Уақыт кірісімен азанды соткамен яғни, микрофонға жақындатып «записьті» қосып қоюға бола ма? Әлде міндетті түрде адам айтуы керек пе? Мұхаммед.
Ханафи фиқһ кітаптарындағы «тиләуәт сәждесіне»* қатысты бөлімде: тиляуәт сәждесін жасау уәжіп болуы үшін ақыл-есі дұрыс тірі адам тарапынан оқылуы тиіс екендігі айтылады. Сол себепті, жынды адамның немесе тотықұстың оқыған сәжде аятын естіген жағдайда тиләуәт сәждесін жасау шарт емес делінген[1].
Осыған салыстыра келе, азанды азан деп есептеуіміз үшін ақыл-есі сау, тірі адам тарапынан айтылуы ләзім. Азанның аудио нұсқасын қою - азан айтқанға жатпайды.
Сөзім дәлелді болу үшін «Дүниежүзілік Ислам одағының жанындағы Фиқһ академиясы» бекіткен пәтуаны да бере кетейін. Онда былай делінген:
«Мешіттерде намаз уақыты кіргенде азанды үнтаспа (кассета) және соған ұқсас құралдар арқылы жариялау - азан айтылған болып есептелмейді...»[2].
[1] Шүрунбүләли: Имдат – 502 бет; Хашияту Ибн Ғабидин – 4/558 бет; Хашияту Ибн Ғабидин – 4/573 бет.
[2] «Дүниежүзілік Ислам одағының жанындағы фиқһ академиясы». Хижри 1406 жыл. Кезекті тоғызыншы отырыс.
(*Тиләуәт сәждесі деп, Құран Кәрімдегі он төрт жерде кездесетін сәжде жасауға бұйырған аяттардың бірін оқыған кезде немесе естіген кезде жасалуы керек сәждені айтамыз (тиләуәт - оқу дегенді білдіреді). Ханафи мазһабында осы аяттарды оқыған не естіген адамға сәжде жасау – уәжіп).
Абдусамат Қасым