Жеке тиімділік. Өз әлеуетіңізді 100 % пайдалану жолдары
Бастықтар біздің бойымыздан болашақ басшылардың қасиеттерін қалай анықтайды? Жалқаулықты жеңу, кейінге қалдыруды тоқтату және басқа қызметкерлердің арасынан ерекшелену жолдары қандай? Осы лайфхактармен ҚР ПІБ МО Медициналық технологиялар және ақпараттық жүйелер орталығының шақырылған лекторы, бизнес-кеңесші және өзгерістерді басқару жөніндегі сарапшы Тимур Қалдыбаев бөлісті.
Проактивтілік. Басқалардан ерекшеленіңіз
Көшбасшы әрқашан қызметкерлерді тиімді және тиімсіз деп бөледі. Бұл таңдаудағы маңызды критерийлердің бірі – проактивтілік. Бұл адамның пайда болған жағдайға жауап беріп қана қоймай, алдын-ала – өз еркімен – сыртқы ынталандыруды күтпестен тапсырмаларды орындау қабілеті. Бұл жұмыс берушіге не береді? Оның тапсырманы өз бетінше, итермелеусіз жеңе алатын қызметкері пайда болады. Проактивті қызметкерлер – бұл болашақ басшылар. Оларға деген сенімділік деңгейі арта отырып, барған сайын күрделі тапсырмалар беріле бастайды, содан кейін оларды орынбасарлар немесе мұрагерлер ретінде көре бастайды.
Белсенді емес қызметкер дәрменсіз, себебі басшы қызметкерді тапсырмаларды орындауға мәжбүрлеу үшін үнемі энергияны жұмсауға, белгілі бір уақытта не істеу керектігін үнемі айтуға мәжбүр. Бұл энергияны аса қажет етеді. Мұндай қызметкерлер бағаланбайды және қызметте алысқа бармайды.
Күткеннен асып түсіңіз
Мансап сатысында тезірек алға жылжудың тағы бір жолы – әрқашан сізден күтілгеннен сәл көбірек жұмыс істеу. Бұл жағдайда шамадан тыс шығып, жұмыста түнеудің қажеті жоқ. Күтілетін нәтижені арттырмау маңызды, яғни сіздің қолыңыздан келетіні туралы мақтанбау керек. Керісінше, үнсіз жақсы нәтиже көрсету арқылы әр уақытта басшыны таң қалдырыңыз. Тепе-теңдікті сақтау керек және барлық құралдарды бірден көрсетпеңіз. Бұл көптеген адамдарға көмектесетін психологиялық трюк.
Істердегі басымдықтар – үздік әдіс
Табысты адам барлығына үлгермесе де, маңызды нәрсеге қол жеткізеді. Ол басымдық беруді біледі және бірінші кезекте маңыздыларын жасап, кейбір істерден мүлдем бас тартуға болатынын түсінеді.
Сіз келесі кеңесті қолдана аласыз – барлық істеріңізді жазып, оларды маңыздылық критерийі бойынша 1-ден 100-ге дейін нөмірлеңіз. Бұл 2 минуттан аспайтын уақытты алады. Содан кейін бұл істерді Эйзенхауэр матрицасында, яғни төрт шаршыға бөліңіз: 1) маңызды және шұғыл, 2) маңызды және шұғыл емес, 3) шұғыл және маңызды емес, 4) шұғыл емес және маңызды емес. Және дәл осы тәртіпте істерді орындаңыз. Әдетте, адамдар екіншісінен гөрі үшінші тармаққа басымдық бере алады, алайда соншалықты шұғыл болмаса да, маңызды міндеттерді бірінші орындаған абзал.
Төсекті жинаңыз – тәртіп ұсақ-түйектен басталады
Өзін-өзі тәрбиелеудің маңыздылығы – даусыз. Бұл дағдыны, тіпті ең тәртіпті емес адамдарға да үйретуге болады. Төсек жинауды бастаңыз, пәтерді ұқыпты ұстаңыз, ыдыс-аяқты дереу жуыңыз. Көптеген адамдарда «неге?» деген сұрақ туындайды, өйткені келесі күні бұл процестердің барлығын қайталау қажет болады. Мәселе мынада, таза ыдыс – бұл қарапайым жеңіс, күш-жігерден нәтиже алу. Дәл осындай қарапайым әрекеттер біздің ерік-жігерімізді және нәтиже үшін жұмыс істеу әдетін үйретеді. Біздің миымыз үшін айырмашылық жоқ: жинастырылған төсек болсын немесе миллиондаған теңгеге іске асырылған күрделі жоба болсын, ол үшін екі жағдай да нәтиже болып табылады. Ми әртүрлі қуаныш гормондарын шығара бастайды, істерді аяқтауды әдетке айналдыратын жаңа нейрондық байланыстар пайда болады. Сондықтан қарапайымнан бастаңыз, сонда сіз өзіңіздің көзқарастарыңыз бен әдеттеріңіз басқа салаларда – жұмыс, спорт, жеке жетістіктерде қалай өзгеретінін байқайсыз.
Әдіс жинақтармен де жұмыс істейді. Кез келген кірістен 10 % үнемдеңіз, тіпті бұл сома ұсақ-түйек болып көрінсе де. Ми үшін ешқандай айырмашылық жоқ – сіз 1 млн теңгені немесе 10 теңгені кейінге қалдырдыңыз, қағидаты мен әдеті бірдей.
Кейінге қалдырумен күреспеңіз, миыңызды алдаңыз
Бізге қиын тапсырманы орындау қажет болғанда, біз оны көбіне соңғысына дейін кейінге қалдырамыз. Көптеген адамдар кейінге қалдыру физиологиялық процесс деп санайды, біздің миымыз оның күрделілігіне байланысты бұл мәселеден қорқатын гормондар шығарады. Біз негізгі тапсырманы шегеретін ондаған басқа шағын және күрделі емес әрекеттерді ойлап табуды бастаймыз.
«Амигдаланы қолға үйрету» кітабының авторы Джон Арден мимен күресуді емес, оны алдауды ұсынады. Одан да шұғыл және маңызды тапсырманы құрастырыңыз, сонда сіздің негізгі ісіңіз жаңа фонда соншалықты қорқынышты болмайды. Кеңес сәл түсініксіз болып көрінгенімен, ол жұмыс істейді. Егер сізге есеп немесе мақала жазу қажет болса, диссертация жазуды «ойлап табыңыз», оны жасауға отырыңыз, сонда сіз есептің жеңілірек екенін бірден түсінесіз.
Бұл сізге жұмыс пен жеке істерде тиімдірек болуға көмектесетін тек бірнеше кеңестер.
Басқа дағдылар және лайфхактармен ҚР ПІБ МО Медициналық технологиялар және ақпараттық жүйелер орталығында (МТАЖО) – кадрларды кәсіби оқыту және біліктілігін арттыру алаңында оқытатын Тимур Қалдыбаев және әртүрлі салалардағы 100-ден астам басқа сарапшылардың тренингтерінде танысуға болады. Орталықта негізінен тар мамандандырылған білім беріледі, сонымен қатар «икемді дағдыларды» (жұмсақ дағдылар) дамытады. Мысалы, уақытты басқару, командадағы тиімді қарым-қатынас, іскерлік хат алмасу, эмоционалды интеллектті дамыту, эмоцияларды басқару және басқалар.
