Еліміздегі жастар ұйымдары өз міндеттерін іс жүзінде орындай алып отыр ма?

Елімізде жастар мәселесіне үлкен көңіл бөлініп, жастар ісіне қатысты мемлекеттен бөлінетін қаржының көлемі де жыл санап артып келеді. Алайда сол мүмкіндік қалай пайдаланылып жатыр? Ресми түрде ұйым санатында мыңдаған жас бар деп көрсетіп алып, іс барысында шағын топ қана жүретін бірлестіктер бар екен.  Жастар ұйымдары көп болғанымен, олардың жұмысының тиімділігі төмен деген пікірге қосылатындар көп. Сарапшылар бұл тақырыпқа қатысты екі түрлі көзқарасын білдірген еді.

Нұрлан ӨТЕШОВ, «Нұр Отан» ХДП «Жас Отан» жастар қанатының хатшысы:
иә
– Елімізде қазір жастар ұйымдары өте көп деп айтуға болады. Олардың жұмыс белсенділігі әртүрлі. Әрине,  же­келей қарастыратын болсақ, еш­бір шаруа тындырмай, жай ғана тір­ке­ліп қойған жастар ұйымдары да бар. Олар жайлы сөз қозғап жатудың қажеті жоқ шығар. Ал еліміздегі түрлі мемлекеттік жобаларға араласып жүр­ген жастар ұйымдарының жөні бө­лек. Олар қолдарынан келгенше өз мақсаттарына қол жеткізуде. Жас­тар өз бойындағы күш-жігері мен қуа­тын мемлекеттің гүлденуіне жұм­сай алып отыр деп ойлаймын. Мы­са­лы, өткен жылдары жастар ұйым­дары жастар саясатына қатысты заң жо­басын дайындау мәселесін бел­сен­ді көтерді. Бұл тақырыпты Мә­жі­ліс­тің, министр­ліктің алдына қойды.
Соның нәтижесінде қазір сол қызу тал­қы­лану үстінде. Жастарға қатысты ірі жо­балардың бірі болып саналатын «Дип­лом­мен – ауылға!» акциясына көп үлес қосып жа­тыр. Бұл жобаның маңыздылығын ай­тып жату артық болар. Үш жыл ішінде 19 мың­ға жуық жас маман ауылға орналас­ты­рылды. «Жас еріктілер» атты жасақтар құ­рылды. Олар өткен жылы да, биыл да өз еңбегін көрсетіп жатыр. Алғашында Ал­маты маңындағы Қызылағаш оқиғасында, сосын Шығыс Қазақстандағы су көтерілу кезін­де, биылғы жылы Батыс Қазақстан об­лысындағы су тасқыны кезінде халыққа тіке­лей көмек көрсетумен айналысқан жастар көп болды. Жастар ұйымдарымен құрылған еріктілердің  жасақтары осындай қиын-қыстау сәттерде халықтың арасында болып қол ұшын берумен айналысты. Қа­зіргі кезде «Болашақ бүгіннен басталады!» атты шара жүзеге асып жатыр. Соның шең­берінде жас ғалымдар, жас мамандар, шығармашылық иелерінің күші жұмыл­ды­рылып, еліміздің игілігі үшін жұмыс жаса­лынуда. Мұндай ауқымды жо­балар­дан бөлек, түрлі шағын мәсел­е­лер де назарда. Бір ғана мысал, 9 Мамыр мерекесінде жастар қоғам­дық ұйымдарының мүшелері соғыс ардагерлеріне көмектесіп, үйле­ріне шарбақ жасап, есігінің ал­дын­дағы отынын жарып беріп де­гендей түрлі қамқорлықтар ұйым­дастырды. Сөздің қыс­қасы, қазақстандық жастар ісі жө­ніндегі қоғамдық бірлес­тіктердің белсенділігі төмен деп айта алмаймын. Қа­зақ­стандық жастар ұйым­дары өзге шетелдік елдер­дің жастарымен де тығыз бай­ланыс орнатып жатыр. Мәселен, өткен жылы ШЫҰ-ға мүше мемлекеттер­дің жастары бірнеше басқосу ұйымдастыр­ды. Сол кезде қазақстандықтар ерекше бел­сенділік танытты. Одан бөлек, ТМД, Ке­ден­дік одақ шеңберінде, АӨСШК шеңбе­рін­де түрлі әріптестік жасалуда. Меніңше, қазақстандық жастар ұйымдары өз мін­детін атқара алып отыр.

