Тұрдықан Айдарханұлы: Адамның тағдыры ғажап-ақ, Тәңірдің ойыншығындай...
КҮМІС ӨЛЕҢ
Ару өлең жазайын күміс білек,
Ақ махаббат жүрекке тыныштық ек.
Қойлы ауылдың отындай жылтырасын,
Күміс ойым түндерді тіміскілеп.
Маздасын бір жалғанның жыры сенен,
Сексеуіл күй жанымның сыры терең.
Аспанымның қалса екен айдынында,
Құс жолындай жосылып күміс өлең.
Тәтті-тәтті жырыма мұң үстеген,
Қиялым бар қамшыдай күмістеген.
Бір аруға ғашық ем күміс маңдай,
Таныспаған дәриға-ай біліспеген.
Туған жердің өзені күміс көбік,
Тірлігіме жатады тыныс беріп.
Сезімімді сағыныш әлдилесе,
Төзімім де кетеді жіңішкеріп.
Күлдір-күлдір күн өтсе кісінеген,
Күлкісінен бұзылар түсім ерен.
Күмістейін әлемнің аясында,
Көтеріліп ұшады құсым өлең.
Күңіреніп көңілдің мұң шанағы,
Күміс таңды қара түн тұмшалады.
Күміс өлең жазайын күн ертең-ақ,
Күміс қырау басымды күн шалады.
МАХАББАТ
Өмір құнсыз деп білемін сүйгенше,
Өлемін ғой Найза кірпік түйрелсе.
Отыңа үйір көбелекпін ұшқалақ,
Көнемін ғой қанаттарым күйгенше.
Ойда елесің. . .
Жүрегіме жыр тұнды,
Махаббат ол аңсау екен былтырды.
Жалғыздықтың аралында отырмын,
Сенім-кеме ақ желкенің жыртылды.
Ақ кептері арманымның үркек пе ең?
Өзің үшін жүрегімнен жыр төккем.
Жазымды алып кетіпті ғой мәңгілік,
Көк көбелек қанатына Гүл шеккен.
Күндер кетті, айлар, жылдар жылжыды,
Қиял қырда айсыз аспан мүлгіді.
Быт-шыт етіп менің тәтті түсімді,
Оятады сырғалардың сыңғыры.
Елегізем болғандай бір тосын жай,
Таң құшақтар көріспеген досымдай.
Оянамын маңайымда түк те жоқ,
Елестерге елітемін осындай.
ГҮЛ
Тіршіліктің бағына қона қалған,
Көркің сенің мәңгілік болады арман.
Сұрғылт топырақ бүрісіп еріндерің,
Көрінесің көмескі молалардан.
Қысқа десе біреулер ғұмырыңды,
Кірпігіме кіреуке мұң ілінді.
Тәтті үмітпен жарылса қауашағың,
Сорып кетер аралар шырыныңды.
Тәтті арманмен ашылған қауашағың,
Секілді бір менің де бала шағым.
Түсімде емес, өңімде көрсем еді,
Гүлге толы әлемнің алақанын.
Көркемдіктен өмірде жеріген кім?
Есім кетті ентелеп емірендім.
Аулайсың ғой сиқырлы жамалыңмен,
Тірі түгіл көңілін өлілердің.
Әлем-жәлем жасанған бейнеге еніп,
Мазалайсың жанымды кейде келіп.
Жатқанымда рухымды аймаларсың,
Жеңсіз берен желбегей жейделеніп.
ЖАЙЛАУ КЕШІ
Мұнарлы шың басына бұлты бұққан,
Аңғарда өзен ағады бұлқынып сан.
Құздан құлап кетердей шыңырауға,
Хиялымның құстары үркіп ұшқан.
Көкжиекке иегін сүйеген күн,
Көкірегіңде жымысқы жиі өрер мұң.
Қызыл сәуле ішінде құлпырады,
Құлыншағы ойнақтап биелердің.
Ебіл-дебіл егіліп есіл бұлақ,
Арманының тартады көшін жырақ.
Бесін кетер белгісіз жолаушыдай,
Түн қойнына батады кешім жылап.
Көз ұшында соңғы арай солғындады,
Қарауытып өмірдің торғын бағы.
Лағыл-жаһұт сырғасын жарқылдатып,
Сылаңдайды аспанның хор қыздары.
Сырғалардың ғажайып сыңғырынан,
Күллі әлемге тарайды мұңлы бір ән.
Жайлау кешін қызықта шоқылардан,
Көрем десең дүниені бір қырынан.
ЖАЗАЙЫН ДЕП. . .
Жазайын деп жазбаймын мен өлеңді,
Жылқы жылым алдымда көрер енді.
Толмайды ғой білемін түпсіз көңіл,
Толтырсам да кітапқа сөрелерді.
Жазайын деп жазбаймын мен өлеңді,
Ару да көп арбаған нелер өңді.
Сайтанға ұқсап кетеді қиқым қыздар,
Қыз-Жібек пен ойласам Төлегенді.
Жазайын деп жазбаймын мен өлеңді,
Кетсем деймін шаттыққа бөлеп елді.
Көрген сайын сыздайды көкірегім,
Төмпешіктер көбейген төбелерді.
Ана-жердің көгілдір ішінде мен,
Өгей жырын өмірдің пішіндегем.
Табиғаттың жүрегін түсіне алмай,
Талай-талай оқыдым мүсінге өлең.
Мұңым менің білмеймін дәрі кімге,
Өз мұңы бар пенденің бәрінің де.
