Желтоқсан көтерілісін Тәуелсіздік жаршысы дей аласыз ба?

Әшірбек СЫҒАЙ, қоғам қайраткері:
– Сөз жоқ, Желтоқсан көтерілісі Тәуелсіздік алуымызда алғашқы қадам болды. Өйткені 1986 жылы еліміздің басшылығына ешкім танымайтын өзге ұлт өкілі – Колбинді алып келгенде, бұған наразы болған қазақ жастары қақа­ған суықта алаңға шықты. Бейбіт шеру өткізді. Бұл қазақты басқа ұлттың бас­қаруына қарсы наразылық шеруі болатын. Алайда бұл Кремльдің шамына тиіп, олар қазақтарды басып-жаншыды, қынадай қырды, алаң қызыл қанға боялды. Шын мәніне келгенде, бұл қазақ жастарының Тәуелсіз ел болуға ниеттенуінің көрінісі еді. Желтоқ­сан­шылардың атқан тасы қызыл империяның қабырғасына қатты тиді. Оның жаңғырығы бүкіл әлемге естілді. Алматыда бастау алған дүмпу әрі қарай Балтық елінде, Кавказ республикаларында жалғасты. Осылай­ша айналдырған бес жылда қызыл империяның қабырғасы сөгіліп, бос­тандық алдық. Сондықтан Желтоқ­сан көтерілісі – сөзсіз, Тәуелсіздігіміздің ал­ғашқы қар­лы­ғашы. Оның үсті­не, зұ­лым­дық импе­риясынан босатылған бүкіл 16 респуб­лика қазақ жастарына қа­рыз­дар деп есептеймін. Өйткені бос­тандық үшін ең алғаш қазақ жастары бас көтер­ді. Сондықтан Желтоқсан көтерілісін қазақ халқының батырлық бренді ретін­де наси­хаттауымыз қажет. Кейінгі жас­тар мұны жүрегімен сезінуі тиіс. Әрбір жас осы басымызға қонған бостандық бағын, бостандық бұлбұлын ұшырып алмауы керек.

Жарасбай СҮЛЕЙМЕНОВ, ҚР Парламенті Мәжілісінің ІV шақырылымындағы депутаты:
– Биыл Қазақ елі айтулы қос датаны атап өткелі тұр. Оның біріншісі Тәуел­сіз­ді­гі­міздің 20 жылдығы болса, екіншісі – Жел­тоқ­сан көте­рі­лісінің 25 жылдығы. Бұл екі оқи­ға бір-біріне тығыз байланысты, мұны бөлі­п-жару­дың керегі жоқ. Қазақ хал­қы Ресей құра­мында бол­ған екі жарым ғасыр­лық мер­зім­де 300-ден астам ірілі-ұсақты көт­ері­ліс жасаған. Алай­да алғашқы­лары­ның бар­лы­ғы жеңіліспен аяқталса, Жел­тоқсан көте­рі­лісі нәти­желі болып, Тә­уел­сіздікке қол жет­кіздік. Сон­дықтан бұл оқи­ға біз үшін ерек­ше мәнге ие болуы тиіс. Шын мәніне кел­генде, алғаш қазақ халқын бү­кіл әлем Жел­тоқсан көтерілісі арқылы таныды. Сон­дық­тан мұны тікелей Тәуел­сіз­діктің жар­шы­сы дегім келеді.

Айдос САРЫМ, саясаттанушы:
– Қазақ қашанда азаттықты аңсап келді. Ресейдің бода­нында жүргенде бостандық үшін қаншама көтеріліс жаса­ды. Елбасымыздың өзі Желтоқсан оқиғасына «Тәуелсіз­ді­гі­міз­дің қарлығашы» деген баға беріп отыр. Сондықтан Тәуел­сіз­дік бізге аспаннан салбырап келген жоқ. Ол үшін қан­шама қа­ра­көздеріміз жанын пида етті. Осыншама кең жер­ді най­заның ұшымен, білектің күшімен қорғап келген ата-ба­бала­ры­мыздың шын мұрагері бар екендігін осы жел­тоқ­сан­дықтар көрсетті. Сондықтан Желтоқсан көтерілісі мен Тәуел­сіздік тарихын байланыстырмау әсте мүмкін емес. Өйт­кені Желтоқсан көтерілісінен дәл бес жыл өткен соң, Қазақ­стан дербес мемлекет ретіндегі Тәуелсіздігін жария етті. Сан ға­сыр­лар бойы бабалар арманы болған егемендікке қол жетіп, көкірегімізде сенім оянды. Сол үшін Тәуелсіздік алуы­мызға тікелей себеп бол­ған Желтоқсан көтерілісін жаппай қоғам болып дәріп­теуіміз қажет.