«Адам» (Әәдәм-آدم) - көне семит халықтарында орын алған ер адамның есімі. Оның мағынасы "қызыл топырақтан (немесе ақ балшықтан) жаратылған ер кісі" дегенге саяды. Бұнымен қатар адам сөзінің тілдік тұрғыда «қараторы», «қоңырқай» деген мағынаны да білдіретіндігі айтылады. Бұл атауды алғаш рет иеленген адамзаттың түпкі атасы Адам ғалейһиссәләм еді[1].
Сондай-ақ, «адам» сөзін араб тіліндегі жер қыртысы деген мағынаға келетін «әдиим- أَدِيمٌ» сөзімен байланыстыратындар да бар. Осыған қарағанда, адамзаттың түпкі атасы Адам ғалейһиссәләм топырақтан жаралғандықтан, соған қатысты етіп аталмыш есім берілген[2].[3].
«Хауа» есімі – әйелдерге тән арабша есім. «Өмір» дегенді білдіреді. Хауа есімінің арапшадағы түпнұсқасы «Хәууәә’- حَوَّاءُ» болып табылады.
Аталмыш есімді тілдік тұрғыда біраз тереңірек қазбалайтын болсақ, арабшадағы «хәуә, яхуи – حَوَى , يحوي» етістігінен туындайды деуге болады. Яғни, бір нәрсені ішіне қамтыды деген сөз. Хауа анамыз да жатырында тірі жанды қамтып, адам ұрпағын алғаш рет дүниеге алып келген ең әуелгі ана болғандықтан, осыған орайлатып «Хауа» есімі берілген десек те қателеспепсіз[4].
Хауа анамыздың есімі Құран аяттарында айтылмағанымен, Пайғамбарымыздың хадистерінде кездеседі.
[1] https://www.almaany.com/ar/name
[2] Әли Имран сүресі, 59 аят.
[3] Құран Кәрім: Бақара сүресі, 33, 34, 35 т.б.
[4] www.hawaaworld.com
Абдусамат Қасым
islam.kz/kk/questions/arturli/adam-ata-men-haua-ananyn-esimderi-ne-magynany-bildiredi-572/#gsc.tab=0