Замир ҚАРАЖАНОВ, саяси сарапшы:
жоқ
– Меніңше, еліміздегі жастар ұйым­дары өзінің жұмыс тиімділігін арттыруы керек. Жастар ұйымдары еліміздің күллі жастарымен байла­ныс орната алып жатқан жоқ. Оның орнына өзара дөңгелек үстелдер ұйымдастырып, үкіметтік жиындарға қатысқанды жақсы көреді. Бірақ одан мәселе шешілмейді. Қазір елі­міз­дегі жастар ұйымдары ардагер­лер­ге көмек көрсету, көше тазалау де­ген сияқты түрлі шараларға атса­лысып, көмек көрсетіп жатыр. Алай­да жастар ұйымдарының негізгі ба­ғы­ты еліміздегі жастардың про­бле­ма­ла­рымен айналысу болуы ке­рек еді. Жастарға үй керек, жұмыс ке­рек, мамандануына мүмкіндіктер жа­сау керек. Жастар ұйымдары, негізінен, осымен айналысуы қажет.
Жастар мәселесін тек жастардың өз­де­ріне қалдыруға болмайды. Мұнымен білікті мамандар айналысып, қоғамдық ұйымдардың жұмысын білікті, білімді менеджерлер ұйымдастырғаны тиім­ді болар еді. Қазір бізде жастардың жұ­мыссыздығы 4-5 пайызды құ­райды деп айтылады. Ал негізінде олай емес. Жастар деген ұғымға 25 жасқа дейінгілерді ғана ен­гі­зетін болса, расында, 5 пайыз шы­ғады. Ал нағыз жұмыссыз жүр­гендер – 25 пен 30-дың ара­сындағылар. Бүгінде жас­тар ұйымдарының тиімсіз жұ­мыс істеуі ертең үлкен дау­ғ­а әкелуі мүмкін. Мыса­лы, «Араб көктемін» ала­­тын болсақ, оны ұйым­­дас­тырған – жастар. Яғни жастардың радикалдануына жол беруге болмайды. Қазір елі­міз­дегі жастар ұйымдары түрлі мемлекеттік грант­тармен  жұмыс істеп, қомақты ақ­шаны игеруде. Жемқорлық орын алып жа­тыр деп байбалам салмай-ақ қояйын, де­ген­мен оның тиімділігі лайықты деңгей­де болып жатқаны күмән тудырады. Егер жас­тар ұйымдары жастар арасында туын­даған проблемаларды шынайы көтеріп, оны­мен шынайы айналыспаса, қоғам ара­сы­нан басқа лидерлер пайда болады. Олар мәселені төңкерістік жолмен шешеміз деп шығуы мүмкін. Сондықтан мемлекет жас­тар ісіне қатысты ұйымдарды, қоғам­дық бірлестіктерді өз қадағалауына алып, жастар мәселесіне көп көңіл бөлуі керек. Ба­сында пәтері жоқ кез келген жас адам­ның бойында наразылық болады. Ал сол наразылық сыртқа қалай шығатыны бір  Құдайға ғана аян. Яғни проблема бар.
Қазір жұмыс істеп тұрған жастар ұйым­д­арының барлығын алып тастап, олардың орнына басқаларды әкелу керек деп айтпаймын. Олар жұмыс істеп жатыр. Бірақ сол жұмысының тиімділігі қандай, бағыты дұрыс па – осыны бақылауға алу керек.
Қадағалауды күшейтіп, олардың жұ­мы­сын барынша жетілдіру қажет. Жастар саясатының бағытын айқындау үшін алдымен жастар арасында социологиялық зерттеу жүргізіп, олардың жұмыс ауқымын айқындап алған жөн. Меніңше, бұл мәселе уақыт күттірмейді.

Бейтарап пікір
Айдар ҚЫРЫҚБАЕВ, «Жас Отан» жастар қанаты  атқарушы хатшысының кеңесшісі:
– Өткен жылы Білім және ғылым министрлігі «Жастар туралы» заң жобасын дайындау үшін  жастар жөніндегі ұйымдардан ұсыныстар жинаумен айналысты. Сол кезде жастар ұйымдарының белсенділігі тым төмен екені байқалды. Қарап отырсақ, қазір тіркеуде тұрған жастар ұйымдары өте көп екен. Бірақ нақты іске келгенде солардың  арасынан санаулы ұйым ғана жұмыс істейді. Кейбірінің тіпті жастармен ісі де жоқ. Мемлекеттік гранттар таратылатын кезде ғана «тіріліп», бір-екі жобаны қолға алады. Қалған уақытта көрінбейді. Дегенмен белсенді жұмыс істеп тұрған ұйымдар да жоқ емес. Мемлекетпен, министрліктермен тікелей байланыста отырып, түрлі шаралардың басы-қасында жүргендері бар, бірақ аз. Аз болған соң  жұмыс ауқымы да көлемді болмайды.