Жаңаөзен әлеуметінің қазіргі әлеуеті

Маңғыстау облысындағы Жаңаөзен қаласы тұрғындарының негізгі нәпақасы – «қара алтыннан». Балалар мен зейнеткерлерді есепке алмағанда, жұмысшылардың басым бөлігі – мұнайшылар. Бұл – егер мұнайшылардың көңіл күйі ауытқыса, бүкіл қаланың климаты бір сәтте өзгеріп сала береді деген сөз. Қаланың тұрақтылығын сақтап, одан әрі дамыту үшін басшыға да, қосшыға да ең тиімді жол – мұнайшылардың көңілін табу. Былтырғы жыл мен биылғы көктемдегі ереуілдерден кейін Жаңаөзенге мұнайшылардың жағдайын жақсы білетін осы саланың маманы Орақ Сарбөпеев әкім болып келген-ді. Қала басшылығына келгеніне бір жыл толған әкіммен кездесіп, әңгімелескен едік. Сұхбаттан түйгенімізді қағаз бетіне түсірдік.
Жергілікті биліктің жоспардағы жұмысы қандай?
Үкіметтің 2008 жылғы 19 қыркүйектегі №865 қаулысымен бекітілген Жаңаөзен қаласының әлеуметтік-экономикалық да­му проблемасын шешу жөніндегі 2009-2011 жылдарға арналған кешенді жос­па­ры­на 2009 жылдың 9 желтоқсанында өз­герістер енгізіліп, атқарылатын шара­ларға қосымша қаржы бөлініп, жоспар аясы 2012 жылға дейін ұзартылыпты. Жал­­пы, Жаңаөзен қаласының тұрғында­рын жұ­­мыспен қамту мақсатында қоғам­дық жұмыстарды, әлеуметтік жұмыс орын­­­­дарын көбейту, «Жол картасы» бағ­дар­ламасы шеңберіндегі шараларды іске асы­ру, сондай-ақ тұрғындарға шағын несие беру практикасын кеңейту есебінен жұмыс орындары ашылған. Жыл басынан бері қалада 6,4 мың жұмыс орны, оның ішінде 4,2 мың тұрақты жаңа жұмыс орны құрылып, нәтижесінде тіркелген жұмыс­сыздар деңгейі 0,9 %-ды құраған. Демек, был­тырғы жылмен салыстырғанда, жұ­мыс­сыздық деңгейі 0,5 %-ға төмендеген. Ел­басы тапсырмасына сәйкес Үкіметтің республика бойынша шағын кәсіпкерлікке қолдау көрсетіп жатқаны белгілі. Жа­ңа­өзен­де кәсіпкерлікті қолдау бо­йынша ша­ра­ларды іске асыру мақ­са­тында тұрғын­дар­ды мемлекеттік қатысуы бар «Бей­­­біт­ші­лік» шағын несие ұйымы арқы­лы несие­лен­діру тә­жі­ри­бесі жалғас­ты­ры­луда. Оған 2010 жылы жергілікті бюд­жет­тен 50 млн теңге қаржы бөлінді. Ша­ғын несие ұйы­мы­ның ай­на­лымында барлығы 275 млн тең­ге бар кө­рінеді. Кешенді жоспар шең­бе­рінде мұ­най-газ және жеңіл өнер­­кә­сіп са­ла­­ларына жұ­мысшы кадр­лар­ды да­йын­дау мақ­са­тында «ҚазМұ­най­Газ» ҰҚ» АҚ, Атырау облы­сының мұ­най-газ саласы кә­сіп­орындары, «Өз­ен­­­­МұнайГаз» ӨФ оқу ор­та­лықтары тар­тылды, қала кол­лед­жде­рін­де маман­дық­тар тізімі ке­ңей­тіліп, аталған ма­ман­дықтар бойынша мем­­ле­кет­тік оқу тап­сы­рыстары көбейтілді. Бү­гін­гі таңда ақыл-есі кем балаларға ар­налған 280 орындық мамандандырылған ке­ше­н салу, «Рахат» ПС-110/6 кв» кіші стан­циясы мен ВЛ-110 кв электр тарату же­лі­ле­рін салу, Арай ша­ғынауданының ав­­­то­мобиль жолдарын салу, мал өліктерін кө­му орны құрылыста­ры аяқталды. Жыл соңына дейін төрт жо­ба­ның құрылысын аяқтау жоспарлануда. Олар: «Ақсу» (Рахат-2) жаңа ш/а 280 орын­­дық ба­ла­бақ­ша, «Шұғыла» ш/а ту­бер­­кулез ауруына шалдыққан балаларға ар­налған 280 орындық санаторийлік үл­гі­де­гі балабақша, 100 орындық туберкулез­ге қар­сы ауру­ха­на, бірінші 200 