Журналист сөзі қайдан шыққан?

Журналист сөзінің мағынасы қандай және ол қай тілден алынған? Алғаш ақпарат тарату қалай жүзеге асырылды?
Мира МҰҚАНОВА, Қостанай облысы
«Журналистика» термині «күн­де­лік», «журнал» мағыналарын біл­ді­ретін journal деген француз сөзінен алынған. Ағылшын тілінде journalism, неміс тілінде Journalistik сөздері «жур­налистика» терминімен мағы­на­лас. Алғашқы кездерде «жур­на­лис­тика» сөзі тікелей баспа ісімен байланысты саналды. Жур­на­лис­тика баспа күйінде жаңалықтар тарат­қандықтан әрине, баспа ма­шинасы мен қағазы пайда болу керек болды.
Сондықтан, XV ғасырда И.Гутен­берг ғажап дүние ойлап тапты. Бұл кезең жаңа бір дәуір секілді саналды, тіпті, «Гутенберг дәуірі» деп аталған. Кезінде жекелеген хабарламалар немесе мәліметтер жариялау әртүрлі әдіс-тәсілдер арқылы жүзеге асы­рыл­ды: шешендер мен жаршылар ақпараттарды ауызша жеткізсе, Мы­сырда жаңалықтар жазылған па­пи­рус­тар, Ежелгі Римнің қоғамдық орта­лықтарында хабарлама ілінетін арнаулы тақталар арқылы жазбаша жүргізілді. Әртүрлі елдерде қазіргі газеттердің алғашқы бастауы ре­тін­дегі жаңалықтар жазылған қол­жаз­балар пайдаланылды. Неміс өнер­тап­қышы И.Гутенбергтің 1445 жылы баспа машинасын ойлап табуы қазіргі заманғы түсініктегі жур­на­лис­тиканың пайда болуына ықпал етті. Бұқаралық ақпарат құралдары жүйесі ретінде журналистика – пайда болу тарихы жөнінен екінші орын алатын ең ежелгі мамандық. Ол XVI ғасырда адамдардың бір-бірі­мен хабар алмасу құралы ретін­де пайда болып, кейін қоғамға ден­дей еніп, талай қалыптасу, даму жол­да­рынан өтті.