«Келбеттің» де өзіндік келбеті бар

Ұлт санасына серпін берген «Қазақстан» телеарнасы бүгінде көрермен қауымды тың жобалармен қызықтырып, төл туындылары­мен эфир аясын кеңейтіп келеді. Әрине, жаңа әрі сауатты тележоба­лар­дың көп болғаны жақсы. Сонымен бірге өз көрерменін тапқан, ой салары да, айтары да бар тұрақты бағдарламалардың орны бөлек. Солардың бірі – ұлттық арнадағы «Келбет». Біз үш жылдан астам тарихы бар бағдарламаның продюсері Жаңыл Асылбековамен аз-кем әңгіме құрып, аталған жоба төңірегінде сұхбаттасқан едік.

– Жаңыл Мәмежанқызы, бүгінде «Келбет» бағдарламасынан еліміздің сан саласында еңбек етіп жүрген аза­мат­тардың өмірбая­ны­мен жақын танысуға мүмкіндік бар.  Әдебиет, заң, экономика, меди­цина тағы бас­қа сала­­ларда беткеұстар аға-апала­рымыз туралы туындылар өз көрерме­нін тап­ты деп айтсақ та болады. Де­ген­мен осы «Келбеттің» кейіпкер­леріне айналған аға-апаларымыздың ізін басуға лайық жастар бар ма? Бар бол­са, Қазақстан­ның кешегі, бүгінгі емес, келешек кел­бе­тіне көз жүгіртіп, сондай дара та­лант­тар туралы бағдарламамен ұш­тастырса қалай болар еді?
– «Келбет» бағдарламасының көтеріп отырған жүгі де, алдына қойып отырған мақсаты да – елімізге еңбегі сіңген тұлғалар­ды насихаттау. Оны көрермен ретінде байқағаныңыз, бізді қуантады. Негізінде, бұл бағдарламаға қатысушы кейіпкердің жас ерекшелігіне шектеу қойылмаған.  Яғни өзіңіз көріп жүрген аға-апаларымыз­дың ізін басып келе жатқан жас ұрпақ ұлт­қа еңбегі сіңіп жатса, олар да бағдар­ла­маның кейіпкері бола алады. Бірақ елге еңбек сіңіру бұл бір күннің шаруасы емес қой. Оның үстіне, өмірден көріп-білгені, жалпы, белгілі бір тәжірибенің болғаны дұрыс. Ал бүгінгі «Келбеттің» негізгі мін­деті де соған саяды, ол – өмірден көргені көп, түйгені мол тұлғалардың өмірлік жо­лын ашып көрсету. Себебі өзіңіз айтып отыр­ғандай, ел мәде­ниетіне, өнеріне, білі­мі мен ғылымына еңбегі сіңген ұлт зия­лыларының өсуі, олардың жүріп өткен жо­лы кім-кімге де қызықты болатыны сөзсіз. 
Қазіргі күйбең тіршілікке көз жүгіртіп қарасақ, адам көп жағдайда тек бүгінгі күнмен, қазіргі уақытпен ғана өмір сүріп жатқанын көресіз. Ал біздің кешегіміз бар емес пе?! Болашақтың қазығын қаққандар да сол аға-апаларымыз емес пе?! Оларды қалай ұмытасың?! Сондықтан біз ұлт на­мысын қорғаған, халқымызды әлемге та­нытқан өз саласының нағыз майталман­да­рын насихаттауды бағдарламаның негізгі мақсаты ретінде белгіледік. Солар арқылы елдігімізді дәріптеуді көздейміз.
– Осы уақытқа дейін сіздің бағдар­ламаңыздан елімізге еңбегі сіңген бі­раз азаматтарымыздың өмірбаянына қанық болдық.
–  «Келбет» бағдарламасы эфирге шыққалы бері үш жылдан астам уақыт өтті. Халық жазушысы, әйгілі Әзілхан Нұрша­йықов,  КСРО Халық әртісі, Халық Қаһар­маны Роза Бағланова,  Халық жазушысы, ақын Тұманбай Молдағалиев, КСРО Баты­ры Сағадат Нұрмағамбетов, Халық әртісі, күйші Қаршыға Ахмедияровтай аға-апа­ла­рымыз бағдарламаның алғашқы қонақ­тары болған. Осы кісілердің шыққан биігі, жеткен жетістігі әрбіреуімізге – үлкен үлгі, өшпес өнеге. Одан бергі уақытта 97-ге ке­ліп, бір ғасырды өз көзімен көрген Қазақс­танның еңбек сіңірген әртісі Хабиба Елебе­кова, майдангер жазушы Қалмұқан Иса­баев, Халық жазушысы Шерхан Мұр­таза, ҚР ҰҒА академигі, медицина ғылы­мының докторы Камал Ормантаев, Халық әртісі Гульвира Разиева, КСРО-ның, Қа­зақс­­танның Халық әртісі Бибігүл Төлегенова  тағы басқа майталмандар тура­лы бағдарлама дайындалып, көрер­мендердің ыстық ықыласына бөленді. Әсіресе қазақ­тың тұңғыш ғарышкері, Халық Қаһарманы Тоқтар Әубәкіров ағамыз туралы бағдар­ламаға ризалығын білдірген жұрт теле­фон­ға тыныштық бермеді. Ол кісінің бала кезіндегі ұшқыш болам деген арманына қалай қол жеткіз­гені, қабырғасы қатпай жатып қара жұ­мыс­қа жегілгені, анасына деген қамқор­лығы, тіпті кейін ержетіп, әскерде жүрген кезінде қатты науқастанып жатқанда, радиодан Бибігүл апамыз сал­ған қазақ әнінен қуат алғандығы туралы әңгімесі көрермен қауымды қатты қызық­тыр­ды.  Бағдарламаның қай-қайсысын алса­ңыз да, өзіміздің ортамызда жүрген аға-апаларымыздың қайсарлығына, со­лар­дың ерік-жігерінің мықтылығына риза боласыз.