пәтерлік тұр­ғын үй. 2009 жылы құрылысы бас­та­лып, қазіргі таңда орын­далып жатқан құ­ры­лыс нысандары ту­ралы да айта кеткен жөн шығар. Қол­да­ныс­тағы өнімділігі тәу­лі­гіне 21 500 текше метр кәріздік тазарту құ­­ры­лыс­тарын қайта жа­ңарту мен жаң­ғыр­туды жүргізу, суару же­лілерін, қолда­ныс­тағы сумен қамту, электрмен қамту, газбен қамту және жылу же­лілерін кеңейту және жаңғырту, жер­гі­лікті маңызы бар қала жолдарын салу жә­не күрделі жөндеу жөніндегі жұмыс­тар­ды ұйымдастыру, «Жұл­дыз» (Рахат-3) жаңа шағынауда­нын­да 1200 орындық орта мек­теп салу және 100 орындық пер­зент­хана алдағы уақытта халық игілігіне ұсы­ныл­мақ. Биыл «Жұл­дыз», «Ме­рей» жаңа шағынау­дан­дарын электрмен жә­не газбен, Теңге ауылы мен Жұлдыз ша­ғын­ауданын сумен жабдықтау жүйелерінің құ­рылысы басталған екен. Орталық бу қазан­дығын шағын ЖЭО-ға (ТЭЦ) ауыс­ты­ру арқылы қайта салу және кеңейту, сон­дай-ақ «ҚазМұнайГаз» БӨ» АҚ-тың қар­жысы есебінен Жаңаөзен қа­ласынан 10 пайызы «ӨзенМұнайГаз» ӨФ-тің бас­па­на алуға аса мұқтаж қыз­мет­кер­ле­ріне ар­налған 200 пәтерлік ком­­му­налдық тұр­ғын үйдің құрылысы бас­­талды. Осылайша, рес­публикалық бюд­­­жет­тен, соңғы нақты­лау­ды қосып есеп­те­­ген­де, кешенді жос­пар­ды жүзеге асы­руға 2010 жылы 15 217,2 млн теңге бө­лін­ді.
Қаладағы жұмыс күшінің басым бөлігін құрайтын мұнайшылар үшін қандай ша­ра­лар қолға алынып жатқандығын ба­сылымның биылғы №219 санында жаз­ған болатынбыз. Бүгін мұнайшылар игілігі үшін пайдалануға берілген екі бірдей ны­сан туралы мәлімет бермекпіз.

Мұнайшыларға көрсетілетін медициналық көмек
Жаңаөзендегі «Мұнайшы» ме­ди­ци­на­лық-профилактикалық орталығы мұ­най­шыларға сапалы медициналық қызмет көрсетуді көздейді. Орталықтың барлық іс-әрекеті осы мақсатқа бағытталған. «Мұ­найшы» МПО директоры Жанна Са­йымның айтуынша, дәрігерлер жыл сайын «қа­ра алтын» игерушілерді жақсы жаңа­лық­тарымен қуантып, неғұрлым ыңғайлы әрі жақсы қызмет көрсетуді басты на­зар­да ұстайды. «Мұнайшы» МПО ме­ди­ци­налық көмекті, аты айтып тұрғандай, тек қана мұ­най­шыларға көрсетеді.
Жанна САЙЫМ, «Мұнайшы» МПО директоры:
– Біздегі кадр мәселесі бойынша да мұнайшылар көптеген пікір айтып жатады. Осы олқылықтардың орнын толтыру мақсатында биыл бір педиатр, бір стоматолог маманды жұ­мыс­қа қа­был­дадық. Сондай-ақ жас ма­ма­ны­мыз Мұх­тар Қожамбетов не­вро­патоло­гия са­ласы бойынша оқып ке­ліп, не­вро­­па­то­лог болып жұмысын бастады. Айт­қан­дай-ақ, мекемемізге осы жылы ке­ректі медициналық құ­­рал-жаб­­дық­тар­мен жабдықталған жа­ңа бір дана УАЗ автокөлігі беріліп, кө­лік қазір іске қосылды. Қазақстан Рес­пу­бли­­ка­сының Денсаулық сақтау ми­нис­тр­лігінің бұй­рығы бойынша, 2009 жыл­дан бас­тап еліміздегі барлық ме­ди­циналық ме­ке­мені аккредита­ция­­дан өткізу қолға алынды. Ми­нис­тр­ліктің көрсеткен бар­лық стан­дарт­ына сәйкестігі жа­ғынан «Мұнайшы» МПО Маңғыстау об­лысы бойынша 1-орын­ға, ал рес­пу­блика бойынша 4-орынға табан тіреді. Бұл – біз үшін үлкен қуаныш. Былтырғы жылдың соңында келіп жеткен осы қуанышты жаңалық біздің еңбегімізге берілген баға сияқты болды.
