«Аршын мал-алан» деген не?

«Аршын мал-алан» деген опера үнемі қойылады. Атауының өзін түсінбеймін, не мағынаны білдіреді?
Жанна АБДУЛЛИНА, Павлодар қаласы
Әзірбайжан халқының әлемге әйгілі клас­си­калық бұл туындысы ХХ ғасырдың басында, 1913 жылы Санкт-Петербургте жа­зылған. «Ар­шин мал-алан» – көше кезіп мата са­ту­шының үнемі айғайлап айтатын сөзі. Яғни «ар­шин мал-алан» әзірбайжан тілінен аударғанда «мата сатушы» дегенді білдіреді. Туындының сю­жеті бойынша бас­ты кейіпкер Әскер – үйлену шағына жеткен жігіт. Алайда үйленейін десе, ұлттық салт-дәстүр бойынша елде қыз атаулы бетін бүркеніп жүреді, сондықтан жақсы көру, жүрек қалауы бойынша отау құру деген ол халықта жоқ. Әскерді қинайтыны да – осы, яғни ол қалыңдығын көріп, сүйіп алғысы келеді. Не істемек керек? Тек бір жағдайда ғана қыздың бетін көру мүмкін, қыздар өзі­не киім тіктіруге мата таңдауда ғана бет­терін ашады. Амал жоқ, жігіт көше кезіп, мата сатушы кейпіне енеді.
Узеир Гаджибековтің «Аршын мал-ала­ны» алғаш 1918 жылы Зейналабдина Та­гиев­тің театрында қойылған соң, бірден ре­зонанс туғызғаны соншалықты, дүниежүзінің 75-тен астам тіліне аударылып, әлемнің 76 елі­нің 187 театрында сахналанған.