Жастар ұйымына жағдай туғыза аламыз ба?

Кейінгі буынның құлағына «октябрят», «комсомол» сөздері түрпі­дей жат естілсе, аға буынға – керісінше. Мойындарына қызыл галстук тағып, адал болуға ант беріп, тазалық пен тәртіп үшін күресу бір кезде олардың басты міндеттері еді...
Тәуелсіздік алғалы биыл бірінші рет оқу жылы мектеп оқушылары үшін ерекше болды. Мектеп қабырғасында білім алу­шы­лар «пионер», «октябрят» секілді «Жас қыран» және «Жас ұлан» балалар мен жас­өспірімдер ұйымдарының алғашқы мү­ше­лігіне қабылданды. Мемлекет басшысы Н.Назарбаев «Нұр Отан» ХДП-ның ХІІІ съезінде еліміздегі балалар мен жас­өс­пі­рім­дерге арнап жаңа жүйе құру керектігін айтқан болатын. Осыдан кейін «Жас Отан» жастар қанаты және Білім министрлігінің бас­тамасымен еліміздегі барлық мектеп оқушыларының басын біріктіретін ұйым дүниеге келді. Бұл жаңа тұрпатты жас қазақстандықты, ұлттың болашақ элитасын қалыптастыруға бағытталған жұмыстың бірі болып саналады. Ұйымның қатарына тек нағыз оқу озаттары, спорттық сайыстар мен мәдени шараларда тек жоғары же­тіс­тік­терге жеткендер ғана мүшелікке алы­на­ды. «Жас ұлан» қатарына – 10-16, ал «Жас қыранға» 6-9 жас аралығындағы өрендер қабылданады. Алғашқы Білім күні Елба­сы­мыз Нұрсұлтан Назарбаев астаналық оқу­шы­лардың бірсыпырасына өз қолымен көк галстук тағып, ту ұстатқан болатын. Со­ны­мен мүшелікке өткен азат елдің ұлан­дарына қандай тәрбие беріп, кімді үлгі тұта аламыз? Мәселен, Кеңес оқушыларына Павлик Морозов пен батыр бала Болатбек үлгі болды. Ол уақытта идеологиялық құ­рал ретінде балаларға жасанды кейіп­кер­дің ерлігін көрсетті. Осы жерде «тәуелсіз елі­міздің ұландарына өнеге болуға кімдер лайықты» деген заңды сұрақ туындауы мүмкін. Қазіргі ұландарымызға үлгі болар­лық ұл-қыздарымыз жетерлік. Тек со­лар­дың жеткен жетістігі мен бағындырған белесті көпшілікке жеткізетін форманы ой­лас­тыру қажет.
Жақсыгүл ҚАЛЖАНОВА, «Этнопе­да­го­ги­ка» журналының редакторы, «ҚР білім беру ісінің үздігі»:
– Өскелең ұрпақты тәрбиелеу жо­лын­да мұндай ұйымдардың құрылуы қуан­тарлық жағдай. Себебі өткен мен осы шақты салыстыруға келмес. Мек­теп­тің оқушылары сабақтан соң қазір интернет клубтарына барып ойнағанды жөн көреді. Ал ата-анасы осы кезде жұ­мыста болып, қолы босамайды. Бала күн­бағыс секілді. Күн қай жағынан нұрын шашып жарқыраса, соған қарай басын иеді. «Пионер», «октябрят» қа­та­рында болғанымызда Ленинді пір тұттық. Соған сеніп, еліктеп өстік. Со­ның бейнесі бар жұлдызшаны кеу­де­міз­ге мақтанышпен тақтық. Пионер қа­тарына өткенде алау жағып, ерекше атап өтетінбіз. Үлгерімі төмен оқушылар осыны көріп, алға қарай талпынатын. Ал қазіргі оқушыларға мұндай нәрсе қызық емес. Олар өз араларында сәнді киі­ніп немесе қымбат ұялы телефон ұстаған қатарласын артық санайды. Енді бізге Кеңес кезіндегі қағиданы қай­талаудың керегі жоқ. Қазір біздің жас­тарымызды еркін, азат ойлы етіп тәрбиелеу тұсы кемшін. Өзіміздің өш­пей­тін ата-дәстүрлік тәрбие жолымыз бар. Соны тиімді пайдалануымыз қа­жет. Ұлттық ойындарымыз бар, соны сабақ барысында ұтымды ойната біл­сек... Халқымызда пір тұтып, өнеге бо­ла­тын адам көп. Біреу жақсы болса, оны жақсы деп айта алмаймыз. Өйткені өзіміз одан төмендеп қалатын секіл­діміз. Өткенде Парламентте тұңғыш ұшқан ғарышкеріміз Тоқтар Әу­бә­кі­ровтің ғарыш көгіне көтерілген күнін ұлттық мейрам ретінде атау ұсынылды. Бірақ әрі қарай қолдау болмады. Тек дабыра қылып, қоя салдық. Неге осы күнді мереке ретінде белгілеп, Тоқтар Әубәкіровтің елі үшін еңбек еткенін оқушыларға кеңірек насихаттамасқа? Кезінде 12 сәуірде Ю.Гагарин ғарышқа ұшқанда Кеңес тұрғындары шаттанып, қуаныштан жылаған ғой. Гагаринді «батыр» деп білдік... Әр дәуірдің өз үні бар, сондықтан жастарымызға үлгі тұ­тар тұлғаны айқындап, бағыт беру – біз­дің міндетіміз. Әсіресе, ұлттық бір­лікке бағыттау керек. Бала көңілмен өзі өнегелі адамды іздесін.