Экологиялық ортада қызмет істеу кімге болса да оңай емес. Жұмысы қиын мұ­най­шы­лардың медициналық қызметке де қояр талаптары жоғары. Бұл туралы ме­ди­циналық орталық басшысы былай дейді:
– Әрине, кемшілік қай кезде де бо­лады. Медициналық қызмет тө­ңі­ре­гін­де мұнайшылардың көтеріп жүрген кейбір мәселелері де орынды. «Көш жүре түзеледі» демекші, уақыт өткен сайын «Мұнайшы» МПО өз қызметін жақсарта береді деп ойлаймын. Қыз­ме­тіміздің жақсаруына біз қашанда ын­талымыз.
2009-2012 жылдары «ӨзенМұнайГаз» өн­дірістік филиалы жұмысшыларының әлеуметтік-тұрмыстық жағдайын жақсар­ту­ға арналған бағдарлама аясында №3 мұ­най-газ өндіру басқармасының №1 мұ­най газ-өндіру цехінің аумағынан ме­ди­ци­налық пунктілер ашылған. Осы­лай­ша, «ҚазМұнайГаз» Барлау Өндіру» АҚ-пен өзара ынтымақтастық таныта оты­рып, жұмысшыларға сапалы медициналық қыз­мет көрсету жұмысын одан әрі жал­ғас­тырып жатыр. «Апат айтып келмейді». Жа­ңа­өзен қаласынан бес-алты шақырым жердегі жұмыс орындарында, Алла бетін ары қылсын, қандай да бір төтенше жағ­дай орын алып жатса, медицина қыз­мет­кер­лерінің жәрдемі ауадай қажет. Сон­дықтан да болар, №1 мұнай-газ өндіру це­хінің аумағында еңбек ететін мұнай­шылар медициналық пунктінің ашылға­ны­­на ри­зашылықтарын білдіруде.
Дәурен ИШАНГУЛИЕВ, мұнайшы:
– Жұмыс басында түрлі жағдайлар орын алуы мүмкін ғой. Бұл өңірде қыста 30 градусқа дейін суытып, аязы бетті қаритын үскірік жел соғады. Ал жазда 55-56 градусқа дейін ыстық болады. Осындай ауа райы жұмыс­шылардың денсаулығына, қан қысы­мының көтеріліп кетуіне әкеліп соғады. Оның үстіне жұмыс та ауыр. Сондықтан мұнайшылар үшін медициналық пункт­ілердің ашылып жатқаны бізге тек қана сенімділік береді.
Медициналық пункт керекті құрал-жабдықтармен толыққанды қамтамасыз етілген. Осы жылы «ҚазМұнайГаз» БӨ» АҚ та­рапынан қабылданған әлеуметтік бағ­дар­лама аясында Қызылсай ауы­лындағы автостанса жанынан және №2 МГӨБ, №4 МГӨБ басқармалары орна­лас­қан кен ор­ны­ның ойдағы бөлігінен тағы осындай екі ме­дициналық пункт ашу жоспар­ла­нып отыр екен. Таяу арада қала ішінде ор­на­ласқан Р.Өтесінов атындағы дене­шы­нықтыру-сауықтыру кешені ғимаратынан тоғыз бөлмені жалға алған. Бұл бөл­ме­лерде терапевт, стоматолог, процедура­лық, сумен емдеу сияқты көптеген сала бо­йын­ша мамандар орналасып, аталған са­лалар бойынша ем жүргізіледі. Осыған де­йін жұмысшылар тарапынан «Мұ­найшы» МПО ғимаратының қала сыр­тында орналасқандығы, науқастар үшін ком­му­ни­кациялық қарым-қатынастың қиын­­дығы туралы мәселелер көтеріліп ке­ліпті. Ор­талық мамандары бұл мәселені «Қаз­­Мұ­найГаз» БӨ» АҚ басшылығы ше­ше­ді деп сенім білдіріп отыр.
