Асхат Тарғынов: "Чип-чип-чип шоу-бизнеске болмаса да, той бизнеске керек..."

 Қазіргі уақытта қазақтың тойы хит әнсіз өтпейтін болды. Соның бірі – «Мария Магдалена» әні. Қазір тойдың «чип-чипсіз» сәні жоқ. Бір ғана әнімен көпшілікке танылған Асхат Тарғынов өмірде қандай жан? Оның өмірлік ұстанымы қандай? Қазақ эстрадасының өлшемі «чип-чип» бола ала ма? Асхат Тарғыновпен әңгімеміз осы төңіректе өрбіді.

– «Таныс өлке, таныс аймақ, таныс маң» демекші, туған жердің суы да, ауасы да ыстық. Сіз қай өңірдің тумасысыз?

– Ақтөбе облысы Шалқар ауданы Есет батыр ауылында 1981 жылы дүниеге келдім. Есет батырдың ауылы шағын ғана болатын. Ауылда бар-жоғы 50 шақты үй ғана бар. Сол ауылдың құмында ойнап-өскен баламын.Ақтөбе педагогикалық институ­тында музыкалық білім алдым.Анам – тігінші. Әкем өмірінің ширек ғасырын совхозда істеген. Қазіргі уақытта екеуі де зейнетте.
– Өнердегі алғашқы қада­мыңыз қалай басталды?
– 5 жасымнан ауыл сахна­сын­да ән сала бастадым. Негізі, біздің отбасымыз өнерге жақын.Отбасында үш ұлмыз. Нұрбол, Нұр­дәулет және мен. Үлкен ағам да ән айтады. Бірақ қазір өзі­нің мамандығы бойынша, суретші болып жұмыс істейді. Өзінің суретшілікке қабілеті де, Құдай берген таланты да бар. Ал екінші ағам Нұрдәулет те кезінде ән салған. Қазіргі уақытта Ақтө­беде асаба болып қызмет істеуде. Ал мен мектеп қабырғасында жү­ріп домбырамен ән сала бас­та­дым. Сөйтіп, аудандық кон­церт­терге, байқауларға, «Әнші балапан», «Жас дәурен» және басқа да көптеген аудан, облыс көле­мін­дегі байқауларда бақ сынадым. Шалқар ауда­нын­да ән айтып жүріп, кейін мәде­ниет бөлімінде жұмыс істедім. 2005 жылға дейін Шалқар ауда­нында тұрдым. 2005 жылдан бас­тап үлкен сахнаға шықтым. Же­ке шығармашылы­ғыммен соңғы жылдары ғана айналыса баста­дым. Оған дейін тиіп-қашып жүр­ген едім. Жасы­ратыны жоқ, тойларға шақыр­тулар келеді. Той­ларға шығатын себебім, осы­дан басқа табысым да, кәсібім де жоқ. Бірақ ата-анам да өмірден құралақан емес. Сондықтан ана­ның ақ сүтімен, әкенің қанымен бұл өнер бәрі­мізге дарыды десем де болады. Продюсерім жоқ, бі­рақ Ринат есімді пиар менед­жерім бар.
– Репертуарыңызда 30-ға жуық әндер бар екен. Алайда бір ғана «чип-чип» сізді танымал етті. Одан өзге әндеріңіздің «бағы» жан­бауының себебі неде?
– Шыны керек, басқа ән­де­рім арқылы таныла алмадым. Бұл әнді мен «хит қылдым» деп те айта алмаймын. Тек қана орын­даушымын. Халықтың таң­дауымен хит болған ән. «Мария Магдалена» әнінің ерекшелігі – халықтың көбісі бұл әнді жақсы білмейді. Әнді Шалқар ауданындағы Хайдар, Сайлаубек деген ағаларымыз 1980 – 1985 жылдары орындаған және сол Шалқар ауданы ғана білген. Ескі әндердің бірі. Ол кездері ағала­рымыз ансамбль құрып, жанды дауыспен итальян түріндегі нұсқасын орындаған екен. Кейін ешкім айтпаған соң, ұмыт болып қалған. Кейін оны Шалқар ауда­нына келіп, ағалардан үйренген едім. Алғашқы кездері итальян нұсқасында айтып жүрдім. Одан соң бір-екі жыл айтылды да, ұмыт қалды. Қазір көбісі қыр­ғыз­дың, өзбектің, шетелдің ән­дерін айтуды сәнге айналдырып алды. Көбі қазақшаға аударып орындап жүр. Оны плагиат деп те атаймыз. Бір күні ескі ән дәптерімді ақтарып отырсам, итальян тіліндегі «Мария Маг­да­лена» әні көзіме шалынды. Осы әнге қазақша сөз жазып неге айтып көрмеске деп ойладым. Той жанрында жаздырғаным рас. Сонымен, ойлана келе Сай­лаубек Елмановқа хабарласып, сөзін жаздырдым. Осылайша, ән хит болды. Бүкіл Қазақстан, Ре­сей, Америка, т.б. елдерге таны­ла бастадым. Көпшіліктің ара­сында хит бола бастаған кезде, қысы­латынмын. Әсіресе, «чип-чип» деген жерін айтқанда, жұрт қа­лай қабылдар екен деп алаң­да­дым. Алғаш орындалғаннан-ақ көпшілік бұл әнді жақсы қабыл­дады. Тіпті бір кеште бір­­неше рет тапсырыс берген сәттері де болды. Әнім хитке айнал­ғанмен, орындаушысы кім еке­нін білген жоқ. Сол үшін бейнебаян түсіру­ге тура келді. Ән көңілді болған соң, комедиялық жанрда түсір­дік. Бірақ бәріне бірдей ұнау мүмкін емес. Ұнатпағандар да бар.

