"Жасыл экономикада" белсенділік күшейіп келеді
Қазақстан жасыл экономика құрылысымен белсенді айналысып келеді. Энергетика министрлігінің мәліметінше, республика бойынша 2022 жылдың бірінші жартыжылдығында жаңартылатын энергия көздерінде электр станциялары өндірген электр энергиясының үлесі 4,2 пайыздан асты. 2025 жылға қарай бұл көрсеткішті 6 пайызға дейін, 2030 жылға қарай-15 пайызға дейін, ал 2050 жылға қарай баламалы көздерді ескере отырып, 50 пайызға дейін жеткізу жоспарланып отыр.
ЖЭК секторында өсу үшін Қазақстанның әртүрлі өңірлерінде жаңа электр станцияларын іске қосу есебінен қол жеткізуге болады. Бұл тұрғысында көрнекті жобалардың бірі – Шығыс Қазақстан облысындағы Тұрғысын гидроэлектростанциясы. Қуаты 24,9 МегаВатт және орташа жылдық өндірісі 80 миллион киловатт-сағат болатын шағын ГЭС ШҚО Алтай ауданындағы Тұрғысын өзенінде салынған. Станция 2021 жылы пайдалануға берілді, ал оның құны 13,39 миллиард теңгені құрайды.
"Тұрғысын ГЭС – еліміздегі ең ірі жеке электр станциясы. Бізде гидроэнергетиканы дамыту үшін қызығушылық та, әлеует те бар – біз осы өзенде, сондай-ақ ШҚО және бүкіл Қазақстан өзендерінде басқа да ГЭС-тер салғымыз келеді. ЖЭК - ті дамыту перспективалары өте жоғары, біз Париж келісіміне сәйкес бекітілген мемлекеттік стратегия бойынша Қазақстанда жаңартылатын электр энергиясы көздерінің үлесін дамытқымыз келеді",-дейді "Тұрғысын-1" ЖШС директорының қаржы және экономика жөніндегі орынбасары Әсет Мақсұт.
"Тұрғысын-1" компаниясы ГЭС құрылысы үшін арнайы құрылған. Техникалық және қаржылық жағынан тәжірибелі мамандар тобы жиналды, створ таңдалды, жобалау институттарымен, жабдықтарды жеткізушілермен, құрылыс компанияларымен жұмыс тәртібі бекітілді. "Тұрғысын-1" жобасы толығымен greenfield, яғни нөлден бастап жасалғаны маңызды.
Аймақ үшін Тұрғысын ГЭС-табысты іс. Жобаны жүзеге асыру мүмкін болды, дейді Әсет Мақсұт, "Бәйтерек" Ұлттық холдингі мен оның еншілес ұйымдары атынан мемлекеттің қолдауының арқасында.
"Біз 2016 жылы Қазақстанның Даму Банкіне өтінім бердік, ал 2017 жылдың ақпан айында жоба 12 жылға жылдық 7 пайыз сыйақы мөлшерлемесімен алғашқы қаржыландыруды алды. Сондай-ақ, біз "Өнімділік-2020" бағдарламасы бойынша өнеркәсіпті дамыту қорынан 3,61 миллиард теңге және DBK Equity Fund, ҚДБ мен БКМ бірлескен тікелей инвестициялар қорынан 1 миллиард теңге тарттық. Мұның бәріне өтінімнен бастап несие желісін ұсынуға дейін жарты жылға жуық уақыт кетті", - деп атап өтті Мақсұт.
Холдинг пен оның еншілес ұйымдары басқа да жасыл жобаларды қолдайды. 188 миллиард теңгеден астам сомаға 12 ірі инвестициялық жоба қолдау алды. Тек 2021 жылы қаржыландырылған жобалар 811 миллион киловатт-сағат электр энергиясын өндірді. Өнім шығару 39 миллиард теңгеден асты, 2021 жылы құрылған жаңа жұмыс орындары – 65, бюджетке төленетін төлемдер 1,5 миллиард теңгені құрады.
"Бәйтерек" холдингі жобалармен жұмыс департаментінің директоры Әсет Тәжікенов жасыл экономикаға көшу жөніндегі тұжырымдама ірі жүйелі қайта құрулар жүргізу үшін негіз қалағанын атап өтті. Холдингтің инвестициялық саясатына сәйкес Жасыл экономика секторына қаржылай қолдау көрсету басым бағыттардың бірі болып қала береді.
"ESG, UN pri және Equator сияқты экологиялық, әлеуметтік-экономикалық тиімділік және қоршаған ортаны қорғау стандарттарын қолдану практикасын дамытуды ынталандыру Холдингтің еншілес ұйымдарының жобаларға қаржылық қолдау көрсетудің негізгі қағидаттарының бірі болып табылады", - деп түсіндіреді"Бәйтерек" өкілі.
Осы тәсілге сәйкес холдинг және оның еншілес ұйымдары, атап айтқанда Қазақстанның Даму Банкі және " Қазына Капитал Менеджмент ""Бәйтеректің" экологиялық және әлеуметтік саясатында көрсетілген жасыл жобаларды іске асыруға бағдарланады.
Ұлттық холдинг үкіметті дамытудың негізгі қаржы институты бола отырып, жасыл жобаларды іске асыруға және қолдауға белсенді қатысады. Бұл жасыл экономика түпкілікті пайдалану өнімдерін өндірістік циклге қайтаруды қамтамасыз етуге ғана емес, сонымен бірге сарқылатын ресурстарды үнемді тұтынуға және сарқылмайтын ресурстарды, атап айтқанда күн, жел және гидроэнергетика салаларында ұтымды пайдалануға бағытталғандығына байланысты.
Айнұр Нұрсабет
