Қазақ елі шекарашыларын аза тұтқан күн

Бүгін – ұлттық аза тұту күні. Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі әскери қызметшілерінің қазаға ұшырауына байланысты елімізде мемлекеттік Ту түсіріліп, көңілді шаралар кейінге қалдырылды. Жаңа жыл мерекесі таяған сәтте бұл елдің еңсесін оқыс түсірген қайғылы оқиға болды.
Шымкент маңында Ан-72 әскери ұшағының апатқа ұшырау себептері тексеріліп, опат болғандардың бар­лы­ғының отбасына қажетті көмек көр­сетіледі. Кеше Мемлекет басшысы Нұр­сұлтан Назарбаев бұл жөнінде тиісті мем­лекеттік органдарға арнайы тап­сырма беріп, оқиғаны назарда ұстай­тынын білдірді. Сонымен бірге Елбасы қара жамылған отбасы мүшелеріне «Шым­кент қаласы маңында әскери-көлік ұшағы апаты салдарынан Қазақ­стан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметі әскери қыз­метшілерінің қайтыс болғаны туралы хабарды қайғырып қабыл алдым. Қа­зақ­стан халқы атынан және жеке өз атымнан қайтыс болғандардың жақын­дары мен туысқандарына қайғырып көңіл айтамын» деген жеделхат жол­дады. Үкімет басшысы Серік Ахметов те апатқа ұшыраған әскерилердің отба­сына көңіл айтты. «27 адам, оның ішінде ҚР ҰҚК Шекара қызметінің бас­шылығы, әскери қызметкерлер мерт болды. Бұл – олардың туыстары мен жа­қындары үшін, еліміздің Қарулы Күш­тері үшін орны толмас үлкен қайғы. Бұл – барша қазақстандық үшін ауыр қаза. Әуе апатында қаза болған­дардың туған-туыстарына, жақын­дарына қай­ғы­ларына ортақ­тасып, кө­ңіл ай­та­мын», – деді Премьер-ми­нистр. ҚР Парла­менті депутаттары да кеше жалпы отырыс басталмас бұрын қаза болған шекарашылардың құр­метіне бір минут үнсіздік жария­лады. Прези­дент­тің Өк­і­мімен желтоқсанның 27-сі күні ұлттық аза тұту күні болып жарияланды. Елі­мізде ойын-сауықтар кейінге қал­дырылып, бұқаралық ақ­парат құрал­дары көңілді бағдар­ламаларсыз хабар таратып жатыр. Шымкентте бүгін және ертең жаңа­жылдық шаралар өтпейтін болды. Кеше Ақордада осы оқиғаға бай­ланысты мем­лекеттік және құқық қорғау орган­дары басшылары­ның қа­тысуымен өткен шұғыл кеңесте Мем­лекет басшы­сы Нұрсұлтан Назар­баев бұл әуе апа­тының үлкен трагедия екенін тағы еске салып, апаттың барлық жағ­дайын мұқият зерттеуді тапсырды. «Қыз­меттік тексеріс жүргізу үшін ар­найы топ құрылды. «Қара жәшікті» аш­қаннан кейін біз қайғылы оқиғаның мән-жайын толық білетін боламыз. Алдын ала мәлі­меттер бойынша, еш­қандай жат ниетті сыртқы әсерлер болмаған деп айта аламыз. Бұл түрлі жағдай­лардың сал­дары деп есеп­теймін. Сол күні Шымкент маңында ауа райы өте құ­былмалы болды, соған қарамастан, экипаж ұшақты қондыруға тырысқан. Қаладан 40 шақырымда ұшақ ра­дардан жоғалып кеткен. Ұшқыш тәжі­рибелі еді, ұшақ жарамды жағдайда болған, жоспарлы жөн­деуден өткі­зілген. Дегенмен оқиғаның бар мән-жайы апат себептерін біз то­лық тек­сергеннен кейін нақты белгілі болады», – деді Елбасы. Мемлекет басшысы Үкі­метке мұндай апаттардың қайталан­бауы үшін тиісті шараларды қолға алу­ды және марқұм болған­дардың от­ба­сына барлық қажетті кө­мекті көр­сетуді ескертті. Жиында ҚР Ұлттық қауіп­сіздік комитеті төр­ағасының бі­рінші орынбасары Вла­димир Жұ­мақанов тиісті жұмыстар ұйымдас­ты­рылып жатқанын, оның ішінде қаза тапқандарды жерлеу ісімен айналы­сатын комиссия құрылғанын жеткізді. «ҰҚК төрағасы қаза болған­дардың туыстарымен кездесті, «Оң­түстік» өңірлік басқармасында кеңес өткізді. Қайтыс болған коман­дирлердің ор­нына міндетті уақытша атқарушы адам­дар тағайындалды. Қазіргі уақытта қандай да бір қас­күнемдік әрекет болғанын айғақтайтын­дай белгілер жоқ. Жалпы, шекара қызметі жоспарлы тәртіпте жұмыс істеп жатыр, мемлекеттік шекара тиісінше қорғалуда», – деді В.Жұмақанов. Бас прокурор Асхат Дауыл­баев оқиғаны тергеу үшін құрылған же­дел тергеу тобының про­куратура, ұлт­тық қауіп­сіздік органдары мен Ішкі істер ми­нистрлігінің әскери-тергеу бөлім­шелерінен таң­далған ең үздік тер­геушілерден тұратынын айтты.