– Бүгінде көпшіліктің таңдауы той әндеріне түсіп тұр ма? «Қызыл өрік» және «чип-чип» әндерінің хитке айналуының себебі осында ма?
– Сөзі жеңіл той әндерімен ғана шектеліп қалмауымыз қа­жет. Алайда «Мария Магдалена» менің шығармашылығыма жол ашты. Бұған дейін де ауыз тол­тырып айтарлық әндерім жетер­лік. Өкінішке қарай, олардың бар­лығы хит емес. Мұндай ән­дердің хитке айналып бара жат­қанына не себеп дейсіз. Мүмкін, заман талабы солай шығар. Мүм­­кін, тойшылдығымыздан шы­ғар. Қазір тойды бір-бірімен жарысып, бірінен-бірі асырып өткізу сәнге айналды. Сол той­ларға көбісі көңіл күйлерін кө­теру үшін барады. Осы уа­қытқа дейін шетелдің, орыстың әндері­не билейтін еді. Ал қазір Құдайға шүкір, қазақтың да көң­іл­ді ән­дері көбеюде. Мысалы, «Аспан­ға қараймын», «Қызыл өрік», т.б. секілді билеуге ыңғай­лы, әуені ырғақты әндер бар­шылық. Сол себепті де хит бо­лып тұр. Егер бұл әндер болмаған жағдайда шетелдің әндеріне би­лейтін едік. Шоу бизнеске бол­маса да, той бизнеске мұндай әндер қажет-ақ. Алдағы уақытта тек той қуып кетпей, сөзіне, мән-мағынасына қарап, ән жаздырсам деймін.
– Репертуарыңызда патриот­тық әндеріңіз бар ма?
– Шығармашылығымда «Отан» туралы әндер жоқ. Қазір іздестіру үстіндемін. «Асыл аза­мат» деген әнімді Нұртылла Жүсіпов жазды. Сөзін Рақымжан Өтемісов деген ақтөбелік ақын-композитор жазған. Жалпы, еліміздегі абыройлы азаматтарға арналған. «Ауылым», «Ана тілі», т.б. туралы әндерім де бар. Пат­риот­тық ән болған соң, көп із­деніп, халыққа мағыналы, мәнді дүние жеткізу қажет.
– Африкалық әнші Рич Димен бірге дуэт орындайды екенсіздер. Сол рас па?
– Рич Димен дуэт болып орындағанымыз рас. Негізінде, африкалық азамат Рич Ди өзі хабарласып, осы әнді дуэт болып айтуға ұсыныс білдірді. Ол жігіт африкалық болғанымен, Алма­тыда тұрып жатқанына 10 жыл. Осында оқуға келіп, арман қала Алматыда тұрақтап қалған. Өзі қазақ тілінде сөйлейді әрі қазақ-орыс-ағылшын тілдерінде ән айтады. Шығармашылығында Шәмшінің әндері де бар. Көбіне тойларға шығып, Шәмшінің ән­дерін орындайды екен. Өзі өнер­лі жігіт. Ұсыныс тастаған соң, бірге дуэт болып айтуға келістім. Бірақ әлі күнге дейін фонограм­масын жария етпедік. Себебі, клиппен бірге жариялауды жөн көріп отырған жайымыз бар.
– Өзге эстрада жұлдызда­ры­мен дуэт құру ойыңызда бар ма?
– Дуэтке ұсыныстар бар. Оған дұрыс ән таңдау қажет. Қа­зір қарбалас үстіндемін, уақыт тапшылығы болып тұр. Алдағы уақытта жақсы ән таңдап, Қа­зақстанның белгілі жұлдызда­рымен бірге ән айту жоспарымда бар.
– Шығармашылығыңызда не жаңа­лық? Тыңдарман­да­рыңыз­ды немен қуанта аласыз?
–Біз халықты әнімізбен ғана қуантамыз. Жақында «Биле, жеңге» атты ән жаздырдым. Бұ­ның авторы Әбдеш деген кісі. Қызылорда облысы Арал өңірі­нің тумасы. Қазір халыққа тарап, тойлардағы көңілді әндердің біріне айналуда. Бұл әнге жа­қында бейнебаян түсірілді. Қазір бейнебаянды монтаждау үстін­деміз. Бұйыртса, қалың көрер­менге қыркүйек айында жол тартады. Оның бағасын көпшілік өзі берер.
– Бұл ән «Мария Магдалена» сияқты хит бола ма?
–«Биле, жеңге» әні «Мария Магдалена» секілді хит бола алмайды. Себебі, «Мария Маг­дале­на» әні клип түсірмей-ақ, өз ал­ды­на хит болған ән еді. Сон­­дай-ақ интернет арқылы халық­қа өзі тараған болатын.Сол кездері интернеттен тоқтату да мүмкін болмай қалған еді. Ал «Биле, жеңге» әні көпшілікке енді таралу үстінде.

– Алматыда жеке шығарма­шылық кешін өткізу жоспа­рыңыз­да бар ма?
– Жеке шығармашылық кешін өткізу ойымда бар. Себебі, Алматы қаласына келгеніме қыркүйек айында 1 жыл толады. Бірақ маған әлі ерте секілді. Себебі, репертуарыма жаңадан өз­герістер енгізуім керек. Рес­пуб­лика сарайына кеш өткізу үшін қомақты қаражат та қажет. Концерт беру оңай шаруа емес. Сосын тағы да бір жылдай дайындық қажет шығар деймін. Алла бұйыртса, алдағы уақытта көре жатармыз.
– Әңгімеңізге рақмет!

Сұхбаттасқан: Жадыра ПЕРДЕБАЙҚЫЗЫ

aikyn.kz