Штрих-кодты оқи бiлесiз бе?

Қазiргi тауарларда штрих-код деген бар. Тауарлардың штрих-коды ненi бiлдiредi және оны қалай оқуға болады?
Әмiрбек ҚАРЖАУОВ, Шығыс Қазақстан облысы
Штрих-код тауардың жасап шығарылған елiн, тауарлар туралы және оны өндiрушi туралы кодтық шартты белгiлермен берiлетiн ақпараттың мазмұнын қамтиды. Ол тез есептелетiн және жазылып, сызылатын түрде қолданылады. Оның iшiнде ең көп тарағаны – 13-разрядты ЕАН-13 (European Article Numbering) атты еуропалық код. Сондай-ақ АҚШ пен Канадада да осы кодқа толық сәйкес келетiн ИРС деген код бар.
Кодтағы бақылау сандарын төмендегiше оқуға болады:
1. Штрих-кодтың жұп реттi орындарда тұрған сандарын бiр-бiрiне қосу керек: 6+0+7+2+1+0=16.
2. Қосындыны үшке көбейтемiз: 16х3=48.
3. Тақ реттi орындарда тұрған сандарды (бақылау санынан басқасын) бiр-бiрiне қосу керек: 4+0+3+6+1+2=16.
4. 2-шi және 3-шi тармақтардағы қосындыларды бiр-бiрiне қосамыз: 48+16=64.
5. Ендi осы санның (64) ондықтарын керi шегеру керек: 64-60=4.
6. 10 санынан 5-тармақтағы қорытынды санды аламыз: 10-4=6.
Осындай жолмен есептегенiңiзде, 5-тармақтағы шыққан қорытынды сан – штрих-кодтың бiрiншi санына, 6-тармақтағы қорытынды сан штрих-кодтың соңғы санына сәйкес келмесе, тауар жасанды болуы ықтимал.
Алайда тауарлардың сәйкестiк сертификаттары болуы шарт.