Қу даладағы қу ағашты «киелі» жасап жүрген кімдер?

Еске еріксіз сатирик Нұржан Тө­лен­диев сомдаған «Ақ тырна» елес­тей­ді. Қарапайым халықтың ді­ни сауатсыздығын пайдалану ар­қылы тиын тауып жүрген «тыр­налар» қаншама? Енді сол «тыр­налар» кесенелердің де қа­зы­насына қол сала бастапты. Тіпті кейбіреулері айдаладағы қу ағашқа шүберек байлап, оны тылсым күш етіп көрсетіп қал­та қампайтуда. Мәселен, еліміздің әр облысы аумағында кем дегенде ірілі-ұсақты 10-нан астам рухани, ді­ни орындардың барын ескерсек, елі­міз­дің рухани, мәдени жә­ді­герлер жағынан Орталық Азияда көш бастап тұрғандығын мақ­та­­нышпен айта аламыз. Алай­да олар­дың тиісті мекемелер тара­пы­нан қадағалануы қалай? Ол жағы беймәлім.
Мәселен, шетелден турист келе қалған жағдайда, оқылған Құран мен берілген батаның өтеуін сұрап тұрса, елдігімізге сын емес пе? Сонда өздері киелі орында жүре тұра, сөзіне ісі сай келмейтін дін­бұ­зар­лардың әрекетіне қалай тосқауыл қоймақ керек?
Сондай сорақылықтың белгілері арамызда қылаң беріп те жүр. Иә, күнгейдегі Бәйдібек ата мекенінде Ақмешіт деген табиғаты келісті үңгір бар. Сол жерді естіп-білгесін бүгінде зиярат етушілердің, саяхат­шы­лар­дың қатары көбейе түскен. Ал «дайын асқа тік қа­сық» салатындар мұнда да пайда болыпты. Өзін сол кие­лі орынның шырақшысымын деген ақсақал Ақ­мешіт жайлы аңыз-әпсана соға бастапты. 
Кеңес ЫСМАЙЫЛОВ, Оңтүстік Қазақстан облыстық «Южный Казахстан» газетi бас редакторының орынбасары:
– Ақмешiт – табиғаттың тамаша тартуы. Керемет ту­ристiк нысанды тиiмдi пайдалану үшiн облыс әкiм­iнiң тапсырмасымен қаржы бөлiнiп, сол жаққа ба­ратын жол да салынды. Енді, мiне, алып үңгiрдiң қожайыны пайда болыпты. Өзiн «осы жердiң шырақшысымын» деп таныстыратын ақ­са­қал келген қонақтарға ойға қонымсыз ер­тегiлердi ай­тып, Құран оқыған болып ақша табады. Не­гi­зiн­де, оның айт­қандары ислам қағидаларына мүлде қай­шы. Ол ту­ристердiң барлығын тасқа та­бын­ды­рып жатыр. Ақмешiтке шетелдiктер де барады. Мұн­дай бас­сыз­дықты көрген қонақтар елiмiз жай­лы не ойлайды?
Аңызды ақиқатпен шатастырып алмайық. XII-XV ға­сырларда жоңғар шапқыншылығы кезінде үңгірге 10 мыңға жуық әскер кіріп, намаз оқыған. Ал ол жа­уын­герлерді Ақмешіт әулие басқарған. Ертеректе жы­лан­ның ордасына айналған үңгірдің иесі айдаһар мен Дию пері болған деп те айтылады. Ал Ақмешіт батыр оны ілімнің күшімен ұстап, бағындырған деседі. Қазір осындағы мәрмәр тас астында Ақмешіт әулеті жер­лен­ген. Қасында Сүлеймен пайғамбардың анасына арнап таспен қаланған мазары да бар.
Ал ондағы шырақшылар өткенді таспен байланыстырып, археологиялық тарихи-зерттеу инс­титутының ғалымдары зерттеп үлгермеген болжамды айтып жүр. Олар кімді шатастырып жүр? Елде түрлі діни ағымдардан арыла алмай жатқанда, «тасқа табынушылық» бізді қай ұшпаққа шығарады? Міне, қызық, Ақ­мешіт үңгірі шырақшысының айтуынша, үңгірге соғыс жылдарына дейін адам баласы аяқ басып көрмеген. Шаршаған адамға дем беріп, перзент сүймегендердің тілегін қабыл ететін Ақмешіт үңгіріне тек 50-жылдардан кейін ғана адамдар лек-легімен келе бастапты. Перзент сүймегендер ұрпақты болып кетсе, медицина мамандарының қызметінен гөрі «тылсым үңгір» қызметіне жүгінген жөн секілді...
Құрапилық адамның ешқашан да жағдайын оңалтып, тағдырын өзгерте алмайтындығы белгілі. Жуырда Оңтүстік Қазақстан облысы әкiмiнiң жанындағы дiни бiрлестiктермен байланыс жөнiндегi кеңестiң кезектi отырысында облыс әкімінің бірінші орынбасары Берік Ос­панов осы түйткілдерге байланысты тап­сырмалар беріп, қарапайым халықтың ой-санасын бұрмалайтын, теріс ағым­дарға жетелейтін іс-әрекеттерге бірлікте қарсы әрекет жасауға шақырды. Әрі БАҚ сала­сында хақ дініміз туралы сауатты дүниелер берілу керектігін тілге тиек етті.
Бейбіт МЫРЗАГЕЛДИЕВ, Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының Оң­түс­тік Қазақстан облысы бойынша өкiл имамы:
– Мұндай проблема тек Ақмешiтте ғана емес, облыстағы барлық дiни си­паттағы туристiк нысандарда бар. «Ис­ламның атын пайдаланған шырақшылар шариғатқа қайшы әңгiмелердi айтып, көпшiлiктi қақ жолдан шатастырып жүр. Осылайша олар асыл дiніміздің, дiн қызметкерлерiнiң абыройына нұқсан келтiріп жүр.
«Әләулайым таусылса, хәләулайым тағы бар» демекші, орта жолдан олжа түсіргісі келетіндер тек үңгірлермен шектеліп қалмапты. Енді олар кесенелерді де төңіректеп жүр екен. Таяуда Отырар жеріндегі Арыстанбаб кесенесіне зиярат етушілерден түскен садақаны талан-та­раж­ға салған сорақылықтың беті ашылды. Анығында, «Отырар» қорық-мұра­жайының 2010 жылдан бергі қаржылық құжаттарын тексеру кезінде прокурорлар мемлекетке тиесілі 1 миллион теңгенің қолды болғанын анықтады. Әуелі қыз­меткерлер іссапарға шығатын қаржы берілмейтінін айтып арызданған. Тіпті Арыстанбаб кесенесінің төрт қараушысы сол жылы жаңа келген басшы ай сайын ақша талап еткендіктен оны тауып беруден шаршап, Қаржы полициясына арыз­даныпты. Нәтижесінде біраз қар­жының мақсатсыз жұмсалғаны да анықталды. Қызығы, көпе-көрінеу 60 мың теңге сұраған экс-директор қар­мағын­дағыларға «таппасаң, шара қолданамын» деген мағынада әңгімелер айтып келіпті.
Жұртшылықтың санасында киелі деп саналатын орындардағы арға жат қылық­тарды көргенде, заңның құрығынан қашып жүргендерге «жазаңды Тәңірі берсін!» дегеннен басқа айтарымыз жоқ.