Азат Қазақстан – Асан қайғы аңсаған жерұйық мекен

Ертең – осыдан 20 жыл бұрынғы мезгілде Еуразия кіндігінен жұлдыздай жарқырап көрінген Алаш азаттығының куәсі – Тәуелсіздіктің алтын қазығы қағылған кезі, күллі әлемге Қазақстан Республикасы деген мемлекеттің атауы жария болған сәті, «мың өліп, мың тірілген» қазақ елінің енді аты өшпестей, жады жоғалмастай мәңгілікке өмір бастаған бақытты күні. Тәңірдің сыйы, тағдырдың тартуы болған Тәуелсіздік – сыртқы елдерден егемендігіміз ғана емес, қазақы болмыстың, ұлттық діліміздің, ұлттық жады мен зерденің, қазақша ойлау мен түйсінудің еркіндігі деп білемін. Қазақ деген атымыз Құдайдан басқаға бағынбайтын, бұғауға көнбейтін еркін де еңселі ел дегенді білдіреді. Бар-жоғы 20 жылда ғасырға бергісіз белестерді аттаған Тәуелсіз Қазақстанның дос пен дұшпанымызды мойындатқан жетістіктері Қазақ-наме дейтіндей том-том шығармаларға арқау болғандай. Тәуелсіздіктің тойы тоқмейілсу болмасын, өткен мен бүгіннің, келешектің қамын таразылайтын тұжырымға толы болсын!

Әлмисақтан азат едік...
Мінсіз мемлекет туралы диа­лог­­тарын жазған Платон, құт да­ры­ған қайы­рым­ды қала тұр­ғын­да­ры туралы толғаған әл-Фараби, Уто­пияны ойлап тапқан То­мас Мор, күн қаланы қиял­даған Кам­па­нелла се­кілді, Асан қайғы ба­ба­мыз­дың шар­­тараптан іздеген жер­ұйы­ғына бүгінгі Тә­уел­сіз Қа­зақ­станның азамат­та­ры куә болып отыр­ғанымызға ешкім дауласа қой­мас. 1991 жылы «ең тұрақсыз ел бола­ды» деп сәуе­гей­лік айтқан­да­рын бү­гінгі Қа­зақ­станның 20 жыл­­д­ағы то­лағай табыстары жоқ­қа шығарды десек бо­лады. Кейде өз еліміздің қа­ді­рін біл­гіміз кел­ме­се де, кез келген шетелдік азамат дәл осы Қазақ­станның жұмыр жер­­дегі жер­ұйық мекен екеніне ашық мо­йын­дар еді, мойындап та, қы­зыға да, қыз­­ға­нып та жүр. Тә­уел­сіздік ту­ра­лы ойға ба­тып оты­рып, «бүкіл дү­ниежүзі та­­ри­хында отар бол­маған халықтар бар ма өзі» деген сауалға жауап іздеп көр­дім. Тек ежелден тәуелсіз болған соң Тәуелсіздікті жариялау туралы құ­жаты жоқ бірлі-жарым елдер – Жапония, Англия, Испаниядан өз­ге адам­зат та­ри­хын­да отар немесе вас­салдық тәуел­ді­лік­те болмаған, әу бастан азат ғұ­мыр кеш­кен халық жоқ екен.
