Оңайлатылған декларация негізіндегі арнаулы салық режимі

Оңайлатылған декларация негізіндегі арнаулы салық режимі шағын бизнес субъектілері үшін оларда жалдамалы қызметшілердің болуы қарастырылғандықтан, мемлекетпен есеп айырысудың басты түрі болып табылады.
Егер мынандай шарттарға сай келсе:
– жеке кәсіпкерлер үшін – жұмыс беру­ші­нің өзін қоса алғанда, қызметкерлердің саны 25 адам болса, ал тоқсандық табысы 10 млн теңгеден аспаса;
– заңды тұлғалар үшін – тоқсан ішіндегі қызметкерлердің саны 50 адамнан аспай, тоқсандық табысы 25 млн теңгеден аспаған жағдайда, ШБС-нің осы режимді қолдануға құқы бар.
Оңайлатылған декларация негізіндегі ар­наулы салық режимінің қолайлылығы – са­лықтық міндеттер тоқсан аяқталғаннан кейін нақты алынған табысы бойынша есеп­теледі. Оның үстіне, салық бірыңғай ставка бойынша есептеледі, шығынға есеп жүргізудің қажеті жоқ. Табыс мөлшеріне қарамастан, жеке кәсіпкерлер де, заңды тұлғалар да салықты 3 пайыздық ставка бойынша төлейді.
Салық сомасын азайту мүмкіндіктері нақты сақталады. Егер жеке кәсіпкерлер мен заңды тұлғаның жалдамалы қыз­мет­кер­лерінің жалақысы ең төмен жалақының 2 еселенген және 2,5 еселенген мөлшерінен асып кеткен жағдайда, түзетулер қол­да­ны­лады. Ондай жағдайда салық сомасы әр қызметкердің салық сомасынан 1,5 пайыз мөлшерінде азайтылады. Сондықтан қыз­меткерлер саны және жалақысы қанша көп болса, салық төлеуші аз салық тө­лейді.
Оңайлатылған декларацияға ауысу үшін салық төлеуші қызметін жүзеге асыру орны бойынша салық органына тоқсан бас­талғанға дейін белгіленген нысандағы өтінішті тапсырады. Бұл ретте салықтық өті­ніш табыс етілген күннен кейінгі салық­тық кезеңінің бірінші күні арнаулы салық ре­жимін қолдануды бастау күні болып табы­ла­ды.
Жаңадан құрылған жеке кәсіпкерлер оңай­латылған декларация негізінде ар­наулы салық режимін қолдануға арналған са­лықтық өтінішті салық органына жеке кә­сіпкер ретінде мемлекеттік тіркелген күннен бастап он жұмыс күнінен кешіктірмей табыс етеді. Заңды тұлғалар – әділет органында заң­ды тұлға ретінде мемлекеттік тіркел­ген­нен кейін 20 жұмыс күнінен кешік­тірмей табыс етеді.
Жеке кәсіпкердің немесе заңды тұл­ға­ның мемлекеттік тіркелген күні арнаулы са­лық режимін қолдануды бастау күні болып табылады.
Салық төлеуші салықтық өтініш берген күн­нен бастап үш жұмыс күні ішінде арнаулы салық режимін қолдану немесе қол­дануды қабылдамау туралы шешім шығарылады. Салық төлеушінің Салық кодексінің 428 және 433-баптарында көр­сетілген талаптарға сай келмеуі арнаулы салық режимін қол­да­ну­дан бас тарту үшін негіз болып табылады. Оңай­латылған дек­ларация негізінде арнаулы салық режимін қолдануды тоқтату камералды ба­қылау нә­ти­желері бойынша анықталған бұзу­шылық­тар айқындалған жағдайларда са­лық ор­га­нының шешімі бойынша не салық­тық өтініш негізінде жүргізіледі.
Егер салық төлеуші оңайлатылған дек­ла­рация негізінде арнаулы салық режимін қолдануды өз еркімен тоқтатуға шешім қабылдаса, аталған режимді тоқтату тиісті өті­нішті тапсырған айдан кейінгі айдан бастап жүргізіледі.
Оңайлатылған декларация бойынша жұмыстың артықшылығы салықтық есеп айырысудың, салық есептілігін тапсырудың қарапайымдылығы болып табылады. Сондай-ақ тағы да бір ұтымды жағы – «оңай­латуды» қолданушы барлық субъек­ті­лер үшін салық кезеңінде жалпы табысқа бірыңғай салық ставкасы қолданылады.
Оңайлатылған декларация бойынша жұмыс жасаудың оңды жағына салықты төлеу мерзімінің ыңғайлылығы мен кәсіп­керлер үшін мерзімнің ұзартылуын жат­қы­зуға болады. Оңайлатылған декларация са­лық органына есепті салық кезеңінен кейінгі екінші айдың 15-інен кешіктірілмей табыс етіледі, ал салықтарды бюджетке тө­леу есепті салық кезеңінен кейінгі екінші айдың 25-інен кешіктірілмей жүргізіледі, яғ­ни мамыр, тамыз, қараша, ақпан ай­лары.
Оңайлатылған декларацияда төлем көзінен ұсталатын жеке табыс салығының, міндетті зейнетақы жарналары мен әлеу­меттік аударымдардың есептелген со­ма­лары көрсетіледі. Олар да тоқсан сайын, есепті салық кезеңінен кейінгі екінші айдың 25-іне дейін төленеді.
Д.ЕСПЕРГЕН, Алматы қаласы Медеу ауданы бойынша Салық басқармасының бас салық инспекторы