— Қазіргі қазақ эстрадасындағы ұлттық бағытты дамытып жүрген санаулы әншілер бар. Солардың жұлдызды сапынан өз орныңызды таба алдым деп ойлайсыз ба? Алдағы күндері Алматыда шығармашылық кешіңізді өткізейін деп жатыр екенсіз, бәрі сәтті болсын. Осы кеш барысы туралы оқырмандарға аз-кем айта кетсеңіз.
— Бойымда ел-жұртым мойындарлық өнерімнің бір ұшқыны болса, ол алдымен бір Алланың арқасы деп білемін. Енді біраз жылдан бері жинақталған шығармашылық тәжірибем мен репертуарымдағы жаңа дүниелерімді жинақтап, халыққа ұсынсам деген ниетім бар. Осы орайда шығармашылық кеш 16 қарашада Алматыдағы Мұхтар Әуезов атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық драма театрында кешкі сағат 19.00-де өтетін болып белгіленді. Кеште айтылатын әндердің мазмұны жағынан ұлтымызға мақтаныш болып келген халық әндері, елімізге белгілі композиторлардың әйгілі әндері орындалады. Сонымен қатар өзім жазған әндерді де орындаймын. Құрманғазы атындағы оркестрдің сүйемелдеуімен бірнеше ән болады. Халқымыздың қасиетті қара домбырасымен және гитарамен де әндер айтамын. Кештің ең басты ерекшелігі – табиғи тірі дауыста өтетіндігінде. Кешке келетін арнайы қонақтар мемлекеттік сыйлықтың иегері Қайрат Байбосынов, көптің көңілінен шығып жүрген әншілер Тоқтар мен Бейбіт, Нұрлан Албан, Ақбота Керімбекова, «Ғасыр» тобы, қазақ биінің үздік шебері Шұғыла Сапарғалиқызы, өзге де жұлдыздар өз өнерін жұртқа ұсынады. Кеш Тәуелсіздігіміздің 20 жылына арналып «Маржан қыз» деген атпен ұйымдастырылып отыр.
— Әншілігіңізбен бірге композиторлық ерекшелігіңіздің бар екенін жақсы білеміз. Осы уақытқа дейін қанша ән жаздыңыз және оны кімдер орындап жүр?
— Негізінде, ән айту ата-бабаларымыздан жалғасып келе жатқан ерекшелігім болу керек. Әкемнің де, шешемнің де өнерге деген сүйіспеншілігі аса жоғары еді. Ауыл-елдің ішінде әжептәуір өлең айтып жүретін. Екі әпкем жап-жақсы ән айтады. Солардың арасынан арнайы өнер қуып, білім жолына түсіп, кәсіптік деңгейге көтерілген мен болдым. Қытайда колледждің музыка мамандығы бойынша білім алып шыққан соң, қызмет жолымды шәкірт тәрбиелеу бағытында бастап едім. Алла берген өнер шығар, әдемі әндерді орындай жүріп, өзгеше бір күйге еніп, жаңа әуендер шығара бастадым. Арнайы композиторлық мамандықты оқымасам да, баяғыдан бізге белгілі болған халық композиторларының жолын қуып, толыққанды әндерді өмірге алып келдім. Әрі олардың алғашқы орындаушысы өзім болдым. Ауыздан-ауызға таралған әндер ел ішін кезіп кетті. Бірнеше ән кассеталарым жазылып, тыңдармандарым жағынан ықыласқа бөленді. Бұл менің өнерге деген қызығушылығымды тіпті де тереңдете түсті. Осылайша 2002 жылы Құрманғазы атындағы Қазақ ұлттық консерваториясының дайындық курсына қабылданып, осы оқу орнының арнайы бөлімінде 2004-2008 жылдар аралығында халық әні кафедрасында дәстүрлі ән класын бітірдім. Айрықша айта кететін жайт – Қазақстанның Халық әртісі, дүлдүл әнші Қайрат Байбосынов ағамыздың шеберханасында шыңдалғаным менің ең үлкен олжам болды. 2008-2010 жылдары осы оқу орнының магистратурасын бітірдім. Дипломдық жұмысымды ойдағыдай қорғап, үздік нәтижемен оқуымды тамамдадым. Орындаушылық және ән шығару жағынан кәсіптік деңгейде құлшыныстар танытқандығымнан болар, нәтиже жаман емес. Қазірге дейін 30-ға тарта ән жаздым. Соның жетеуі орындалып жүр. Өнердегі өзім сыйлайтын жұлдыздар Рамазан Стамғазиев, Ұлту Қабаева, Меруерт Түсіпбаева секілді әншілер сахнаға алып шықты. Жалпы, өзім орындаған 20-дан аса ән радиода жиі беріліп жүр. Дәл қазір Т.Жүргенов атындағы Қазақ өнер академиясында дәстүрлі ән бөлімінде ұстазбын.