Википедия сайтына жүгінсек, адамзат та­­рихында барлығы 216 ірі империя алма-кезек дәурен құрып, із қалдырыпты. 33,7 млн шаршы шақырым аумақты табанына сал­ған ағылшын жұртын да ежелгі варяг­тардың үрім-бұтағы нормандия­лықтар билеп-төстеді. Қазіргі ағылшын патшайы­­мы ІІ Елизавета – сол нормандықтардың асыл тұяғы. Қарақұрым Қытай да Шыңғыс ұрпағы Құбылай құрған Юань династия­сы­ның қол астында болды. Дегенмен әлемнің ірі халықтары өздерін вассалды тәуелділік қамытын кидік деп есептемейді. Ешқайсысына «басыңа бұғалық кидің» деп мойындата алмайсыз. Керісінше, әрқай­сы­сының бойын азаттық, бостандық, қай­сар­лық рухы кернеп тұр. Олардың – төсі шал­қақ, тұғыры – асқақ, болмысы – паң, бі­­тімі – бекзат. Демек, кезінде айбарлы сақ, ғұн, түркі, Шыңғыс қаған, Алтын орда им­­периялары салтанат құрған Қазақ ор­дасы да әлмисақтан азат ұлт, еркін халық. Көш­пелі қазақ – өз аты айтып тұрғандай, ежел­ден Құдайдан басқаға бағынбайтын, ең­селі жұрт. Есте жоқ ескі заманнан ежелгі ұлыс екенімізді ескерсек, Тәуелсіздік – әу бас­тан-ақ Құдайдың берген сыйы. Олай бол­са, әмбебап Тәуелсіздігіміз отарлық бұ­ға­уын үзген кезден емес, әлмисақтан ұлыс ре­тіндегі қанға сіңіскен бекзат бол­мы­сы­мыз­дан, төл табиғатымыздан басталады деп түйсінуге болады екен. 1991 жылы қол жет­кізген Тәуелсіздігіміз сол табиғат берген ілкі һәм заңды Тәуелсіздігімізді айғақтайды. Әді­летсіз отаршылдықпен қол сұғылған Тә­уелсіздігіміз үшін қаншама баһадүр ба­ба­ларымыз шейіт кетті, қаншама асқақ ар­ман­дар тұншықтырылды. Тағдыр азаттықты аң­саған ата-бабаларымыздың маңда­йы­наТәуелсіздікке жету миссиясын жүктесе, ал бүгінгі ұрпаққа, яғни Сіз бен бізге Тә­уел­сіз­дікті баянды ету жауапкершілігін арқалау па­рыз етіліп отыр. Отаршылдық дәуірде мем­лекеттігімізден уақытша айы­рыл­ға­ны­мыз­бен, мемлекеттің діңгегі қазақ ұлты та­рихтың тәлкегінен, тағдырдың талайынан бү­гін­гі күнге жетті. Ата-бабаларымыз – Тә­уел­сіздік үшін күресушілер азаттық жо­лын­да шейіт болды. Баһадүр бабаларымыз азат­тық үшін жанын пида етті, сол күрес жо­лында өздерін отар деп санаған емес. Ал біз, бүгінгі замандастарымыз – Тәуел­сіз­дікті нығайтушылармыз, сақтаушы­лар­мыз. Яғни Тәуелсіздік алған сәттен бастап екі буынның арасында миссия өзгерді. Ен­де­ше, Алаш баласы, Сіздің миссияңыз – ба­бадан аманат болған Тәуелсіздікті сақтау, мәңгілік мұра ету.
Тәуелсіздіктің негізін қалаушы – Нұрсұлтан Назарбаев
Тарихта 1960 жылды БҰҰ-ның бе­кі­туі­мен Африка жылы деп атау қалыптасқан. Өй­ткені сол кезде отар болған Африканың 17 елі тәуелсіздік алған еді. 1990 жылы азат­тығын паш еткен Литва, Латвия, Эсто­нияны айтпағанда, бұрынғы КСРО-ның 12 одақтас республикасы өз тәуелсіздіктерін жариялады. Сондықтан 1991 жылды ТМД жылы деп атауға болатын сияқты. Өйткені дәл осы айтулы оқиға әлемге зор өзгеріс әкел­­ді, қырғи-қабақ соғыс тоқтады, со­циа­­листік лагерь капитализмге бәсекелес болудан қалды, Еуразия кіндігінде жаңа сая­си орталықтар пайда болды. Ең бі­рін­ші­ден, Қазақстанның ұлттық мемлекет еке­­нін ескерсек, әлем тарихындағы ұлттық мем­лекеттердің бастауында халықтың ба­ғы­на туған көшбасшылар тұрды. Түркияда – Ататүрік, Сингапурде –Ли Куань Ю, Ма­лай­зияда – Махатхир Мохаммад, Үн­діс­танда – Махатма Ганди... Ал екі жарым ға­сырдан соң қайта азаттық алған Қа­зақ­стан Тәуелсіздігінің басында Нұрсұлтан Әбіш­ұлы Назарбаев тұрғаны – айдай ақи­қат. Қазақстан мемлекеттілігінің негізін қа­лау­шы – еліміздің Тұңғыш Президенті Н. Ә. Назарбаев халықты жарқын істерге жұ­мыл­дыру, қоғамдағы татулық пен келісімді ны­ғайту, бүкіл халықаралық қо­ғам­дас­тық­тың ризашылығы мен құрметіне ие болған жаһандық және өңірлік бейбіт бастама­лар­дың авторы ретінде елдің сыртқы саяси ба­ғытын дәл айқындау ісіне орасан зор үлес қосты. Қазақстан 20 жыл ішінде Елба­сы Н.