Тоқсан есе құнсызданған теңге: болашағы не болмақ?

Қазақ теңгесі қолдануға шығарылған күннен бері 90 есе құнсызданыпты. Ал­ғаш рет айналымға ен­ген­де теңгенің долларға қа­тынасы 4,69 теңге болса, бү­гіндері бұл көрсеткіш 422 теңгеге жеткен. Ұлт­тық валютамыздың құ­ны қолға тиген соң-ақ түсе бастады: 1994 жы­лы қаң­тар­да теңгенің дол­ла­р­ға шаққандағы бағасы 10 теңге, қарашада 50 тең­геге жетті. Ал 1999 жылы сәуір­ге дейін теңгенің дол­ларға қатынасы 85 тең­ге болса, бір айда бұл көр­сеткіш 150-160 теңгеге бір-ақ секірді. Бұл теңгенің бірін­ші рет құнсыздануы еді.

Теңгенің екінші рет құнсыз­дануы 2014 жылы тіркелді. Сол жылы ақпанда 1 доллардың ба­­­ғасы 185 доллар болды. 2015 жыл­дың соңында 1 доллар үшін 322 теңге төлеуге мәжбүр болдық. Мұны ұлттық валютаның үшінші рет девальвацияға ұшырауы деу­ге болады және бұл үрдіс жал­­­­ғаса берді. Сөйтіп, былтыр ақ­пан айында теңгенің долларға қа­тынасы 378 теңгеге жетіп, тұ­рақтағандай болған. Алайда биыл­ғы наурызда теңгенің дол­ларға қатынасы 450 теңгеге жет­ті.

Әрине, теңге деваль­ва­ция­сы­­на түрлі фактор әсер етеді. Мы­салы, соңғы девальвацияға мұ­­найдың күрт арзандауы мен ко­ронавирус инфекциясы ық­пал етті дедік. ОПЕК+ мұнай өн­­­діруді қысқарту туралы қол жет­­кізген уағдаластық, акциялар на­­рығында қалыптасқан оң жағ­­дай, дамушы және мұ­най экс­порттаушы елдер валю­та­ла­ры­­ның нығаюы теңге үшін оң үр­діс болды. Сонымен қатар ка­рантин кезінде көптеген кә­сі­порын шектеулі режимде жұ­мыс істеді, бұл шетел валю­та­сы­на сұраныстың төмендеуіне әсер етті. Мысалы, наурыз айы­мен салыстырғанда теңге-дол­лар жұбы валюталық сау­да-сат­тығының көлемі 3,46 млрд-тан 1,72 млрд долларға дейін тө­мен­деді. Нәтижесінде, бү­гін­дері тең­генің долларға қатынасы 422 теңгенің маңайында.