ҮШ ЖЕРГЕ ДӘРЕТ СЫНДЫРҒАНДАР ЛАҒЫНЕТКЕ ҰШЫРАЙДЫ
Шариғат бойынша әжетхана әдебін сақтап жүрміз бе? Дүниежүзі бойынша әлем елдері 19 қараша күні Әжетхана күнін атап өтеді. Оның ішінде маңыздысы – әжетхана әдебін сақтау. Ал ол әдепті сақтауда шариғатта өзіндік ережесі бар. Бұл ереже бойынша әжетханаға кірген-шыққанда нені ескермей жүрміз? Оны төменнен оқып біле аласыз.
* Кісі елдің көзінен таса жерде әжетін өтеуі керек. Бұл үшін қазір әжетханалар бар.
* Тамақтан кейін әжетханаға кірмей тұрып қол шайған абзал. Бұл арқылы сырттан қолымызға жұққан түрлі микробтардың басқа жерлерге таралуының алдын аламыз.
* Әжетханаға кіргенде баскиім және аяққа арнайы сүйретпе киген дұрыс. Бұл әсіресе, әжетханасы үйдің ішінде орналасқандарға қатысты. Сол сияқты, жеңді сыбанып, шалбардың балағын қайырған жөн.
* Әжетханаға Алланың және Пайғамбарымыздың (с.а.у.) есімдерін немесе Құран аяттарын ала кірмеу керек.
* Әжетханаға сол аяқпен кірген жөн. Әбу Һурайрадан жеткен риуаятта: «Кімде-кім әжетханаға сол аяғымен емес оң аяғымен кірсе, кедейлікте сыналады», - делінген.
* Кірген кезде: «Әғузу билләһи минәль Хубси уәль Хабаис» (еркек және ұрғашы жындардан Саған сыйынамын) деген дұғаны оқу – мұстахаб.
* Қажеттілік туындамаса, әжетханада сөйлемеу керек.
* Әжетханада отырғанда мүмкіндігінше, құбылаға алдымен немесе артымен қарамай, оң яки сол жақ бүйірімен отыру керек.
* Әжетханада жүрелеп отырғанда оң тізесін көтеріңкіреп, сол аяғын басыңқырап отырған жөн.
* Әжетін өтеп болған соң истинжа жасау – сүннет. Истинжа дәрет қағазымен, кесек таспен немесе су қолдану арқылы жасалады. Бұның ішіндегі ең абзалы – су қолдану. Егер үлкен немесе кіші дәрет шыққан жеріне жайылатын болса, онда сумен тазалану – уәжіп.
* Истинжаны сол қолмен жасау керек. Оң қолмен истинжа жасаудың үкімі – жеңіл мәкрүһ.
* Кіші дәретті мүмкіндігінше отырып жасаған жөн. Тирмизиден келген бір хадисте Айша анамыз былай дейді: «Біреу сендерге Пайғамбар (с.а.у.) тұрып дәрет сындырды десе, ол сөзге сенбеңіздер. Ол тек қана отырып дәрет сындыратын».
* Дәрет сындыратын кезде денеге, киімге зәр шашырамауына қатты көңіл аударған жөн. Әбу Дәуідте келген бір хадисте сахаба Әбу Мұса: «Дәрет сындырғысы келген кісі зәрі тез сіңіп кететін жерді таңдасын».
* Жуынатын жерлерге дәрет сындырмау керек. Бұл – мәкрүһ. Пайғамбарымыз (с.а.у.) былай дейді: «Ешкім шомылатын (және дәрет алатын) жеріне кіші дәретін сындырмасын. Ол жерге кейін жуынады ғой. Шындығында, күмәннің көбі содан туындайды (нәжіс тиіп кеткен жоқ па деген күмән туындайды)».
* Нәжіске қарамау.
* Ер кісілер кіші дәреттен кейін қалған зәрден толық арылу керек. Бұны шариғатта «истибра» дейді. Бұның үкімі – уәжіп. Пайғамбарымыз бір сөзінде былай дейді: «Зәрлеріңді толық шығарыңдар. Шынында, қабірдегі азаптың көбі соның салдарынан болмақ!»
* Көпшілік орындарға, жолға, көлеңкеге дәрет сындыруға тыйым салынады. Сахаба Муғаздың айтуы бойынша, Пайғамбарымыз (с.а.у.) былай деген: «Лағынетке ұшырағандардан ұзақ тұрыңдар. Олар мына үш жерге дәрет сындыратындар: Тұрған суға (немесе адамдар жиналатын су жағалауларына), жол ортасына және көлеңке жерлерге».
* Әжетханадан оң аяғымен шығып, «Ғуфранәкә» (кешіріміңді тілеймін) деу – мүстахаб.
* Әжетханадан шыққан соң мүмкіндігінше қолды иіссабынмен жуу керек.
islam.kz