Назарбаев атап өткендей, үш кезеңнен тұ­ратын модернизациялық процесті өткер­дік. 1991-1995 жылдардағы бірінші ке­зең­де біз кеңестік жүйені бұзып, мем­ле­кет­тің негіздерін құрумен айналыстық; 1996-2000 жылдардағы екінші кезең экономика мен саяси жүйенің терең құрылымдық өз­ге­рістерін іске асырумен байланысты бол­ды; 2001-2006 жылдары экономикалық өсу­ге бет алдық. Елбасы Н.Назарбаевтың биылғы халыққа Жолдауында айтыл­ған­дай, Тәуелсіздік жылдарында ел эко­но­ми­касына 120 миллиард доллардан астам ше­телдік инвестиция тартылды. КСРО-ның ши­кізат базасы еліміз бүгінде әлемнің 126 елі­не 200-ден астам өнім түрін шығарып отыр. Тәуелсіздік жылдарында 500-ге жуық жаңа денсаулық сақтау нысандары са­лынса, соңғы 10 жылда білімге бөлінетін қа­ражат 10 есеге артып, 750 жаңа мектеп бой көтерген. Қазір білім беруден 129 ел­дің ішінде көшбастаушылардың қата­ры­н­да­мыз. 1994 жылы Қазақстанда жан ба­сы­на шаққандағы ішкі жалпы өнім 700 дол­лардан сәл асқан болса, арада 2011 жыл­дың 1 қаңтарында бұл көрсеткіш 12 есе артып, 9 мың АҚШ долларынан асып түс­ті. Еліміздің аймағы бойынша мысал кел­ті­ре кетсек, Тәуелсіздік жылдарында бір ғана Жамбыл облысының аймақтық жалпы ішкі өнімі – 41 есе, ал бюджеті 60,8 есе артқан екен. Тәуелсіздігін жариялаған кез­де «қалтасы тесік» болған елдің бүгінде ал­тын-валюта және ұлттық қоры 70 мил­лиардтан мол асты. Саяси-құқықтық тұр­ғыда Қазақстан Тәуелсіздігінің Мемле­кет­тік рәміздер, ұлттық валюта, Қарулы Күш­тер секілді басты атрибуттары қалып­тас­ты­рылды. Ұлттық қорымыз экономиканың тұрақтылығының кепіліне айналды.
Сарабдал сыртқы саясат
Қазақстан көпвекторлы сыртқы саясатта елеу­лі табыстарға қол жеткізді, әлемге дар­қан мінезді қазақ болмысы бейбіт­сүй­гіш­­тігімен, мәмілегерлігімен танылды. Со­ның ең басты айғағы 2010 жылы ЕҚЫҰ-ға төрағалықта XXI ғасырдағы тұңғыш сам­мит өткізіп, Астана декларациясының қа­был­дануы еді. Қазақстан әлемдегі БҰҰ-дан ке­йінгі екінші халықаралық ұйым – ИЫҰ-ға төрағалық етуде. Қазақ елі «Үлкен се­гіз­діктің» алты мемлекетімен (Ресей, АҚШ, ГФР, Франция, Жапония және Италия) стра­­тегиялық әріптестік байланыс ор­нат­қан. АӨСШК, ШЫҰ, ЕурАзЭҚ, ТҮРК­СОЙ, Түр­кі Кеңесі ұйымдарының құры­луы­ның бас­ты генераторы – Қазақстан екені анық. Қазақстанның бастамасымен Азиядағы өз­ара іс-қимыл және сенім шаралары ке­ңе­сінің құрылуы жаһандық және өңірлік қа­уіп­сіздікті нығайтуға қосылған зор үлес еке­ні анық. Халықаралық ұйымдарының Пар­ламенттік ассамблеяларының қыз­метіне белсене араласып келеміз.
Қазақстан – ядролық қаруға қарсы жаһандық қозғалыс көшбасшысы
Президент Нұрсұлтан Назарбаевтың бастамасымен Қазақстан әлемдегі ядролық қаруға қарсы жаһандық қозғалыстың көш­ба­сында келеді. Елбасының бастамасымен дү­ниежүзіндегі ең ірі Семей ядролық по­ли­гоны біржолата жабылып, ядролық қа­ру­дың әлемдегі төртінші арсеналын жой­ған Қазақстан әлем тарихында ядролық қа­рудан өз еркімен бас тартқан бірінші ел болып қана қоймай, ядролық қаруды та­рат­пау тәртібін мүлтіксіз сақтай отырып, жер жүзінде жаппай қырып-жоятын қаруға жал­пыға бірдей тыйым салу, бейбіт атомды қа­уіпсіз пайдалану, халықаралық ядролық тер­роризм қатеріне жол бермеу жөніндегі жаһандық бастамаларды ұсынып келеді. Қазақстан 20 жыл ішінде әр сала, әр тарап бо­йынша әлемдік державалар қатарына іліне бастады.