Кеше оқиғаға қатысты басқа да бір­қатар мәлімет жария етілді. Алдымен Бас прокуратура осы оқиға бойынша Шымкент гарнизонының әскери про­куроры ҚР Қылмыстық кодексінің 392-бабында қарас­ты­рыл­ған «ұшу не­месе оған даярлану ере­желерiн бұзу» қылмыс белгілері бойынша қыл­мыстық іс қозғағанын хабарлады. Оқи­ға ор­нына барған ҚР Ұлттық қауіпсіздік комитетінің төрағасы Нұртай Әбіқаев Шымкентте өткен брифингте әскери ұшақтың әуеде емес, жерге құлағаннан кейін тас-талқан болғанын айтты. ҰҚК төрағасының пікірінше, апатқа ауа райы, адами фактор және техникалық ақау – осы үшеуінің бірі себеп болуы мүмкін. Апат орнынан ұшақтың «қара жәшігі» табыл­ған, оқиғаның себебін анықтауға кө­мектесетін детальдардың біразы жәшік жазбасын талдағаннан кейін белгілі болмақ.
«Экипаж кә­сіби мамандардан тұрады. Ко­мандирдің 5000 сағаттан астам екпінді ұшу тәжірибесі бар, штурманның тәжі­ри­бесі – 6000 са­ғат­тан артық, яғни бұлардың бә­рі – кәсіби бі­лікті», – дейді Н.Әбіқаев. Ұшақ апатына ұшы­рағандардың денесін анық­тау үшін арнайы сараптама жүр­гі­зілетін болады. Қазіргі уақытта әуе апаты ор­нында авиация төтенше оқиғаларын зерт­теумен айна­лы­сатын ведомствоаралық ко­миссия, тергеу жә­не құтқару қызметтері жұмыс істеп жа­тыр. Астанадан Шымкентке аялдауға тая­ған Ан-72 әскери ұшағы әуежайға 20 ша­қы­рым қалғанда құлаған еді. ҚР Ұлттық қа­уіпсіздік комитеті ма­ман­да­рының мә­лі­м­етінше, әуе көлігінің бор­тында эки­паж­дың 7 мүшесі және шекара қыз­метінің бас­шы­лық құрамы өкілдерінен тұ­ратын 20 жо­лаушы болған. Олардың ара­­­сында Ше­кара қызметінің басшысы Тұр­ғанбек Стам­беков, «Оңтүстік» өңірлік бас­қармасының бас­шылары мен қыз­мет­ші­лері және Ор­талық апараттың бір топ офицері бар. Сала же­текшілері Шымкентте «Оңтүстік» өңірлік басқармасының биылғы жұмысын қоры­тын­дылау жөнінде әскери кеңес өткізбек болған. ҰҚК мамандарының айтуынша, Ан-72 әскери-көлік ұшағы 1990 жылдың желтоқсан айында шыға­рыл­ған. Биыл ұшақ Украинаның әуе тех­ни­касын жөндеу зауытында толық жа­ңар­ты­лыпты. Еске сала кетейік, биыл елімізде әуе апаты бірінші рет тіркеліп отырған жоқ. Сәуірдің 20-сында «Бейбарыс» жеке ком­па­ниясының Ми-8 тікұшағы Атыраудан 20 шақырым жерде апатқа ұшырап, ондағы алты адамның біреуі қатты жараланған еді. Оқиғаға бір қозғалтқыштың істен шы­ғуы және оны ұшқыштың елемеуі себеп бол­ды. Бұдан соң тамыздың 22-сінде «Ас­тана» халықаралық әуежайы маңында ҚР Қор­­ғаныс министрлігінің Ми-17 тікұшағы құ­­лағаны есімізде. №19132 әскери бө­лім­ше­сінің төрт қызметкері қаза тапты. Оқи­ға­ға тікұшақ конструкциясының бұзылуы се­беп болғаны анықталды. Ал қарашаның 24-інде Алматы облысының Алакөл ауданында «Қазақстан-Қытай құбыры» серіктестігі Атасу-Алашанькоу мұнай құ­бы­рын әуеден шолып шығу үшін пай­даланған Ми-8 тікұшағының қалдықтары та­былды. Бес күн бойы хабарсыз кеткен се­гіз адам апаттан тірі қалмады.

