Бірлік пен татулық салтанат құрған қоғам табысты болмақ

«Патриотизм дегеніміз – бұл өзіңнің туып-өскен еліңнің өзге­лер­ден үздік екеніне мақтану», – депті әйгілі жазушы Виктор Гюго. Бұл нақыл сөз­­ді Гюго шалдан бұрын атам қазақ айтпап па еді?!. «Туған елдей ел болмас» деп... Немесе «Өз еліңнің басы болмасаң да, сайының та­сы бол». «Біздің баршамыздың Ота­ны­мыз бір! Ол – Тәуелсіз Қазақстан! Оның көнеден жеткен терең та­рихы мен абыз тілі түсінген жанға сырлы шежіре шертеді. Отанды қас­терлеу – ел­ді­гіміздің тірегі. Біз отаншыл болуға, жас ұрпақтың санасына отаншылдық ұғымын берік орнықтыруға тиіспіз. Біле-білсек, Отанды сүю – біздің перзенттік парызымыз, қарыс қадам үшін жанын қиған ба­балардың асыл аманатына адалдығымыз», – деді Мемлекет бас­шы­сы Нұрсұлтан Назарбаев Қазақстан халқы Ассамблеясының XVI құрыл­тайында сөйлеген сөзінде. Осы тұр­ғы­дан алғанда, өз еліңнің жет­кен жетістіктерімен мақтану на­ғыз патриотизм, шынайы отан­сүй­гіш­тік болмақ.
Шынында да, соңғы 20 жылда Қазақ­стан­ның қай салада болсын жеткен же­тістіктері ауыз толтырып айтарлықтай. Қа­зіргі кезде біздің еліміздегі жан басына шақ­қандағы ЖІӨ 8000 АҚШ долларынан асып түсіп, 2000 жылғы көрсеткішпен са­лыс­тырғанда номиналды түрде жеті есеге ұл­ғайды. Дүниежүзілік банктің жіктеуі бо­йынша, Қазақстан осы көрсеткіші ар­қы­лы Польша, Ресей, Болгариямен бірге «ор­та­ша табысы бар жоғары санатты елдер» то­бына кіреді. Соңғы 15 жылда біздің ЖІӨ-іміз 12 есеге көбейді. Сонымен қатар соң­ғы 10 жыл­да өнеркәсіптік өндіріс кө­ле­мі 2,2 есеге, ауыл шаруашылығының жалпы өнімі 56 пайызға ұлғайды. 2000 жыл­дан бері еліміз­дің сыртқы сауда ай­на­лымы 7,5 есеге, 9,5-тен 71,5 млрд АҚШ долларына көбейген.
Дүниежүзілік банктің сарапшылары Қазақстанды бизнес жүргізуге қолайлы жағдай туғызған мемлекет деп мойындады. Оған дәлел, соңғы бес жылда шағын биз­нес субъектілерінің саны 22 пайызға өсіп, 2 296 000-ды құрады. Сондай-ақ соңғы он­жылдықта отандық экономикаға 110 млрд АҚШ долларына жуық тікелей ше­тел­дік инвестиция тартылып, негізгі ка­пи­тал­ға салынған қаражат көлемі 200 млрд АҚШ долларынан асып түсті.
Кейінгі 10 жылда орташа айлық ең­бек­ақы бес жарым есеге, зейнетақы көлемі ал­ты есеге дейін өсті. Жұмыссыздық дең­гейі 13,5-тен 6,6 пайызға дейін, екі есе­ден астам төмендеді. Сондай-ақ аталған ке­зең­де бала туу көрсеткіші бір жарым есеге, халық­тың табиғи өсімі үш есеге дейін ұлға­йып, адам өлімі 9 пайызға қыс­қар­ды. БҰҰ сарапшыларының ба­ға­лауын­ша, Қазақ­стан адам әлеуетін дамы­ту­дың жо­ғары деңгейіндегі елдер рей­тин­гінде 16-са­тыға жоғары көтеріліп, 169 мем­лекеттің ішінен 66-орынға тұ­рақ­та­ды. Бұл – Тәуел­сіз Қазақ­станның әрбір тұр­ғынының әл-ауқатын жақсартуға бағыт­тал­ған үздік әлеуметтік саясат жүргізіп отырғанының дәлелі.
Бұдан не байқауға болады? Адам әле­уетін дамыту индексі барлық елдер үшін мынадай негізгі көрсеткіштермен айқын­далады: яғни денсаулық сақтау және ұзақ өмір сүру, сапалы білім алу және өмір сүру деңгейін көтеру. Мысалға, білім саласын алайық. ЮНЕСКО-ның мәліметтеріне қа­ра­ғанда, білім беруді дамыту индексі бойын­ша біздің еліміз соңғы үш жыл ішін­де әлемдегі 129 мемлекеттің арасынан 4-орын­ға шықты. Яғни осы көрсеткіш бойын­ша біз ТМД-дағы Беларусь (26-орын­­да), Гүржістан (30), Қырғызстан (42), Өзбекстан (48), Украина (53) сияқты ел­д­ерден озып кеттік. Білім және ғылым ми­нистрі Бақытжан Жұмағұловтың ай­туын­ша, Қазақстан 2009 жылы тұңғыш рет адам дамуының индексі бойынша жоғары деңгейдегі мемлекеттердің тізіміне (82-орын) енді. Ал 2010 жылы осы көрсеткішті жедел жақсартып, 66-орынға көте­рі­ліп­піз. Сондай-ақ Қазақстан – еуропалық білім жүйесінің Болон үдерісіне толық мү­ше болған Орталық Азиядағы тұңғыш мем­лекет.
