Шәкір Абайша өлең жазған

Тұрсын ЖҰРТБАЙ, Халықаралық «Алаш», І.Жансүгіров атындағы әдеби сыйлықтардың лауреаты, жазушы, алаштанушы:

Шыңғыстаудың шежіре қарттары Қа­быш Кәрімқұлов, Жұмакүлбай Базарбаев, Шә­кір Әбенов айтатын Абайдың өлеңдері мен кітаптағы өлеңдердің арасында сөздік, образдық, ырғақтық айырмашылықтар бар. Енді оны қағазға түсіру мүмкін емес. Жұ­макүлбайдың аузынан «Абай айтты» деген үш-төрт ауыз сөз жазып алғам, ке­зінде «Білім және еңбекке» шыққан да бо­латын. Артынан қарасам, Абайдікі емес. Абай­ға лайықталып жазылған Шәкір қу­дың өлеңі екен. Шәкір: «Мен кезінде Абай сияқты өлең жаздым. Жұмакүлбай сияқты қуларға таратып жібердім. Артынан қа­ра­сам, Абайға түк қабыспайды екен. Оларды қойымды сойып шақырып, «енді сендер бұл өлеңді ұмытыңдар, бұл өлеңді жазған мына – мен» деп көздерінше отқа жақтым» дегені бар. Шалдар ақымақ қылғысы кел­се, осындай өлеңдерді айтып беретін. Ес­ті­гендер «Абайдың өлеңін таптым» деп жа­зып жүреміз. Абай жайлы мәліметтер жи­науға бірінші рет Абайға барғанымда, мені де солай мазақ қылып жіберген. Ар­тынан тіл табысқаннан кейін, Қабыш, Шәкір, Жұмакүлбай сынды шалдар «ойбай, Тұр­сын келді, бұған шындығымызды ай­та­мыз» дейтін болды. Абайдың жаңа өлеңін таптым дегендер болса, астарына үңілу керек. Егер Шәкір Әбеновтің бір сөзі бай­қа­лып қалар болса, ол Абайдікі емес. Бірақ Шәкір ол өлеңдерін «бір-екі-ақ адам айтып жүр, басқа тірі жан білмейді, оны өзім де ұмыттым. Абайша өлең жазбақ болдым. Бірақ Абай бола алмадым» деген еді. Қал­жың­ның үстіндегі жайлар кейде шындыққа айналып кетеді. 1975-77 жылдарға дейін Абай ауданына барып, аты аталған қарт­тар­дан Абай туралы естелік алғанда, жа­ңа­ғ­ыдай қалжыңдарға ұшырастым. Бұлай әзілдесуінің себебін сұрағанымда, «Абай тура­лы болмайтын сұрақтарды қойып, ма­за­ны алатын ақымақ зерттеуші, жур­на­лис­тер­ге ызамыз келеді» дейтін.