tengrinews.kz

Қаза тапқандардың тізімі:
Марат Нұрахметов – экипаж ко­ман­дирі, майор
Олег Голубев – штурман, майор
Марат Үсенов – аға бортмеханик
Аслан Лұқпанов – командирдің көмекшісі, аға лейтенант
Александр Вологжанин – аға бортмеханик, прапорщик
Ренат Мысаев – аға бортмеханик, сержант
Гүлнұр Доланбаева – бортжолсерік, сержант
Тұрғанбек Стамбеков – ҚР ҰҚК Шекара қызметінің директоры, полковник
Ерғали Нұрлашев – ҚР ҰҚК Шекара қыз­метінің Бас басқармасы бастығының мін­детін атқарушы, полковник
Павел Доценко – «Оңтүстік» өңірлік бас­қармасы бастығының міндетін ат­қа­ру­шы, полковник
Қайрат Базарбаев – «Оңтүстік» өңір­лік басқармасы бастығының орын­ба­сары, полковник
Қанатбек Қабдылғазезов – ҚР ҰҚК Ше­­кара қызметінің бөлім бастығы, пол­ков­­ник
Ерлан Махаев – ҚР ҰҚК Шекара қыз­ме­тінің басқарма бастығы, полковник
Александр Дмитриев – ҚР ҰҚК Ше­ка­ра қызметінің аға кеңесшісі, под­пол­ков­ник
Валерий Кущь – «Леңгір» шекаралық ба­қылау бөлімінің штаб бастығы, подпол­ков­ник
Бауыржан Қожахметов – ҚР ҰҚК Ше­кара қызметінің Дербес инженерлік-са­пер­лік батальонының командирі, под­пол­ковник
Алмаз Ыбыраев – «Меркі» шекаралық бақылау бөлімінің бастығы, майор
Сәулебай Досыбеков – ҚР ҰҚК Ше­кара қызметінің Күзет және қамтамасыз ету комендатурасының коменданты, под­пол­­ковник
Вячеслав Рахман – «Оңтүстік» өңірлік бас­қармасының шекара жасағының бас­ты­ғы, подполковник
Александр Рахман – «Оңтүстік» өңір­лік басқармасының шекара жаса­ғы­ның бастығы, подполковник
Қайрат Мұхамадиев – «Оңтүстік» өңір­лік басқармасының шекара жаса­ғы­ның бастығы, подполковник
Аманбек Шоқанов – «Оңтүстік» өңір­лік басқармасының шекара жаса­ғының бас­тығы, подполковник
Асуан Айтманбетов – «Оңтүстік» өңір­­лік басқармасының шекара жа­са­ғы­ның бастығы, подполковник
Анатолий Филипко – «Оңтүстік» өңірлік басқармасының әскери қызметшісі, аға лейтенант
Мақсат Қонақбай – «Оңтүстік» өңір­лік басқармасының әскери қызметшісі, аға сер­жант
Павел Вязиков – «Оңтүстік» өңірлік бас­қармасының әскери қызметшісі, кіші сержант
Сәуле Стамбекова – ҚР ҰҚК Шекара қыз­метінің директоры Т.Стамбековтың әйе­лі.