– Өзіңіз үшін «Келбеттің» кай шыға­рылымы есіңізде ерекше қалды?   
– Әрине, бағдарламаның басы-қасын­да жүргеннен кейін ешқайсысын бөле қарауға болмайды. Дегенмен түсірілім барысында кейіпкеріңді басқа қырынан көретін кездер болады. Жақында эфирден өткен бағдар­лама­ларға көз жүгіртсем,  жазушы Бексұлтан Нұржеке туралы хабар түрлі оқиғаларға толы болды. Ол кісімен бір жылдан астам уақыт келіссөз жүргізіл­ген болатын. Шығар­ма­шылықпен айналы­сып жүргендіктен қо­лы тимей жүрді. Мен де өз ұсынысым­ды алға тарта бер­дім. Мау­сым айының соңын­да түсі­рілімге ке­ліс­тік. Қа­лам­гердің өз сөзімен айт­қан­да: «Менің кел­бетім – менің туған жерім. Көр­гілерің кел­се, жүріңдер», – деді. Біз де асай-мү­сейі­­мізді артып соңынан ере бердік. Туған ауы­лына ба­рып, балалы­ғы өткен жерді бейне­тас­паға түсірдік, сы­­­­­нып­­тас­тарымен кез­дестік. Ол кісінің бала­лық шағы өткен сонау өткен ғасырдың 50-60 жылдары салынған қоржын там үйдің белағашы майыса бастағанымен, әлі де қалқиып тұр екен. Біз өзіміз де таңғалдық. Қалам­гер сол үйде өмірде ең жақсы көрген жандары – о дүниелік болған ата-әжесін еске алды. Одан ары қарай Белжайлауға бет алдық. Тарихи оқиғаның куәсі болған Орбұлақты, әлі де зерттел­ме­ген балбал­тастарды өз көзімізбен көрдік. Түсірілім жұмыстары аяқталғанда қаламгер: «Келбетім қалай екен?» – дейді. «Келбе­тіңіз келісті екен» деп, түсірі­лімнің сәтті өткеніне біз де риза болдық.
– Сөз соңында алдағы жоспар­ла­рыңызбен бөліссеңіз... Көрермен қауым­ды қандай кейіпкерлер күтіп тұр? 
– Жарты ғасырдан астам тарихы бар «Қазақстан» ұлттық телеарнасында қа­лып­­тасқан заңдылық бар. Сондай заңды­лық­тардың бірі – бір жылдың жұмыс жоспарын алдын ала бекіту. Көркемдік кеңеске берілетін ұсыныс аз емес. Бірақ, жоғарыда айтып өткендей, келбеті келіс­кен кейіпкер­лер туралы ғана бағдар­ла­ма дайындау жылдық жоспарға енеді. Содан кейін журналистік зерттеу, түсірілім жұ­мыс­тары, монтаждау, дыбыстау бастала­ды. Жақын арада,  дәлірек айтсам,  жел­тоқ­сан айының соңғы аптасына ҚР Мем­лекеттік сыйлығы­ның лауреаты, ҚР ҰҒА академигі, химия ғылымының док­торы, профессор Серғазы Мыңжасарұлы Әдікенов туралы «Келбет» бағдарламасын эфирге шығару жоспарланып отыр. Ол кісінің Қазақстандағы фитохимия сала­сын дамытуға сіңірген еңбегі ерекше. Қазақтың кең даласында өсетін кәдімгі жусаннан қатерлі ісікке қарсы тұратын дәрі-дәрмек жасаудың өзі –  үлкен жетіс­тік. Бұған бүкіл әлемнің назары ауып тұр. Тәубе дейік, елімізде мұндай тұлғалар да баршылық. Сон­дай-ақ Қазақ қыздар педагогикалық уни­вер­ситетінде 16 жыл ректор болған, ұла­ғат­ты ұстаз Күләш Құ­нан­тайқызы туралы бағдарлама дайын­далуда. Сонымен қатар КСРО-ның жеті дүркін чемпионы, Еуропа чем­пионы, әлем чемпионы, әлем кубогы­ның екі мәрте жеңімпазы, Азияның екі дүр­кін чемпио­ны, 24-25 Олимпиадалық ойын­дардың күміс, қола  жүлдегері, палуан, грек-рим күресінен еңбек сіңірген спорт шебері, Қазақстанның еңбек сіңірген қай­рат­кері Дәулет Тұрлыхановтың да «Келбетін» көре аласыздар. Жалпы, бар­лық жоспар­ды алдын ала жайып салуды өз басым дұрыс көрмеймін. Эфирде тұрған бағдар­ламаға екі апта бұрын ано­нс дайындалып, үнемі беріліп отырады.
– Көрерменге тілегіңіз...
– Көрермендерге айтарым, «Келбет­тен» көз жазып қалмаңыз, бағдарла­ма­ның кейіпкерлері сіздердің араларыңызда жүр!
– Әңгімеңізге рақмет!