Кеңес кезінде пионерлердің белсенділігі мықты болды. Бәрі белсенді болып, жап­пай жұмыла жұмыс істей білді. Елiмiздің егемендiк алғанына биыл 20 жыл толмақ. Ал қазір ондай бірігу жоқ. Бүгінде бір іске барлығы жаппай жұмылатын жастар ұйым­дары да аз. Патриоттық рухқа, отан­сүй­гiштiкке тәрбиелейтiн пионер, ком­со­мол ұйымдарының орнын небiр жастар ұйымдары басты. Дегенмен олар сол баяғы ұйымдардың көтерген жүгiн, қызметiн то­лық атқара алмай жүргені – шындық. Оның өзінде де науқандық жұмыстарда кө­рініп жатады. Қазіргі азаматтық қоғамда бәрін бір идеологияның маңайына топ­тастыру – қиын нәрсе. Кезінде қарапайым халықты қоғамның аурасы басқара білді. Бізде жастармен жұмыс істеу жағы ақсап келеді. Өскелең ұрпақ өнеге тұтар қаһар­ман­дарды қалыптастыру жағы дұрыс жолға қойылмаған. Жастарға үлгі етер аза­мат­тардың тұлғасын іздегенде ХХI ғасыр­дың адамына қояр біліктілік пен адами талап ескерілуі – шарт. Яғни имандылықтың, бі­лімділіктің, отансүйгіштіктің үлгісін көрсетіп жүргендерді кеңінен насихаттау керек. «Мектеп қабырғасында оқушыларды патриоттық сезiмге тәрбиелеу тек тәрбие сағатымен шектелiп қалмауы тиіс» дейді мамандар.
Рыскүл КӘКІМОВА, Жамбыл облысы, Шу ау­даны, Қ.Сәтбаев атындағы орта мектептің мұғалімі:
– Мектепте тәрбие сағатының ая­сын­да Отан, бірлік, достық жайында аз айтылмайды. Дегенмен әрі қарай ба­ла­лармен етене жұмыс істеп, оларға мейілінше көп уақыт бөлу үшін мұндай ұымдар өте керек. Көбiнесе, мемлекеттiк мерекелер кезінде патриоттық тақы­рып­қа көңiл бөлiп, оқушылардың Отан­ға, туған жерге, елге деген махаб­ба­тын арттыруға тырысамыз. Ал күн­де­лiк­тi сабағымызды мiндеттi түрде Ән­ұра­нымызды шарқап бастаймыз. Сон­дай-ақ сыныпта мемлекеттiк рә­мiз­де­рі­міз бар. Бiрақ мұның өзi жеткiлiксiз. Кезiнде әр пионер ұйымы ардагерлер мен балалар үйiне көмек берді. Қазiр Ұлы Отан соғысы ардагерлерiн тек 9 ма­мыр күні ғана есiмiзге алып, кiрiп-шығамыз. Ал қарттарымыз жыл өткен сайын азайып бара жатыр. Сондықтан «Жас ұлан», «Жас қыран» секілді ұйым­ның құрылғаны өте дұрыс. Осы ұй­ымдар барлық мектепте жасақталса, құп болар еді. Алдағы уақытта ұйымдар бекіткен жоспар бойынша оқушылармен етене жұмыс жасамақ.
 Азат елдің ұландары көк галстукті мойындарына абыроймен тағып, оқуда – озат, спортта – алғыр, досқа – қамқор, үл­кенге демеу болуға ант берді. Не десек те, әрбiр жас ұрпақ өз Отанының, туып-өс­кен жерiнiң патриоты болса, қанеки! Ол үшін жастар ұйымының жүйелі жұмыс жа­сауына жағдай туғыза алсақ...