Тайлақ көтеріп жұртты таңғалдырған жігіт

Бірер күннен соң қазақ күресі жанкүйерлерінің назары Астанаға ауады. Себебі «Сарыарқа» велотрегінде «Қазақстан Барысының» ақтық сыны өтеді. Осындай дүбірлі додаға іріктеу сындарынан іркілмей өткенімен, оқу-жаттығу жиындарында жарақат алып, қатыса алмай жүрген талантты жастар да баршылық. Солардың бірі – Алматы қаласындағы Спорт және туризм академиясының ІІІ-курс студенті Олжас Қайратұлы. Жақында осы талантты жігітпен тілдесіп қайтқан едік.
Балуан жігіт Алматы облысы Алакөл ау­даны Жоңғар қақпасы деген жерде туыпты. Балуандық өнер ата-бабаларынан дары­ған секілді. Әкесі ат құлағында ой­наған, өз өңіріне танымал, белгілі шабан­доз болған. Негізі, балуандық қасиет нағашыларынан да дарыған секілді. Нағашы атасы кезінде күрестен ересектер арасында СССР спар­такиадасын жеңіп алған екен. Аты-жөні – Қалиасқар Әбиев.
Күреске келуіне алғашқы бапкері Бағ­лан Айтақынұлы Ақташев себепкер бо­лыпты. Мектепте оқып жүрген кезінде ауыл бапкерінің көзі осы жігітке түседі. Де­не бітімі мығым, күреске де икемді екенін байқайды. Содан Олжасты күреске баули бастайды. Жас балуан сол кезден бастап осы бапкердің қол астында жат­тығып келген.
Қазіргі таңда Сидней Олимпиада­сының қола жүлдегері Айдын Смағұлов­тың қол астында жаттығып, үлкен спорт­тың дәмін татып жүр. Олжас: «Айдын ағамның сенімін ақтап, биік шыңдарды бағындырсам, өз өнеріммен бапкер ағама еңбегінің жемісін көрсетсем», – дейді.
Өздеріңіз білесіздер, Олжас түйе көте­ріп, бүкіл елді таңғалдырған. «Күш атасын танымайды» деген осы болса керек. Сту­денттер күнде өздері көріп жүретін осы жігіт «түйе көтеріпті» дегенді естігенде сен­беген де. Қайдан сенсін, екі иығына екі кісі мінгендей алып емес, өздерімен бірге жүрген жігіт емес пе...
Өзі болса күнделікті қарапайым кей­пінен арылмай:
– Киелі жануарды көтеріп қана қоймай, арқалап алып, 16 қадам жүру менің түсіме де кіріп шықпаған. Бұл сайыс – қазақтың қанында ежелден келе жатқан дәстүрлі спорт ойындарының бірегейі. Ал мен төрт түлікті бағып, қарап өстім. Бірақ оларды ешқашан көтеріп көрмеген екенмін. Сол бір Талдықорған қаласын­дағы ұйым­дас­тырылған шараға бапкер­лердің ұсынысы бойынша барған бола­тынмын. Бапкер­лерім маған сенімді болған болулары керек. Олардың ұсыныстарынан бас тарта алмадым. Тәуекелге бел буып, ортаға шықтым. Сайысқа жеті жігіт қатыстық. Алғашқы шыққан алты балуан тайлақты орнынан қозғай алмады. Ең соңынан мен шықтым. Алғашқы екі мүмкіндігімде ыңғайсыздық жағдайларға байланысты тайлақты құлатып алдым. «Ер кезегі үшке дейін» демекші, үшінші мүмкіндігімде тайлақты мойныма салып алып, 16 қадам жүрдім. Осы еңбегімді бағалаған қала басшылары көтерген түйені маған сыйға тартты.
Олжас – жыл сайын өткізіле бастаған «Қазақстан Барысы» жобасын қуана қол­дайтындардың бірі. Қазақ күресін дамы­тып, жетілдіре түсудің бірден-бір жолы осы жоба деп есептейді. Аталған бүкіл­халықтық жобада бақ сынап, жүлде алу әрбір балуанның арманы ғой. Олжас был­тыр «Қазақстан Барысының» іріктеу сын­дарынан іркілмей өтіп, «Жетісу Барысы» атанған болатын. Алайда жаттығу бары­сында белін жарақаттап алып, боз кілем­нен екі айға жуық қош­тасуға тура келіпті. Ал биылғы жылғы іріктеу сынында бағы жанбай, дарынды Олжас «Қазақстан Бары­сының» ақтық сынына қатысу құқы­ғына қол жеткізе алмаған. Тіпті беделді бір бапкердің шәкіртімен белдес­кенінде, төрешілер қақпайлай бергендей. Бірақ өзі бәріне өзін кінәлайды:
– Бар кінәні төрешілерге арта беруге болмайды. Кінә өзімнен. «Шын мықтыға тұсау жоқ» демекші, қарсыластарымның ап­шысын қуырып, бәрін де айқын ба­сымдылықпен жеңу керек еді. Ал олай таза жеңе алмаған соң, қысыр сөз айтып қажеті не? – деп қауесет сөздерге нүкте қойған.
Олжас «Қазақстан Барысының» биыл­ғы ақтық сынына шыққандардың бәрін сай­дың тасындай іріктелген талантты бал­уандар деп санайды екен. «Ұлан Рысқұл мен Бейбіт Ыстыбаев салған сара жолды былтырғы жылғы қола жүлдегер, қазақ кү­ресінен ел чемпионы Айбек Нұғымаров жалғастырып, топ жарады» деп ойлайды екен.
Қоштасарда алға қойған мақсаттары­ның өте көп екенін тілге тиек етті:
– «Армансыз адам қанатсыз құспен тең» демекші, Алла сәтін салса, «Жетісу Барысы» атанып, «Қазақстан Барысында» жүлдеге іліксем деймін. Амандық болса, Спорт және туризм академиясын ойда­ғыдай бітіріп, күрес саласында өзімнің ізімді қалдырып, күреске икемі бар ауыл балаларын қазақ күресіне баулысам деймін. «Өзім жете алмаған шыңдарды шәкірттерім бағындырса» деген арман әлден мазалайды – дейді.
Біз де тайлақ көтеріп жұртты таңғал­дырған шымыр жігітке «арманыңа жетіп, үлкен спортта өз ізіңді қалдыруыңа тілек­теспіз» деп қош айтыстық.