Мектепте бала оқытып, білім бергені үшін жалақы алатын ұстаздардың бала оқытқаннан бөлек «барып кел, шауып келдің» күйін кешіп жұмыс істейтінін бәріміз де білеміз. Концерт болса адамның санын көбейтуге, сенбілік болса қара жұмысқа «жегілетін» ұстаздардың бүгінгі сиқы осындай. Алайда күні кеше Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев «Есеп берудің орнына ұстаздарға білім беруге, ал дәрігерлерге халықты емдеуге мүмкіндік беру керек» дегенді айтқан еді. Бірақ бұл жолы ұстаздарымызды сабақ, болмаса есеп беріп жатқан жерінен емес, еден жуып жүрген жерлерінен көрдік!
«Алматы қаласындағы Алатау ауданында бірнеше жаңа мектеп бой көтеріп, жуырда ашылады екен... Құрылыс жұмыстары аяқталып, құрылыс материалдарынан қалған қалдықты сол аудан мектептерінің мұғалімдері сыпырып-сидырып, суық сумен жуып жүр. Ғимарат ішіне жылу әлі берілмеген, бүрсең қаққан ұстаздардың уәжін тыңдамақ түгіл, мектеп басшылары оларға еден жууды міндеттеп қойыпты» деген ел арасындағы сыбыстың тарала бастағанына аз уақыт болған жоқ. Алайда «Алаш айнасы» газетінің тілшілері бұл жайдың анық-қанығына көз жеткізу мақсатында сол жаңа салынған мектептердің бірі №178 физика және математика пәндерін тереңдетіп оқытатын мектепке ат басын бұрған болатын...
Кіреберістен қарсы алған күзетші «басшылық мектепке ешкімді кіргізбеңдер деген бұйрық берді, келген жолыңызбен қайта қайтыңыз» деп шығарып салмақ болды. Шынын айту керек, ғимараттың ішінде әрлі-берлі сабылған әйел адамдардың еден жуғыш қызметкерлер емес, ұстаздар екені білініп тұрды. Еріксіз «еден жуушының жұмысын іздеп келдік, жұмыс жайлы біліп шығам» деп ішке енуге тура келді. Бір бөлмеге топталып, шай ішіп отырғандардың үстінен түстік. Жұмыс жайлы сұрағанымызда «бұл жөнінен мүлде бейхабармыз, білетініміз жаңа мектепте әлі штат жоқ. Еден жуушылар мектеп ашылғаннан кейін жұмысқа алынады екен. Мына жердегі бәрімізде мұғалімбіз, басқа мектептерден келдік» деген жауап алдық. Айтуларынша, төрт қабатты ғимараттың әр қабатында әр мектептен келген ұстаздар бөлініп алып еден, қабырға, терезе, есік, парта сияқты тағы да басқа кабинет жабдықтарын жууға кіріскен. Бір емес, бірнеше аптаға созылған жинау жұмыстарына Алатау ауданы мектептерінің барлық ұстаздары жұмылдырылған. Қолдарына шүберек пен шелегін алып, шаң-тозаңның арасында жүрген мұғалімдердің қабағы да қатулы.
Маржан, «Сайын көшесіндегі бір мектептен келген» математика пәнінің мұғалімі:
– Соны айтсаңызшы, бүйткен мұғалімдігі құрысын. Жүрісіміз мынау – еден жуып. Ана мектептегі жұмыс бітсе, осында келеміз. Енді қайтеміз?
Жасы да, кәрісі де араласқан әйелдердің кейбірі «мектеп киімімен», қолтығына кітаптарын құшақтаған күйі кешкі сағат 17.30 шамасында үйлеріне жинала бастады. Алайда фототілшіні байқаған сәтте өзгеріп сала берген ұстаздар, бастапқыда айтқан мұң-мұқтаждарын ұмытқан сыңай танытып, тез тарасты. Тек Жадыра есімді ұстаз «бізге ақша төлемейді, бәріміз де мұғалімбіз, осы жүргендердің барлығы да – ұстаз! Әр мектептен келдік, көздеріңіз жетті ме?», деп қалды. Тілшілерді мемлекеттік мекемеден (!) қудалаған күзетшілер де «басы-көзіңнің аманында қараңды жоғалт» дегендей сес көрсетіп, қабақ шытты. Дегенмен ащы да болса шындық, ұстаздарымыз еден жуып жүр!
