Әрбір банктің идеалды қарыз алушы туралы өзіндік түсінігі бар. Дегенмен, кей параметрлерге сіздің сәйкестігіңіз несие берушінің алдында сізді үлгілі клиент ретінде етеді. Zanimaem.kz банк каталогының редакторы Константин Яковлевпен бірге банктер есігін айқара ашатындардың қатарында болудың жолын талқылайық.
Ресми түрде жұмыс істейді
Кез-келген банк үшін ең жақсы нұсқа – ресми жұмыстың болуы, ал еңбек өтілі соңғы жұмыс орнында кем дегенде 3-6 ай болуы керек (үздіксіз), ал жалпы-1 жылдан бастап.
Бірақ мұнда банкте айтылмайтын бірнеше нюанстар бар:
· толық емес жұмыс күнімен жұмыс істейтіндер немесе кәсіби қызметін жалғастыратын зейнеткерлерге, әдетте, несиелік өтінімді мақұлдау мүмкіндігі төмен;
· сондай-ақ, банктер кәсіпкерлерге, әсіресе жақында ғана ЖК ресімдеген немесе маусымдық бизнесті жүргізетіндерге сақтықпен қарайды;
· қауіпті кәсіптер де қауіп факторлары ретінде қарастырылады – бұл өрт сөндірушілерге, әскери қызметкерлерге қатысты.
Клиент бір жерде неғұрлым ұзақ жұмыс істесе, соғұрлым жақсы - бұл қарызды өтегенге дейін оның тұрақты табыс көзі болатынын көрсетеді.
Тұрақты табысы бар
Табыс тек тұрақты ғана емес, сонымен бірге құжатпен расталуы керек. Ең дұрысы, ресми жалақы болуы керек, бірақ міндетті түрде жоғары емес – әлеуетті қарыз алушы негізгі қажеттіліктер мен барлық міндеттемелерді өтеу үшін жеткілікті мөлшерде жалақы алуы керек.
Қарыз алушының кірісін бағалау кезінде оның жеке қарыздары ғана емес, сонымен бірге осы кірісті «жарататын» асырауындағы адамдардың болуы да қарастырылады. Тиісінше, клиенттің кәмелетке толмаған балалары неғұрлым көп болса, оның несиелік өтінімді қарау кезінде ескерілетін нақты кірісі және жалпы төлем қабілеттілігі соғұрлым аз болады.
Орташа жас диапазонында
Әдетте, 18-25-27 жас аралығындағы, үйленбеген және балалары жоқ ер қарыз алушылар ең сенімсіз болып саналады. 35-45 жас аралығындағы, үйленген, бір баласы бар немесе одан да көп әйелдер ең қаржылық тәртіпті деп танылады.
Төменгі немесе жоғарғы жас шекараларына неғұрлым жақын болса, сәтсіздік ықтималдығы соғұрлым жоғары болады. 18-19 жас аралығындағы клиенттерге үлкен тұтынушылық несие немесе, мысалы, ипотека алу қиынырақ. Бірақ бұл зейнеткерлерге, тіпті зейнеткерлік жасқа дейінгі клиенттерге де қатысты. Олар үшін банктер шектеулер қояды – ол қарызды өтеу кезіндегі ең жоғары жас. Яғни, егер қарыз алушы 50 жасында ипотека рәсімдесе, ал несие бағдарламасы бойынша жоғарғы шекара 65 жыл болса, онда ақша ең көп дегенде 15 жылға беріледі.
Қарызы жоқ
Несиенің көп болуы - банктердің несиелік өтінімдер бойынша теріс шешімдерінің негізгі себептерінің бірі. Бұл параметр кірістер мен шығыстардың арақатынасын анықтайды және сіздің өтелмеген міндеттемелеріңіз көп екенін көрсетеді. Ең дұрысы, клиентте жабық несиелер, шағын несиелер, несие карталары болмауы керек.
Бірақ бұл параметрді төлем қабілеттілігінен бөлек қарастыруға болмайды. Клиенттің қарызы болмауы мүмкін, бірақ кірісі соншалықты төмен, сондықтан да оларға несиені мақұлдамайды. Керісінше жағдай да мүмкін – қарыз алушының көптеген қолданыстағы несиелері немесе біреуі бар, бірақ ол ауқымды, дегенмен оның кірісі банк үшін тәуекелсіз жаңа қарыз алуға мүмкіндік береді.