«Майна», «вира» халықаралық терминдер ме?
Үйіміздің қасында құрылыс жүріп жатыр.
Жұмысшылар күні бойы кран жүргізушісіне «майна», «вира» деп айқайлап жатады. Оның жоғары, төмен екенін түсінемін, бірақ неге олар қазақша не орысша айта бермейді?
Бағдат САҚЫПКЕРЕЙҰЛЫ, Алматы
«Майна» және «вира» сөздері ежелгі финикиялықтардың теңіз терминдері болған екен. Дәл мағынасын алсақ, вира (жоғары) – «ауаға», майна (төмен) «суға» деген ұғымдарды білдіреді. Бұл сөздер Еуропа халықтарының тіліне еніп, алдымен тек теңізшілердің термині ретінде (желкенді көтеріп-түсіру), кейіннен теңіз порттарында жүк түсірушілер қолданатын сөздер ретінде таралып кетті. Итальян тілінде maina сөзі түсіру, төмендетуді білдірсе, virare бұру, айландыру мағынасын береді. Немістерде ihre жане meine сөздері жүк арту-түсіру кезіндегі «маған қарай», «өзіңе қарай» деген мағынада қолданылады.
Ал кезінде Ресейде итальяндық сәулетшілер жұмыс істеп, олардың архитектуралық жәдігерлерінің басым бөлігін салып бергені белгілі. Солармен ере келген сөздер құрылыс жұмыстарына дендеп еніп, қазір халықаралық терминдер деңгейіне жетіп отыр. Бұл терминдерді қолдану техникалық қауіпсіздік үшін өте маңызды. Сондықтан кран операторына қанша жерден «төмен түсір» деп айқайлағаныңызбен, ол «майна» деген бұйрық жеткенше қозғалмай отыра береді.