Сыртқы саясаттағы толағай табыс­та­ры­мыз бір төбе. Мәселен, жаһандық сая­сат­тың белсенді мүшесі ретінде Қазақ елі жа­ңа замандағы қауіп-қатерлер мен сынақ­тарға қарсы тұруға бар ерік-жігерін жұм­сап, аса маңызды аймақтық мәсе­ле­лер­ді шешуде өз ұстанымын айқын білдіріп келеді. Өткен жылы біздің еліміз үш құр­лық­тың 56 мемлекетін (төрт ядролық дер­жа­ваны қоса алғанда) біріктіретін ЕҚЫҰ сияқты беделді ұйымның төрағалық мис­сиясын абыроймен атқарды. Ең бастысы, «ұйқыдағы» ұйымның тамырына «қан жүгіртіп», оның жаңа замандағы қауіп-қа­тер­лер мен сын-сынақтарға қарсы тұра алатын халықаралық құрылым ретінде иммунитетін нығайттық. Соңғы 11 жылдық үзілістен кейін, жоғары деңгейде дүркіреп өткен ЕҚЫҰ-ның саммиті біздің төр­аға­лы­ғы­мыздың шыңы болды. Астана саммиті жаһандық саясатқа «Астана рухы», «Еу­ра­зия­лық қауіпсіздік» деген жаңа ұғымдарды енгізді.
Қазақстандық дипломатияның тағы бір жетістігі – жуырда ғана Астанада Шанхай ын­тымақтастық ұйымының 10 жылдық мерейтойлық саммитін өткізіп, беделді ұйым­ның төрағалық тізгінін ҚХР-ға бердік. Айтулы басқосуда Астана декларациясы, 2011-2016 жылдарға арналған есірткіге қар­сы стратегия және оны жүзеге асыру бағ­дар­ламасы, денсаулық сақтау саласын­да­ғы ынтымақтастық туралы келісім, ШЫҰ-ның мүшесі мәртебесін алуға өтініш берген мем­лекеттердің міндеттемелері жөніндегі меморандум сияқты құжаттарға қол қо­йыл­ды. Астана декларациясында атап көр­сетіл­гендей, Ресей, Қазақстан, Қы­тай, Қыр­ғыз, Тәжікстан және Өзбекстан бас­шылары «зы­мы­ранға қарсы қорғанысты біртараптық және шектеусіз өсіруге» қарсы үн қосты. Со­нымен бірге ШЫҰ елде­рі­нің бас­шы­лары Орталық Азияда ядролық қарудан азат ай­мақ құруды, ғарыш ке­ңіс­тігін бейбіт мақ­сатта пайдалануды бірауыз­дан қол­дады. Ядро­лық қарудан азат аймақ құру туралы келісім­ге 2006 жылы Қазақ­стан, Қыр­ғыз­стан, Тәжікстан, Түрікменстан және Өз­бекстан қол қойған. «Орталық Азия­да ядро­лық қарудан азат аймақтың құрылуы аймақ­тық деңгейдегі бейбітшілік пен қауіп­сіздікті қамтамасыз етудің ма­ңызды эле­менті болып табылады» делінген дек­ларацияда.
Биылғы жылдың 30 маусымынан бас­тап Ислам конференциясы ұйымына (ИКҰ) жетекшілік етеміз. ИКҰ да — қауіпсіздік пен ынтымақтастық мәселесімен айналысатын ұйым. Бұл ұйым ЕҚЫҰ-ның төрағалығын та­бысты атқарған Қазақстанға үлкен үміт артып отыр. Себебі Қазақстанның өр­ке­ниет­тер арасындағы диалогті нығайтуға ұмтылысы ИКҰ-ның негізгі ұстанымымен сәйкес келеді. Екіншіден, ядролық қарудан ерікті түрде бас тартқан Қазақстанның озық тәжірибесі ИКҰ-ы үшін де аса ма­ңыз­ды. Бір сөзбен айтқанда, бұл төрағалық Қазақ­станның сыртқы саясатының азиялық бағытын күшейтуі тиіс. Сонымен қатар Қазақ­­стан мұсылман әлемі үшін қазіргі тарих­тағы өтпелі кезеңде төрағалық тізгінін қо­лына алады. Өйткені 2011 жыл — Таяу Шы­ғыс пен Солтүстік Африкадағы ради­кал­дық саяси және әлеуметтік-эконо­ми­ка­лық өзгерулер басталған кезең. Осы тұр­ғы­дан алғанда, төрағалық ететін елдің күш-жігері ИКҰ-ның кеңістігіндегі тұрақ­ты­лық пен қауіпсіздікті сақтау, бейбіт өмір ор­натуды қамтамасыз ету сияқты іс-әре­кет­терге жұмсалуы тиіс. Бұл ұйымға төр­аға­лық ету де біздің елімізді жаңа жетіс­тіктерге жеткізері сөзсіз.
Біз бұл жетістіктерді жайдан-жай сөз еткен жоқпыз. «Еліңді сүйсең – онымен мақ­тан» деген нақыл бар. Шынайы пат­риот­тық сезім өз болашағына кәміл сенетін әрбір қазақстандықтың жүрегінде бар. Алайда сол сезімді ширатып, қанат­тан­ды­рып отыруымыз керек. Яғни бірлік пен та­ту­лық салтанат құрған қоғамда ғана табыс болмақ.