Тарихтағы түркі жұртының құрылтайлары

Тарихта бұған дейін түркі жұртын біріктірген қандай алқалы құрылтайлар, жиындар өтті? Жалпы, қазіргі түркі әлемінің геосаяси орны қандай?
Қайсар Нұртай, Талдықорған
Тарих деректеріне көз жүгірт­сек, Ба­ку қаласында үл­­кен бас­қо­су­лар өт­кен. 1920 жылы 1-8 қыр­күйек күн­­­дерi Әзiрбайжан аста­на­сы Бакуде Шығыс ха­лық­та­­рының бi­рiншi съезi өттi. Съезге көптеген ше­­тел­дік­тер де шақырылған. Бұл та­рихи жиынның жоғары дең­­гей­де өтуiне Мәскеуде Сыртқы iстер ко­­мис­са­риа­ты­ның Күн­шы­ғыс бө­лi­мiн басқаратын әзiр­бай­жан хал­­қы­ның ардақты ұлы Нариман Над­­жап­ұлы На­ри­ма­нов көп еңбек сi­­ңiрген екен. Сол съезге қазақтың ар­­­дақты ұлы Тұрар Рысқұлов Түр­кiс­тан, Бұхара, Хо­резм республика­ла­ры­ның делегаттарын бастап бар­­ған. Съезге 37 ұлттың 1275 де­легаты кел­ген. Ал 1926 жылы Ба­куде түр­кі­та­нушылардың Бүкіл­одақ­тық I съе­зі өтті. Оған Қазақ­стан­нан ақын, әде­биет зерттеуші ға­­лым, түркітанушы, пуб­лицист, пе­дагог, аудармашы, қо­ғам қай­рат­кері Ахмет Байтұрсынұлы қа­ты­сып, «Түр­­кі тілдеріндегі тер­миноло­гия жайлы» деген та­қы­­рыпта баян­дама жасады. Бұдан кейін Кеңес өкіметі туыс, бауырлас халықтарды бір-бірінен бөліп тас­та­ды.
Ұлан-байтақ Еуразия ке­ңіс­тігінің 4 миллион шаршы шақырымнан ас­там аумағын мекен­дей­тін 200 мил­­лионға жуық халқы бар, табиғи ре­сурс­тары 500 трил­лион АҚШ дол­ла­рынан астам түркі әле­мінің қазіргі за­­манғы әлемдік аре­нада да стра­те­гиялық салмағы және Азия мен Еу­ро­па арасында тран­зиттік-көліктік әле­уеті де ора­сан зор.