Табиғатқа айналып кетсем болды,
Сағынышым ауысып сары күзге.
БЕЙУАҚТА…
Өмірде баянды бар ма күн,
Көне бір сүрдектей.
Ерійді еріксіз арманың,
Қардағы суреттей.
Өтесің мәңгілік сезе алмай,
Көгілдір ауаның қымбатын.
Әлемнен безінбей, безе алмай,
Отырар мұңлы ақын.
Уақыт өтеді мазалап,
Ешкімге мойын ұсынбай.
Адамның тағдыры ғажап-ақ,
Тәңірдің ойыншығындай.
Ақшамда жортады бөрі үміт,
Аспанға ұмтылған қиялдай.
Ай нұрын сүйемін беріліп,
Сұп-суық болса да қия алмай.
Жүрегім жанады жалындап,
Асқынар бейуақта нала-мұң.
Тірліктің тікенін қабылдап,
Жатады жалаңаш табаным.
ЕСКЕ АЛСА…
Өмірге өкпең жүрмейді,
Жүреміз солай сабылып.
Ақ көйлегің де кірлейді,
Көңілге күйе жағылып.
Бәрін де Бастан өткеріп,
Жетерміз жердің түбіне.
Іздейді мүмкін көктемің,
Жете алмай кеткен тіріде.
Көзіңнен ұшып барша үміт,
Шайқалар кесең жыр-шүбат.
Ақ бұлақтарың алқынар,
Ақ көбік жасы бұрқырап.
Тауларың қалар мүлгіген,
Орманың тұрар тұнжырап.
Келер деп күтер кезінде,
Бара алмай кеткен түнгі бақ.
Жүрегің соқпай қалса егер,
Жүретін пенде тың тыңдап.
Жамандығың да айтылар,
Қалтарыс жерде шым-шымдап.
Сен үшін көктеп бір шынар,
Молаңа, құстар көп қонса.
Адамдар емес,
Шіркін-ай,
Табиғат ғана еске алса.
ЫМЫРТ ЖЫРЫ
Жүрегімді жабырқау қылғыса мұң,
Арманымның аңсаймын нұрлы шағын.
Қара барқын ымыртқа арқа сүйеп,
Жанқалтамда жартыдан бір жұтамын.
Баян жасап жер жайлы ымырт маған,
Өзегімді күйдірер У ұрттаған.
Еміреніп ел жайлы түн айтар деп,
Түн айтар деп жанымды мұңайтар деп,
Теңіз түннің қойнына кіріп барам.
“Бұл жалғанның алды үміт арты уайым”,
Баба сөзі жадымда нарқы дәйім.
Менің жармақ ғұмырым айтар әнім,
Бесігінде ымырттың шайқалады,
Көзедегі көпірген жартыдайын.
Жарты көңіл түбінде мұжық тамның,
Сенің неңді ей, ымырт қызықтармын! .
Жадау күннен жанында жара қалған,
Жолбарыстай жаралы барады арман.
Білмеймін құрықтар кім?
Ойхой! әсем жанымның тал-шынары,
Қашан ғана?
Жауынына көктемнің малшынады.
Жартылығым бітуге шақ қалыпты,
Жүрегімді, жанымды,
. . . Ақ таң ұқты,
Дүние жарты бәрі. . .
АЙЛЫ ТҮН, ЖАЙЛАУ
Сыбызғы көңіл сазың бар,
Беу, өмір! шырқар әнім ең.
Айтатын саған назым бар,
Кеттің-ау, күндер сағымдар,
Керуендей көшкен сәнімен.
Аймалап ессіз бәр-бәрін,
Сүйетін онда пәк кеуде.
Таң нұрын емген тағдырым,
Алыстап кеттің,
Ал бүгін,
Жазамын жанның арманын,
Шимайға толы дәптерге.
Аңқылдап есер тау желі,
Ғашықтың лебізіндей боп.
Ақ шыңдар арман сәлделі,
Оралтып ойға әр нені,
Жүректі жарып гүлдейді от.
Сыбыр да сыбыр сырың бар,
Сырғалы бұлақ, қыз қайың.
Жадымда жазың жүр дәйім,
Бұлықсымасын бұрымдар,
Тыныштығыңды бұзбайын.
Айлы түн, жайлау ескі елес,
Жанымның жалғыз асылы ең.
Ертеде емес, кеш те емес,
Бақыт дегенің ештен еш,
Періште көңіл жандардың,
Қалғып бір кеткен сәті ме ең?
АҚ ТАҢДА АЙНАЛДЫМ. . .
Ақ таңда айналдым ауланы,
Семіпті сезімнің бау-бағы.
Желкеме жебір мұң мінгендей,
Сап-сары жапырақ саулады.
Кішкентәй үйімнің бау-бағы,
Елес пен Хиялдың аймағы.
Шілдеде жатып-ап ішінде,
Түстерді көруші ем қайдағы.
Жанымның жап-жасыл бауларын,
Сарғайтты сары әлем жаулады.
Шашылған сағыныштарымды,
Жабатын, қар неге жаумады?
Торлаған әдемі жүзін мұң,
Бағымды көрдім де бұзылдым.
Сағындым көзіндей қыздардың,
Көгілдір жанарын үзімнің.
Бұйығы бөлмеден зерігем,
Сондықтан ертерек келіп ем.
Денемді сумақы уақыт,
Сипады сұп-суық қолымен.
