Қытайдағы Қазақ автономиясы қалай құрылды?

Елдің басына небір нәубет пен саяси зұлмат төнгенде халық амандық іздеп, бас сауғалап кетті ғой. Қытайдағы Іле-Қазақ ауданы сол кезеңде құрылды. Бүгінде бұл жерде қанша қазақ тұрады?
Нұрболат МЕДЕТҰЛЫ, Шымкент қаласы
Іле аңғарының бойы ертеден қазақ­тардың қонысы болғаны бел­гілі. Бірақ Цин империясы тұсында бұл аймақ Қытайға қарады. Бұл жер­де қалған ат төбеліндей қазаққа 1916 жылы орыс патшасының оз­быр саясатынан, окоп қазуға мәж­бүр­леу жұмыстарынан қашқан жүз мыңдаған қазақ барып қосылды. Ұжым­дастыру мен бай-кулактарды тәркілеу кезінде Іле аңғарына тағы бір­шама қазақ ауылы қоныс ау­дар­ған. 1930 жылдары жүз мыңдаған қазақ­тың ендігі бір толқыны, сон­дай-ақ ұйғыр, татар, өзбек және бас­қа халықтар да осы жаққа қарай ауды. Олар «халық жауы» деген айып тағылғандар, дін ұстанғандар мен ашаршылықтан азған топ болатын. 1954 жылы қазақ халқының өңірдегі үлес салмағының артуына бай­ла­ныс­ты Қытай Халық Республикасында Іле-Қазақ автономиялық округі құ­ры­л­ды. Бүгінде бұл өлкеде 3 900 000-ға жуық халық тұрып жатыр, олар­дың 25,4 пайызы – қазақтар. Жалпы, Шыңжаң Ұйғыр авто­но­мия­лық ау­данында 1 300 000-ға жуық қан­да­сымыз өмір сүруде.