14 ғасырдың ортасында "қара ажал" деген оба болған екен.
Мен бұрын тарихи деректерді оқып жүргенде ол туралы үзік - үзік жазбалар кездестіріп оқып отыратынмын.
Ол да осы Қытайдан тараған, Қытайдан шығып Қыпшақ даласын, Анадолы - Түркия арқылы Еуропаға барған. Түріктердің 30 пайызын, Еуропаның 50 пайызын қырып жіберген індет бопты.
Жұрт ол заман кәдімгідей миллиондап қырылған екен.
Оба жер жаһанға бүрге, бит, жыбырлақ жәндіктер арқылы тарапты. Бүрге бір шағып алса болды, ана адам үш - төрт күн ыстығы көтеріліп ауырып одан соң о дүниеге аттанып кете беріпті.
Емі жоқ. Хан да, сұлтан, король бәрі қырылған. Хан да қара да "қара ажал" десе үрейі ұшып өлердей қорыққан екен.
Еуропалық монахтар. - Рубрук пен Карпини өз жазбаларында осы оқиғадан сәл ертерек, бір ғасыр бұрын, яғни 13 ғасырда қазақ даласында көшпенділер арасында болатын індет процесін жазған екен.
Көшпенді татарды емделмейтін жұқпалы науқас дендесе, оған руластары алдына азық - түлік тастап, оқшаулап, бөлек үй тігіп, үйдің төбесіне қара жалау тағып қояды екен.
Жүргінші жұрт ананың ауру екенін білуі тиіс деп солай істейтін болса керек.
Сосын өткен - кеткен жолаушылар ол үйге жоламайтын көрінеді. Ал егер ол үйден шыққан адам басқа адамға таяйтын болса, оны садақтың нысанасына байлап қасыңа жақындатпай атуға болады екен, оның ауруы жұқпауы үшін.
Осы "қара ажалдың" кезінде де біраз көшпенді халықтар баудай түсіп қынадай қырылыпты, тіпті тұтас тайпа - рулар түгел жойылып кеткен екен. Одан далалықтар бір сақтанса әлгі жоғарыдағыдай әдіспен ғана қорғанған.
Ал қалалық Еуропа ол кезде қатты шығынға ұшырады.
Бұның ем -. домын таппаған адамзат баласы бұл ауруды "құдайдың бізге жіберген жазасы" деп күні -. түні шіркеуге барып сыйынғаннан басқа ештеңе істей алмапты.
Енді қазір сол заманда біздің бабаларымыздың мемлекеті - Алтын Орданың түбіне жеткен осы "қара тажал" деген де тарихи жорамал шыға бастапты. Ауру, Орда халқын қырып әлсіретіп кеткен екен міс.
Мүмкін, ол да мүмкін.
Олжас Әбіл
Фейсбуктегі парақшасынан