Тәшенов тұғырға көтерілді
Жұмабек Тәшенов кім? Бұл сұраққа біреуі жауап берсе, екеуі басын шайқауы бек мүмкін. Өйткені Жұмабек Тәшеновтің ұлтжандылығын, қазаққа тигізген орасан пайдасын, батылдығын кейінгі ұрпаққа жеткізуде зиялы қауым тарапынан белсенділік байқалмайтын секілді. Бұл туралы газетімізде бұрын да әңгіме қозғалған болатын.
Сонымен Тәшенов кім? Қысқаша ғана тоқталар болсақ, Жұмекең – Қазақстанның солтүстіктегі бес облысын, Батыс және Оңтүстік Қазақстанның бірқатар аудандарын көрші елдерге беру туралы Мәскеудің озбыр саясатына қарсы тұрып, жеріміздің тұтастығының сақталып қалуына себеп болған, ұлтының нағыз жанашыр азаматы болған қайраткер тұлға.
Жұмекең Қазақстан Жоғарғы Кеңесінің төрағасы болып жүрген кезінде Шымкент облысына қарасты Бостандық ауданын Өзбекстанға беру жөнінде нұсқау беріліп, осы жөнінде арнайы комиссия құрылады. Оған жетекшілік еткен Ж.Тәшенов «Бостандық ауданының жерін Өзбекстанға беру тиімсіз» деген қорытындыға келген. Алайда жергілікті жердің пікірін ескермеген өктем Мәскеу Бостандық ауданын Өзбекстанға беріп жіберді. Табиғаты әсем, шаруашылыққа жайлы жер сол күйі көрші елдің еншісінде қалып қойды.
Жұмекеңнің Министрлер Кабинетінің төрағасы қызметін атқарған жылдары Қазақстанда Тың өлкесінің құрылуымен тұстас келді.
Сол жылдары Н.Хрущевтің нұсқауымен Қазақстанның солтүстігіндегі бес облысты Ресейдің қарамағына беру мәселесі көтерілді. Ж.Тәшенов бұл шешімге қасқая қарсы тұрды. Бірінші хатшы Н.Хрущевке: «Егер Жоғарғы Кеңес әр республиканың жерлерін жергілікті орындарсыз шеше берсе, КСРО-ның және ұлт республикаларының Конституцияларын жою керек қой. Әр ұлт республикасы өзінің тарихи жеріне, ондағы табиғи байлығына «өз меншігім» деп пайдалануға құқығы бар. Оны өзгертуге ешкімнің, ешбір органның құқығы жоқ», – деп батыл қарсы пікір айту тек Жұмекеңнің ғана қолынан келді. Осы қарсылығы үшін Жұмекеңді Министрлер Кабинеті төрағасы қызметінен босатып, Оңтүстік Қазақстан облыстық Атқару комитеті төрағасының қатардағы орынбасарлығына төмендетіп жіберді. Қызметтік жолының соңғы 15 жылын ол осы Шымкентте өткізді.
Бүгінде Шымкентте Тәшеновтің есімімен аталатын көше бар. 2005 жылы ол тұрған үйге ескерткіш тақта орнатылды. Енді, міне, жуырда Жұмабек Тәшеновтің ескерткіш-мүсіні бой көтерді. Оның ашылуына қала жұртшылығымен қатар, Алматы мен Астанадан келген зиялы қауым өкілдері, байырғы партия-кеңес қызметкерлері жиналып, естеліктер айтты, ескерткіш басына гүл шоқтарын қойды. Артынан Жұмекеңнің рухына арнап ас берілді.
Осындай игі істерді атқарып жүрген Шымкенттегі Сабыр Рақымов атындағы республикалық әскери-мектеп интернатының бастығы, Жұмекеңнің немере інісі Ұлықпан Бәшеннің айтуынша, Ж.Тәшеновке ескерткіш мүсін қою туралы бастаманы байырғы кеңес-партия қызметкері, Оңтүстік Қазақстан облысының Құрметті азаматы Әштар Жолдасов көтеріпті. Асыл азаматтың халық алдындағы зор еңбегін көрсету, нар тұлғасын асқақтату мұнымен тоқтап қалмақ емес. Өткен ақпан айында Астанадағы «Тәшеновтің азаматтық ерлігі және қазіргі патриоттық тәрбие» деген тақырыппен өткен республикалық ғылыми-практикалық конференцияда сөз алғандар 2015 жылы тойланатын Ж.Тәшеновтің 100 жылдығына дейін атқарылуы тиіс бірқатар ұсыныстарды әзірлеп, оны орындау үшін Президент әкімшілігіне, облыстық әкімдіктерге жолдаған. Оның ішінде Астанадағы бұрынғы Тың игерушілер сарайына Тәшеновтің есімін беру, оның алдына ескерткішін қою, сол арадан бастау алатын Бейбітшілік көшесіне есімін беру, оның өмірі туралы сериялы кітаптарға, деректі фильмдерге, көркем шығармаларға, сахналық қойылымдарға байқау жариялау, Алматы, Ақтөбе және Қызылжар қалалары орталық көшелерінің біріне атын беру, ол тұрған үйге ескерткіш тақталар орнату туралы ұсыныстар бар.