Жетімді малай қылған да бар екен
«Атпалдай азаматты ұрлап әкетіп, құлдықта ұстапты» дегенді құлағымыз шалғанда, жағамызды ұстағанымызды несіне жасырайық. Ал соңғы кезде жетім балалар мен мүгедек балалардың ақысын жеу, олардың еңбегін пайдалану фактілері орын алуда. Мұндайлардың қылығын Құдайдан қорықпағандық деуден басқа амал жоқ.
Тау бөктеріндегі Төлеби ауданында мүгедек балаларға арналған балалар үйі бар. Ресми атауы – «Көксәйек» психоневрологиялық медициналық әлеуметтік мекемесі. Тағдыр тауқыметіне тап болған балаларға жанашырлықпен қарайсың. Мекеме директорының орынбасары Е.Орманов жүйке сырқатынан зардап шегетін балалар үйінің тәрбиеленушілері Бисенов пен Махамбетовті үйіне апарып, құрылыс жұмыстарына салады. Мекеменің диетбикесі Н.Курган да лауазымдық қызметін пайдаланып, Н.Баргуль мен А.Беляковті үйінің жеке шаруаларына жегеді. Айтқандай, басшы демекші, дәл осы оқиға анықталған уақытта мекеме директоры Б.Сүгірәлиев кезекті еңбек демалысында болғандықтан, басшының міндетін балаларды жұмысқа жеккіш орынбасар Е.Ормановтың өзі атқарған. Демек, өзі қожа, өзі би болып шыға келген. Құқық қорғау органы қызметкерлеріне Е.Орманов «мүгедек балалар кей-кейде үйден айран, сүт ішіп тұрады» деп ақталған. Ал өз іс-әрекетінен кейін енді бұл мекемеде бой көрсетуге ұяты жібермеген диетбике атқарып жүрген жұмысынан өз еркімен босапты.
Марат ПІРӘЛИЕВ, Төлеби ауданы прокурорының орынбасары:
– Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің бұйрығында қамқорлықтағы адамның жеке уәждемесі бойынша мекеме аумағынан тысқа уақытша, яғни үш айға дейінгі мерзімге шығуына медициналық әлеуметтік ұйым әкімшілігіне жазбаша хабарланып, осы ұйым дәрігерінің қорытындысы ескеріле отырып және заңды өкілдерінің өтініші болғанда ғана рұқсат етілетіні көрсетілген. Сондай-ақ осы бұйрықта жүріс-тұрысы бірқалыпты, еңбек дағдылары қалыптасқан және оларды еңбек қызметінде іске асыруға оң нұсқамасы бар адамдар еңбек заңнамасына сәйкес, еңбек қызметі жағдайымен және еңбекақымен қамтамасыз етіле отырып, медициналық әлеуметтік ұйымға кіші қызмет көрсету қызметшілерінің және жұмысшылардың штаттық лауазымдарына жұмысқа қабылдануы мүмкін екендігі де тайға таңба басқандай анық жазылған. Бұл ретте де аталған ұйым дәрігері мен тәртіпаралық комиссияның еңбек етуге жіберу туралы қорытындысы болуы тиіс. Бұл қорытындыны ұйым басшысы бекітеді. Міне, осы талаптар мүлдем сақталмаған. Қазір алғашқы анықталған жайттар бойынша мекеме басшысына жіберілген ұсыныс облыстық прокуратураның қарауына жіберілді. Ал заңсыздыққа жол берген азаматтардың іс-әрекетінде қылмыстың құрамы бар-жоғы тиісті органдар тарапынан тексерілуде.
Бұл мекемеде осындай жағдайдың орын алғаны жайлы бұрын да анонимді арыздар болған екен. Алайда бұған ешкім селт ете қоймаған. Мұны мекеме директоры Б.Сүгірәлиевтің өзі де жоққа шығармайды.
Абай ОМАРОВ (коллаж)
Болыс СҮГІРӘЛИЕВ, «Көксәйек» психоневрологиялық медициналық әлеуметтік мекемесінің директоры:
– Дәл осы уақытта мен еңбек демалысында жүр едім. Облыстық жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқармасы тарапынан жүргізілген тексеру барысында анықталған бұл жайттан құлағдар болып жұмысқа келсем, орын алған келеңсіздік жөнінде акт жасалып қойыпты. Бұрын мұндай жағдай болған емес, бірден қан қысымым көтеріліп, ауруханаға түсіп қалдым.
Мүгедек балалардың еңбегін пайдалану, ақысын жеу фактісі – бір бұл ғана емес. Бірі мүгедек балаларды мәжбүрлеп жұмысқа жексе, енді бірі жарымжандардың жәрдемақысына жармасқан. Дәл осы мекемеде тәрбиеленіп, жасына байланысты Кентау қаласындағы кәсіптік арнаулы лицей медициналық әлеуметтік мекемесіне ауыстырылған А.Курумбаева, Е.Ескендіров, П.Катьковтардың да тағдыр тәлкегі азапқа салғаны аздай, енді адамгершіліктен аттап өте шығатындардың қолына түскені өкінішті-ақ.
Оқиғаға оралсақ, қулық-сұмдықтың не екенін білмейтін, тіпті санасын да сығалап көрмеген А.Курумбаева лицейге ауыстырылғаннан кейін, өзінің жеке депозитіндегі есепшотынан алынған 420 000 теңгесін банктен есепшот ашып, соған салуға көмектесуді сұрап, мекеменің кадр жөніндегі инспекторы К.Жолдасованың алақанына салады. Ал Жолдасова болса жылдар бойы жиналған, болашағым үшін жаратамын деп отырған қаражатты құдайдың берген несібесі деп түсінсе керек, әйтеуір, банкке салу орнына жеке әмиянына сүңгітеді.
Жолдасованың жолдан тайғаны бір бұл емес екен. Алаяқ әйел Е.Ескендіров пен П.Катьковқа тиесілі 1 400 000 теңгені де осындай жолмен түпсіз терең қалтасының құрбандығына айналдырған. Алайда бұл қылмыс Кентау қалалық прокуратурасының тексеруі нәтижесінде су бетіне шыққан майдай жылтырап, көрініп шыға келді. Сот үкімімен қылмыскер әйел үш жыл сынақ мерзіміне сотталып, тағы осынша жылға дейін лауазымды қызмет атқару құқығынан айырылды.
Әрине, жәбірленушілерге келтірілген 1 820 000 теңге мөлшеріндегі шығынның орны толтырылды. Алайда өкініштің орны толып, арға түскен дақтан, көңілге түскен қаяудан, жүрекке түскен салмақтан қалай құтылуға болады?