— Сіздің мақтан тұтарлық өнеріңіз болғанымен, көгілдір экраннан көп көрінбейтін себебіңіз не?
— Өзіңізге белгілі, өнер жолы кім-кімге де жеңіл емес. Бүгінгідей күрделі заманда халық әнімен халқымызға танымал болу аса ауыр соғып тұр. Дәстүрлі өнер жағында жүрген әрбір адамның басындағы мұң – осы. Уақыт алып келген жаһандану үрдісі өзінің артықшылығы, абзалдығын көрсетумен бірге, ұлттық құндылықтарымызға да зиянын тигізіп жатыр. Уақыт солай болды екен деп, қасиетті өнерімізден қашқым келмейді. Қазақтың халық әндерінде, ұлттық композиторларымыздың әндерінде әдемілік, сұлулық, көркемдік, терең философия, даналыққа бастар ой жатыр. Ерте ме, кеш пе, ұлтын сүйген ұл-қыздар ұлттық бояуы қалың халық қазынасына тоқтайды. Аз санды батыстанған ағайындарды есепке алмағанда, басым көп қарагөз қандастарым халықтық дәстүрді қорғайды және қолдайды деп нық сенемін. «Алматы – менің жүрегімде» ән фестивалінің жүлдегері болғандығым ұлт өнеріне деген құрмет деп сеземін. «Үри-ай» атты альбомымның тыңдармандар жағынан жылы қабылдануы – соның айғағы.
— Өнер мектебіңізден хабар таптық, өмір мектебі туралы не айтасыз?
— Жер жаннаты – Жетісудың тумасымын. Әйгілі Хантәңірі бөктеріндегі Райымбек ауданына жалғасып жатқан Өртекес өңірінің қызымын. Ақындар мен батырларға бесік болған шұрайлы өлке, ұйыған қазақы тірлік өз ортасында есейтті. Аталардан қалған «Сүйіндіктің сүйкемесінен сақта» деп тәмсіл болған тілді-жақты, өнерді өмірім деген өлкеде есейдім. Тамырдан дарыған қасиет бүгінгідей қара шаңырағымыздың ордасынан білім алу дәрежесіне дейін алып келді. Қайрат Байбосынов секілді ағаларымыз бен өзге де апаларымыздың аялауында, алыстан келген ағайынға құшағын ашқан еліміздің еркелетуінде оң-солымызды танып келеміз. Міне, енді 10 жыл бойы өнердегі ізденісімнің жауабы ретінде халықтың өнерін өзіне қайтаруды мақсат етіп, дәстүрлі әндерді әспеттеген шығармашылық есептік кешімді ұсынып отырмын.
— Шығармашылық кешіңізді Тәуелсіздігіміздің 20 жылдығына арнап отыр екенсіз. Бұл ретте елге айтар қандай тілегіңіз бар?
— Ең бастысы, ғасырлар бойы арман болып, аңсап жеткен Тәуелсіздігіміз баянды болсын. 20 жылдың жемісі мен жеңістері мәңгілікке жалғасса екен деп Жаратқаннан тілек етеміз. Өнерін өрге сүйреген ұлтым бар жерде ұятқа қалдырмайтын ұл-қызы болуға даярмыз. Ұлттық өнерді ұлықтасақ – ұтылмаймыз. Осы жолдағы ұмтылысымыз түбінде жемісті нәтижесін береді деп сенемін.
— Әңгімеңізге рақмет. Шығармашылығыңызға табыс тілейміз.
Шаба Әденқұлқызы, әнші, сазгер: Ұлттық өнерді ұлықтасақ – ұтылмаймыз
Последние статьи автора