Соңғы үлгідегі спорт сарайы
Соңғы уақытқа дейін Жаңаөзенде за­манауи үлгіде салынған спорттық кешен бол­май келген еді. Былтыр халықтың кө­кей­кесті тілегі, үлкен арманы да орын­да­лыпты. Қазақстан мұнайының 110 жыл­дық мерейтойының қарсаңында Жа­­­­ңа­­­өзеннің әлеуметтік-экономикалық тұр­­ғыда өсіп-өркендеуіне үлесін қосып ке­ле жатқан «ҚазМұнайГаз» Барлау Өн­діру» АҚ шағын шаһар тұрғындарына үлкен сый жасады. Бұл – құны 2 млрд тең­геден астам қаржыны құрайтын көп­ функ­ционалды денешынықтыру-сауықтыру ке­­шені. Ай­мақ­та теңдесі жоқ, жаңа, қазіргі за­м­анғы де­нешынықтыру-сауықтыру ке­ше­ніне даңқ­ты мұнайшы Рахмет Өте­сін­ұлының есімі берілген.

Әбдірахман ТҮСІПОВ, Р.Өтесінов атындағы ДСК директоры:
– Кешенге кәсіпқой спортшылар да, әуесқойлар да келе алады. Күндізгі уақытта спорт кешенінде қала мек­теп­терінің оқушылары, ал кешкі уақытта жә­не демалыс күндері «ӨзенМұнай­Газ» өндірістік филиалының, «Қаз­Мұ­най­­Газ» Барлау Өндіру» АҚ еншілес ұйым­­дарының мұнайшылары және қала­дағы басқа да мекемелердің қыз­мет­­керлері спортпен шұғылданып жа­тыр.
Аталған нысанда спорттың әр түрі бойынша 700-ден аса бала, 100-ге жуық ересек адам спортпен шұғыл­данып жүр. Олар үшін 14 зал қызмет етіп тұр. Атап айтқанда, бокс, кикбоксинг, каратэ, дзюдо, қазақша күрес, грек-рим күресі, еркін күрес, екі жаттығу залы, хо­рео­графия, таэквондо, ауыр атлетика за­лы, үлкен ойын залы бар. Сондай-ақ спорт кешенінде мүгедектерге арналған жаттығу залы және балаларға, мүге­дектерге, ересектерге арналған жүзу бассейндері жұмыс істеп тұр. Спортшылардың денсау­лы­ғын тексеру мақсатында іске қосылған екі медициналық кабинет, спорт тауар­ла­рының дүкені және тамақтануға арналған ас­хана кешен ғимаратының ішіне орна­ласқан. Финдік және түріктердің үлгісінде са­лынған екі сауна да спортшылар үшін қыз­мет етеді. Кешенде 800-ден аса шұ­ғыл­данушыға спортпен сауатты ай­на­лысуы үшін бапкерлер, әдіскерлер еңбек ету­де. Ал қажетті құрал-жабдықтардың 90%-ы жаңадан әкелінген және олар бү­гінде толықтай іске қосылған.
Шәріп АҚЖІГІТ, мұнайшы, әуесқой спортшы:
– Мұнайшылардың денсаулығы сын көтермейді. Медициналық кө­мек­тер адам ауырғанда ғана көрсетіледі. «Ауы­рып ем іздегенше, ауырмайтын жол ізде» дегендей, спортпен тұрақты түрде шұғылданамын. Жалпы, мен ғана емес, осындай орталық ашыл­ғаннан бері жаңаөзендіктердің дені спорт­тың әрбір түріне көңіл бөле бас­тағандай. Мені қуантатыны, кешенде спорт­қа керекті құрал-жабдықтар мен лайықты бапкерлер жеткілікті.
Мұнайшылар мақтанатындай-ақ ор­та­лық. Жаңаөзендегі бұл кешенді кейбір облыс орталықтарынан кездестіру қиын. Жұмыс берушілердің алдағы жылдарға жасаған жоспары мұнайшыларды мар­қайтып отыр. Жұмысшылардың бір ғана тілегі бар. Олар халық игілігі үшін берілер осындай нысандар көбейе берсе дейді.