Түркістан-Сібір теміржолының 90 жылдығы халықаралық онлайн-конференциямен аталып өтілді
Азия мен Сібірді байланыстырған бірегей жоба Түркістан-Сібір теміржолының 90 жылдығын «Қазақстан темір жолы» ҰК» АҚ атап өтті. Мерекелік шараға арналған халықаралық онлайн конференцияға компания басшылығы, серіктес елдердің теміржол әкімшіліктерінің өкілдері, қауымдастықтың салалары, көлік ғылыми-зерттеу институттары, сондай-ақ, осы саланың ардагерлері қатысты.
2020 жылдың 31-желтоқсанында Түркістан-Сібір темір жолын қолдануға қабылдау актісіне қол қойылғанына 90 жыл толады. Бұл 20-ғасырдағы маңызды оқиғалардың бірі еді. Түрксібтің арқасында қазақ даласында қалалар, ауылдар, теміржол станциялары пайда болды, олар елдің саяси, әлеуметтік және мәдени өмірінің бекіністеріне айналды. Бұның теміржол магистралы тарихында ерекше орын алатынын ескере, «ҚТЖ» ҰК» АҚ-та 2020 жыл мерекелік шараларға толы Түрксіб жылы деп жариялады. Пандемияға байланысты олар онлайн форматында өтті.
Бүгінгі конференция мерейтойлық шараның шарықтау шегі. «ҚТЖ» ҰК» АҚ Басқарма Төрағасы - Директорлар кеңесінің мүшесі Сауат Мыңбаев, Түрксіб - бұл өткен ғасырдың тамаша құрылыс алаңы, ол қазақстандық теміржол құрылысы мектебіне айналды, деп атап өтті.
«Түрксіб құрылысының бірінші бесжылдығында салынған болат жолдар Қазақстан экономикасының дамуына негіз болды және бұл дәстүрлер тәуелсіздік жылдарында жалғасын тапты. Осы жылдар ішінде елде ұзындығы 2,5 мың шақырым жаңа теміржолдар салынды. Олар тек ішкі байланыстарды ғана емес, сонымен қатар Қазақстанның экспорттық және транзиттік әлеуетін арттырып, Түрксібтің лайықты жалғасына айналды», - деп атап өтті Сауат Мыңбаев.
Луговой станциясынан Семей станциясына дейінгі Түрксібтің ұзындығы 1445 шақырымды құрайды. Жол құрылысына бір уақытта 40 мыңға дейін адам қатысқан. Компания басқармасы төрағасының бірінші орынбасары Қанат Әлмағамбетовтің айтуынша, Түрксіб Қазақстанда ұлттық кадрлардан құрылысшылар мен теміржолшылардың тобын құрған.
«Түрксіб жобасының арасында Кеңес Одағының 10 батыры, 11 Социалистік Еңбек Ері, 3 Даңқ орденінің иегері, 1000 орден және медальмен марапатталғандар бар. Тұрар Рысқұлов, Мұхамеджан Тынышпаев, Ахметжан Маженов сынды есімдермен қатар, жазбаларында аттары алтын әріптермен жазылған тұлғалар да кездеседі» - деді ол өзінің құттықтау сөзінде.
Өз кезегінде компанияның бас инженері Батыр Котырев конференцияға қатысушыларды 1927 жылы Түркістан-Сібір теміржолының оңтүстік бөлігінің құрылысы басталған Луговой станциясының атауының Түрксіб станциясы деп ауысуымен құттықтады. Қазақстан Республикасының Үкіметіне бұл үндеуді сала ардагерлері ұсынған болатын. Осы жылдың қазан айында бұл өтініш қанағаттандырылды.
Теміржол саласының құрметті ардагері Қалтай Сәмбетовтің айтуынша, Түрксіб - бірінші бесжылдықтың маңызды өндірісі және асыл мұрасы. Ол сол жағдайда жол салған құрылысшылар мен теміржолшылардың еңбегі таңдануға тұрарлық екенін жеткізді.
«Жұмыс физикалық және тұрмыстық қиын жағдайларда жүргізілді. Аптап ыстықта, қатты аяз бен дауылда да құрылыс алаңы бір минутқа тоқтаған жоқ. Жол салу кезінде тек күректер, кетпендер, қол арбалары ғана болды ... Құрылыстағы қол еңбегінің деңгейі өте жоғары еді. Тәулігіне 1,5-тен шақырымға дейін рельстер қолмен салынды. Осыған қарамастан жұмыс қарқыны бір сәт бәсеңдемеді, құрылыс алаңында жұмыс күші басым болды», - деді ол.
Теміржолды байланыстыру 1930 жылы 28 сәуірде Айнабұлақ станциясында өтті - сол күні соңғы күміс балдақ соғылды.
Конференцияға қатысушылар Түрксіб құрылыс уақыты мен күрделілігі жағынан теңдесі жоқ екенін атап өтті. Теміржол Орта Азия мен Сібірді ең қысқа жолмен байланыстырған және осы арқылы нан, мұнай, көмір, ағаш, мақта, жүн және ауылшаруашылық өнімдері жіберіліп отырған . Түрксібтің нәтижеліктің өсуіне күшті стимул болғаны белгілі.
Биыл Түрксібтің 90 жылдығын мерекелеу аясында «Түрксіб дегеніміз не?» атты бірегей архивтік фотосуреттерді қолдана отырып, виртуалды көрме ұйымдастырылғанын, "Түрксіб балалар көзімен" тақырыбындағы балалар сурет байқауының өткенін, фотоконкурстар, интелектуалды викториналар, спорттық шаралардың болғанын айта кету керек.
Аңызға айналған теміржол тарихы туралы толығырақ ақпаратпен мына сілтеме арқылы өтіп, танысуға болады.
