Халықтың көп болуы, көп болғанда да миллиардқа жетуі үлкен қасірет. Иә, малдың, өзге де жабайы хайуанның көп болуынан адам санының көп болуы ең қатерлі қорқыныш. Себебі, адам шектен тыс көбейген жерде саналы да өркениетті әрекет емес, жабайы хайуаннан да төмен тобырлық, жиркенішті, лат тірліктер жасалады. Өйткені, олар «мен адаммын, менің ортам адамзат қоғамы» деген түсінікті ұмытып кеткен. Олардың бар ойы тірі қалу үшін жанталас, қу құлқыны үшін өмір сүру.
Иә, біздің негізгі мақсатымыз гиганттық дәрежедегі тобырлық ортаның психологиясы мен өмір сүру формуласын зерттеу емес. Солар жасаған бірер әрекеттің салдарын айту арқылы өзіміздің кім екенімізді және кім болу керектігіміз жайлы өзімізше ой білдіру.
Өткенде интернеттен қытайлардың қолда баққан иттерді жаппай қинап, басынан тоқпақтап, қылқындырып өлтіріп жатқан көрінісіне тап болдық. Сосын шала жансар иттердің қызыл шақасын шығарып, терісін сыпырған бейнесі, ары қарай тау болып үйілген қазыл ала ит өліктері көрсетілді. Қызыл шақа өліктердің ішінде көздерін қинала ашып, азаптанып жатқан тірілері де бар екен. Одан соң тышқан асырып отырған қытайларды көрдік. Қолына үлкен пышақ ұстаған бір әйел, тордағы көп тышқанның ішінен кез-келгенін алады да, аяғы мен басын шауып қана, үйіп тастап жатыр. Әрине, оны ет орнында тұтынатын болар.
Үндістанда Ганг деген өзен барын білесіздер. Дүниежүзіндегі ең лас өзендердің бірі. Оған Жаңа Дели қаласының 60 пайызға жуық жуынды-шайындысы төгіліп, қоқыстары тасталады. Ганг өзені сол аймақтағы үндістердің ауыз су көзі. Бір сөзбен айтқанда осы халық Гангке ойларына келгенін істейді, сиырларын суарады, өздері ішеді, өлген адамдарын өртеп күлін шашады, тіпті өліктерді сол күйі тастай салады, сосын осы өзенді қасиетті санайтын үндістер өліктер жүзіп жүрген суға топ-тобымен жуынады, ауыздарын шаяды т.б. (Ғаламтор желісіндегі Ганг өзенінің суретін көреңіздер барлық жайға қанық боласыздар)
Иә, қытайларға ит пен тышқан жеу түк емес болар. Себебі олар көп, тамақ жетпейді. Үндістерге лас өзенді қасиетті санау заңды шығар, өйткені тобыр көп жерде талғам аз, оларың наным-сенім деңгейі де өздеріне сай болмақ. Біз бұл сөзіміз арқылы ешбір халықты жамандап, сеніміне, тіршілік кешу жолына тіл тигізейік деп отырған жоқпыз. Бірақ шындық осы. Олар көп, қоршаған ортасы, мемлекеті оларды асырауға, басқаруға, қадағалауға шарасыз. Және де, осынша төмен деңгейде болуы олардың көптігінде де емес, сол халыққа тән табиғатында, жаратылысында. Жаратушы Тәңір иеміз жер бетіндегі әр халықты әр алуан нәсілмен, түрмен, ұлтпен, текпен, мінезбен, болмыспен жаратқан.
Жоғарыдағы жайлардың бәрін сараптай отыра «қазақ патша халық екен ғой, әр бір қазақ патша екен» дейсің еріксіз. Әрине, бұл сөзде эмоциялық асыра сілтеу де жатқан болар, бірақ шындық осы. Тәңір бізді табиғаттың еркесі, серісі, текті де таза ғылып жаратыпты. Біздің өзіміз ғана емес, астымызға мінген жылқымыз да ағынды суды өрлей, тұнығын таңдап ішеді. Доңыз жүріп өткен жерге тұлпарын шалдырмайтын Хан Кене бабамыздың тектілігі қазақ халқының кім екенін дәлелдеп тұр. Біздің тұрмыс-салтымыз, дәстүріміз, туған-өскен ортамыз таза. Біздің сеніміміз де аспани сенім, көктегі ұлы жаратушы бір Аллаға, Тәңірге сенеміз. Қайдағы бір суға, бұт пен балшыққа табынбаймыз.
Әлбетте, біз өзімізді қытайларға, үндістерге салыстырмаймыз. Еуропадағы өздерін өркениетті
санайтын жұрт та біздіңкөшпенділер өркениетінің жанында бір пәс төмен тұр. Бұл әрине басқа тақырып. Өкінішке орай, жерімізде жат ел жаулаушыларының табаны тиген уақытта, қазақтың тектік қасиетіне қара көлеңке түсті. Бірақ, өткен іске опық жеп отырау берудің еш пайдасы жоқ. Біз өзге елді өркениетті санайтын жігерсіз, әлсіз санадан арылуымыз тиіс. Біз ең алдымен Тәңір сыйлаған таза өмір-салтымызды, тектілік қасиетімізді, патша болмысымызды жоғалытпуымыз тиіс. Біздіңше ұлт дамуының, ұлт биіктігінің, ұлт тазалығының кепілі — оның жаратушы бойына дарытқан өзгеше табиғаты, ерекше жаратылысы. Ал, ғылым-техника қосымша фактор. Таза қанды, сергек ойлы, мығым рухты халық ғылым-техниканың шыңын қашан да бағындыра алады…
Иә, бірді айтып, бірге кетпей әңгімені осы арада түйіндейік. Қысқасы, жаңа Қазақстанның жас ұрпағы ортадан кірген әлдебіреулердің құнсыз, тексіз әдеттеріне әуес болатын ұрпақ емес. Олар басқа халықтан өзгеше, өзіне ғана тән таза болмысын, патша болмысын іздейтіні анық. Біздің ұлт көп өтпей өз тамырын, түп қазығын қайта табады.
Мұрат Алмасбекұлы
qiyan.kz