Қазият пен мүфтиятты кімдер басқарған?

Кеңестік кезеңде Орталық Азия мұсылмандары діни басқармасы болған дегенді естіген едім. Ол басқарманың негізінде Қазақстанда қазият құрылғаны рас па? Сол қазиятты басқарған қазилар мен Тәуелсіздік алғаннан кейінгі мүфтилеріміз жайлы мәлімет берсеңіздер екен?
Жанел Санатқызы, Алматы облысы
1943 жылы Ташкентте Орта Азия мен Қазақстан мұ­сылмандарының алғашқы құрылтайы өтіп, Қа­зақ­стан делегациясын шейх Абд әл-Ғаффар Шамсутдинов бас­тап барған. Осы құрылтайда Орта Азия мен Қа­зақстан мұсылмандары діни басқармасының іргесі қа­ланып, басқарманың төрағасы, әрі Бас мүфти бо­лып Ишан Бабахан Абдулмаджидан сайланған. Қа­зақ­станда арнайы қазият құрылып, Абд әл-Ғаффар Шам­сутдинов сол қазияттың қазиы болып таға­йын­далған. Бұл қазиятты 1952 – 1972 жылдар ара­лы­ғында Сәдуақас Ғылмани, 1972 – 1979 жылдар ара­лығында Жахия қажы Бейсенбайұлы басқарды. Ал 1979 жылдан бастап Рәтбек Нысанбаев діни бас­қар­ма­ның Қа­зақстандағы қазият хатшысы міндетін ат­қар­ды. 1990 жылы 12 қаңтарда өткен Қазақстан мұ­сыл­мандарының тұңғыш құрылтайында дербес Қа­зақстан мұсыл­мандары діни басқармасы құрылды. Бас­қарманың тұңғыш төрағасы, Бас мүфтиі Рәтбек Ны­санбаев болды. ҚМДБ-ның 2000 жылы өткен ІІІ құ­рылтайында бас­қарманың төрағасы, Бас мүфтиі болып профессор Әб­саттар Дербісәлі сайланды. Енді, міне, кеше Қазақстан мұсылмандары діни бас­қар­масының кезектен тыс VII құрылтайы өтіп, бас мүф­тилік орынға Ержан Маямеров тағайындалып отыр.