Ұстаз мәртебесін көтеруді Елбасы тапсырған еді
Есімізде, Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев бір сөзінде «Тәуелсіз Қазақстанда өркениетке барар жолдың бастауы – мектеп десек, мектептің басты тұлғасы, жүрегі – МҰҒАЛІМ. Ұстаздың мәртебесін көтеру – күн тәртібіндегі бірінші мәселе. Біз мұғалім мамандығының беделі мен абыройын қайтаруға міндеттіміз», деген еді. Президенттің бұл жолдауынан кейін халқымыз еліміздегі Білім және ғылым министрлігіне зор міндет жүктелді, енді мұғалімдіктің абыройы қайта көтеріледі деп сенді...
Жаңа мектептің ішін тазалауға мұғалімдерді «жұмсау» – мұғалім мәртебесін түсіреді дегеннен өзге тағы бір күдікті ойды тудырады. Мектеп қабырғасын қалағандар мемлекеттен қыруар қаржы алды деген сөз емес пе? Ал сол қаржының ішінде құрылыс жұмыстарынан кейінгі қоқысты тазалауға да бөлек ақшаның бөлінгені анық. Бәлкім, ғимараттың ішін тазалауға деп аударылған ақша «пысықайлардың» бірінің қалтасында кеткен болар? Бірақ бұл сұраққа білім бөлімі мамандарынан күтпеген жауап алдық. Айтуларынша, сол мектепке жақын орналасқан Ақбұлақ ықшам ауданындағы қолы бос әйелдер «еріккеннен» барып еден жуып жүрген көрінеді.
Дархан Нақысбеков, Алатау ауданы білім бөлімінің бас маманы:
– Мұғалімдер еден жуып жүр деген әңгіме, ол – жай әңгіме. Жаңадан ашылатын №178 мектепті сол мектептің штатындағы техничкалар жуып жатыр. Ақбұлақ ықшам ауданында тұратын тұрмысы нашар аналар жаңа мектеп салынып жатқаннан кейін жұмыс сұрап келе бастады. Міне, солар. Біз мұғалімдерді қайтіп жібереміз? Олар сабақ өткізе ме, еден жуа ма?
Осылайша, төтесінен қиып тұрып жауап берген Д.Нақысбеков мырза жаңадан тұрғызылған ғимараттардың ішін жинауға мемлекеттен қаржы бөлінбейтінін де айтты. Сөзіне сенсек, төрт қабырға мен жабдықтарды сатып алуға ғана аударылатын ақшаның ішінде құрылыс жұмыстарынан кейінгі жұмыстарға бір тиын да қарастырылмаған. Осыдан-ақ құрылысы енді біткен мектептің ішін мұғалімдердің жуып жүргенін аңғаруға болады және Нақысбековтің «қаржы бөлінбейді» деген сөзі бұған дәлел болғандай...
Қалай десек те, едендерді жуып жүргендердің шын мәнінде кім екенін өз көзімізбен көрдік. Бірақ білім бөлімінің мұндай жауабына жол болсын...
P.S.
Біздің мақсатымыз аталған ауданның білім бөліміне болмаса жаңадан ашылғалы отырған мектептің басшылығы атына кір келтіру емес. Баспасөз қызметкерлерін көріп, зәрелері зәр түбіне кеткен ұстаздардың қорқынышын да түсінеміз. Десек те, Елбасымыздың өзі сыбайлас жемқорлықпен күресіп, ұстаздарымыздың мәртебесін көтеруді мықтап тапсырған болатын. Алайда мұғалімдердің адал еңбегіне төлеп отырған мемлекеттің қаржысын мектеп басшылары өз қалталарынан шығарып төлеп отырғандай мінез көрсететіні бар. Мұнымен мұғалім мәртебесі көтерілмек түгіл, бүгінгі бар дәрежесін төменге құлдыратып алуымыз әбден мүмкін. Ал еден жудыру – ұстаз мәртебесін көтеруге үлес қоспайтыны айдан анық!