Ләңгі тебу де бір өнер
Ләңгі тебу де бір өнер екен. Бұған өткен сенбі күні Астанада С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті мен Бас редакторлар клубы ұйымдастырған жарыста көзіміз жетті.
Ауыл баласының бір кездері шын беріліп ойнайтын ұлттық ойындарының бірі –асық болса, екіншісі – осы ләңгі еді. Бірақ кейінгі жылдары ұмытыла бастаған бұл ойынды елордада өткен жарыс жаңа қырынан танытты десек, асыра айтқанымыз емес. Бұқаралық ақпарат құралдары («Алаш айнасы», «Халық сөзі», Қазақ радиосы, «Астана ақшамы», «КТК» телеарнасы) мен студенттердің, сондай-ақ ҚазАТУ оқытушылары бар, бас-аяғы 10 команда қатысқан «Ләңгі тебу де бір өнер» атты сайыс қызықты өрнегімен, тартысты бәсекесімен ерекшеленді.
Ләңгі – көшпенді қазақтың балалары ешкінің тулағынан кесіп алған бір жапырақтай теріге немесе ешкі құйрығына оймақтай қорғасын құйып жасап, теуіп ойнайтын ойыны. Ұлттық сипаттағы нәрсенің бәріне үркіп қарап, ұлттық санадан өшіруге тырысқан Кеңес Одағы кезінде оны «бала денсаулығына зиян» деген желеумен мұғалімдер арқылы тыйым салып қудалап, мүлдем ұмыттыруға тырысқан болатын. Бұл қудалау солтүстік өңірлерде ойынды ұмыттырғанымен, қазағы қалың оңтүстік, батыс және шығыс өңірлердің қара домалақтары күздің қара суығына дейін асық атуын, күн суытқан соң осы ләңгі тебуін тоқтатқан емес-ті. Кей жақтарда оны жоғарыда айтқандай тулақтан жасаса, Алматы облысының балалары шүберектен жасап тебе беретін. Айырма осы болғанымен, ойын түрі барлық жақта бірдей екен. Сондықтан да болар, ләңгі тебу сайысы «Аяқ ұшы», «Қосаяқ», «Қайыру», «Шанжыр», Теуіп беру» секілді ойын түрлерін, сондай-ақ аяқтың ішімен және сыртымен бірдей тебу, ұпай жинау амалын қамтығандықтан, жарыс көрігі бірден қызды. Бірақ ауылдан келгендеріне көп болмаған әрі ләңгі тебуді сол күні ғана еске алған журналистер секілді емес, біршама дайындықтары бар студенттердің ебі бірден байқалды. Ал журналистердің ләңгі теппегендерінің алдына – 40 жыл, соңына 10-15 жыл болған екен. Соған қарамастан, Қазақ радиосынан Мұхтар Тұртайұлы, «Астана ақшамы» газетінен Мақсот Ізімұлы секілді журналистер кезінде ләңгінің түбін түсіре тепкендіктерін аңғартты.
Сайыс қорытындысы бойынша «Қайсар ойыншы» номинациясымен Дүрәлі Дүйсебай, «Ең ұтқыр» номинациясымен КТК телеарнасы командасы, «Ынтымағы жарасқан команда» номинациясымен «Алаш айнасы» марапатталса, жүлделі ІІІ орын «Қазақ радиосы» командасына, жүлделі ІІ орын «ҚазАТУ қырандары» командасына бұйырса, сайыстың Бас жүлдесі – ҚазАТУ кубогын осы оқу орнының «ҚазАТУ студенттер құрама командасы» ұтып алды.
Астанада алғаш рет өтіп отырса да, университет басшылығы Ләңгі сайысының мәнді де сәнді ұйымдастырылуына ерекше ден қойып, ойын арасын өнерлі студенттердің орындауындағы ән-шашуларымен де өрнектегенін айта кеткен жөн.