Қазақстан – ғарыштық держава
Қазақстанның ғарыштық державаға айналуына негіз салынды. Өз тарихында қос ғарышкерді Тоқтар Әубәкіров пен Тал­ғат Мұсабаевты ұшырған Қазақстан «Бәй­терек» зымыран-ғарыш кешенін тұр­ғызды. Ал­ғашқы сәтсіздікке қарамастан, «Қаз­Сат-2» отандық Жер серігі орбитаға шыға­рыл­ды.
Қазақстан – астық державасы
Қазақстанның аграрлық потенциалы зор, мал шаруашылығы, оның ішінде та­бы­сы көп марал шаруашылығы, ара ша­руа­шылығының дамуына үлкен мүмкін­дігі бар. Еліміз Тәуелсіздіктің 20 жылдығы қар­са­ңында 29 миллион тоннадан астам дәнді дақыл, соның ішінде 24 миллион тонна рекордты алтын дән жинап, әлемдегі ең мол астық экспорт­тау­шы бес елдің қатары­нан көрініп отыр. Со­ның ішінде Қостанай, Сол­түс­тік Қазақ­стан, Ақмола облысының диқандары ел игі­лігіне 16 млн тонна астық құйды. Аг­рар­лық секторы қарышты қадаммен дамып ке­ле жатқан Қазақ­стан­ның азық-түлік бо­йынша әлемдік қауіп­сіз­дік­ті қамтамасыз ете­тін жетекші елдер қата­рынан сана­ла­ды.
Қазақстан – спорт державасына айналды
Әр Олимпиада ойындарында екі-үш ал­тын­­нан олжа салып жүрген Қазақстан бокс, ауыр атлетика, күрес түрлерінен әлем­­дік державалардың санатына ілікті. Биыл Қазақстан тұңғыш рет қысқы Азиада ойын­дарын қабылдап, Азия елдері ара­сын­да 32 алтын, 21 күміс, 17 қола, бар­лы­ғы 70 медальмен жалпыкомандалық есеп­те бірінші орын алды. Алла қаласа, 2017 жы­лы әлемдік универсиада қабыл­дай­мыз.
Қазақстан – индустриялық-инновациялық дамуға бет бұрған ел
Жақында қабылданған Тәуелсіздіктің 20 жылдығы Декларациясында атап көр­се­тілгендей, Қазақстан халықтың әл-ау­қа­ты жағынан жаһандық рейтингте әлемнің ал­ғашқы 50 мемлекетінің қатарына кіріп, дү­ние жүзіндегі тез өсіп келе жатқан эко­но­микалар үштігіне еніп отыр. Қа­зақ­стан­ның қаржы және банк жүйесі, даму және эко­номиканы басқару институттары ТМД, қала берді, әлем бойынша үздіктердің қа­та­­рына кіріп отыр. Елбасының тапсыр­ма­сы­мен, кең ауқымда елді индустрияландыру бағ­дарламасы жақсы жолға қойылып, бірқатар бі­регей нысандар ашылып жатыр. Уран өн­ді­руден әлемде алдыңғы орынға шық­тық.
Жаһанның жерұйығы
Қазақстан бүгінде әлемдік кон­фес­сия­аралық үнқатысулардың бастамашысы және ұйымдастырушысы ретінде танылып отыр. Батыс пен Шығыс, діндер мен өрке­ниет­тер арасындағы қайшылық дәуірінде қазақ топырағында әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшыларының үш бірдей съезі өткізілді. Елдегі көпэтнос өкілдері айрандай ұйып, тату-тәтті өмір кешіп келеді. Бұл – Ел­басы мен қазақ халқының кеңпейіл мі­не­зінің, бауырмалдығының арқасы. Әлемде баламасы жоқ Қазақстан халқы Ассамблеясы – елдің көп этносты халқының мүдделерін білдіретін бірегей институт.
Астана – Еуразияның жүрегі
Астана Байтақ Еуразияның ғана емес, әлемдік деңгейдегі рухани-мәдени һәм маңызды саяси шешімдер қабылдайтын геосаяси орталыққа айналып үлгерді. Әлемдік геосаяси орталықтар Астананың, Ақорданың абырой-беделін, жаһандық деңгейдегі ықпалын мойындады. Астана болашақта Еуразиялық одақтың жүрегіне айналуы әбден мүмкін.

Тәуелсіздік мейрамы әр қазақ үшін, әр Қазақстан азаматы үшін баға жетпес байлық, өлшеусіз құндылық, қасиетті күн болуы керек. Бұл Тәуелсіздік күні – мәртебелі, мерейлі, тағылымды, тарихи күн! Алаш ұлы, өзіңді ардақтасаң, осы күні ардақта, осы күні асқақта!