағайындар да әлемді дүр сілкіндіруші ұлы қолбасшыны нәзік саясат арқылы өзде­ріне тартуға тырысқан.
Телесериалдар жөнінде кейде теріс пікір­лер де айтылып жатады. «Елдің сана­сын улайды, күнделікті өмір шындығынан алыс­татады» дейді.
Өз басым мұнымен келіспеймін. Рас, жасанды, жадағай оқиғаларға құрылған ар­зан сериалдар да жоқ емес. Бірақ сон­дай-ақ жақсылыққа жетелейтін, мәнді, маз­мұнды телехикаялар да жеткілікті. Егер ол сондай тәрбиелік мәні зор дүние болса, неге көрмеске?! Сондықтан сапалы дүние­лер­ді дұрыс таңдап, талғап ала білу керек. Сосын дыбыстағанда да үлкен шеберлік, жауап­кершілік танытып, көрерменге ұсы­нар әрбір фильмге мұқият ден қойсақ, ұтыл­масымыз анық.