Өткен сенбі күні Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев астаналықтармен бірге жалпықалалық сенбілікке шығып, «Жетісу» атты жаңа ботаникалық бақтың «бас ағашын» отырғызды. Бұл бақ Есілдің сол жағалауында орналаспақ. Оның эскизін Президентке көрсеткен елорда әкімі Иманғали Тасмағамбетов орайы келген тағы бір «қысқы» жобаны да таныстырып қалды. Сәтін салса, келешекте Астанада «Слалом-үйі» бой көтереді. Ол үйдің ерекшелігі сол: төбесінде шаңғы тебетін трассасы болады. Әлем бойынша ондай ғимараттар әлі салынбаған деседі.
Жөке ағашы – ұзақ өмір мен мықты денсаулықтың белгісі
Мемлекет басшысының атаулы ағашын жаңа саябақтың қақ ортасында отырғызу дәстүрі Астанада бұған дейін де болған. Осыдан он жылдай бұрын Н.Назарбаев қазіргі «Жерұйық» (ол кезде «Президенттік бақ») саябағының негізін қалаған кезде де, ол жердің «бас ағашы» ретінде емен отырғызған еді. Байқап қарасақ, оның астарында да өзіндік мән бар. Емен – барлық ағаштардың патшасы, ұзақ әрі қуатты өмірдің рәмізі. Мифологияда емен тек құдайлармен ғана теңестірілген. Ал жаңа «Жетісу» бағында Президент жөке ағашын отырғызды. Ағаштың бұл түрі кем дегенде 150 жыл жасайды екен. Оның емдік әрі энергетикалық әлеуеті зор. Сондықтан бағзы заманнан бері ол денсаулық пен күш-қуаттың қайнар көзі болып саналады. Демек, жөке ағашын отырғызу «ұзақ өмір ғана емес, мықты денсаулық та болсын» деген ниеттен туындаған бастама болса керек. Осы жолғы дәстүрдің тағы бір ерекшелігі – еліміздің саяси элитасы: Президент әкімшілігінің жетекшісі Аслан Мусин, Мемлекет басшысының іс басқарушысы Серік Үмбетов, Ұлттық қауіпсіздік комитетінің төрағасы Нұртай Әбіқаев, «Нұр Отан» партиясы төрағасының орынбасары Нұрлан Нығматулин, «Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қорының басшысы Өмірзақ Шөкеев және Астана қаласының әкімі Иманғали Тасмағамбетов Елбасы отырғызған көшетті айнала өз талдарын екті. Айтпақшы, жөке тек әртекті ағаштардың арасында ғана жақсы өседі. Содан болар, ботаникалық бақтың «бас ағашы» жанында бұта тектес көшеттер, ал оның айналасында қарағай мен қайыңдар отырғызылды. Болашақта «Жетісу» бағының 100 гектар жерінде әлемнің барлық ағаш түрлері егілетін болады.
Тазалық ластамайтын жерде сақталады
Астанадағы жаңа ботаникалық бақтың «бас ағашын» отырғызғаннан кейін Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев бұқаралық ақпарат құралдарының алдында сөз сөйлеп, Қазақстан халқын көгалдандыру жұмыстарын ары қарай жалғастыруға шақырды. «Негізі, «Жасыл ел» бағдарламасы аясында республиканың барлық аймақтарында біраз жұмыс атқарылды. Оны ары қарай жалғастыру қажет. Барлық облыстар, аудандар мен ауылдар оған атсалысуы тиіс. Ал әкімдердің бұл жұмысқа бас-көз болуы – міндет. Біз өз елімізді жасыл желекке айналдыруымыз қажет. Соның арқасында біз және біздің ұрпақтарымыз жақсы әрі салауатты өмірге жол ашады», – деді Н.Назарбаев. Осы орайда Президент XX ғасырдың танымал философы, француз жазушысы Сент-Экзюперидің ұрымтал бір сөзін мысалға келтірді. «Таңертең тұрғаннан кейін өзіңді және барша жер-жаһанды ретке келтіруге кіріс», – деген екен Антуан Мари Жан-Батист Роже де Сент-Экзюпери. «Сондықтан адамның өзі ағаш егіп, айналаны жинайтын болса, онда ол өз еңбегін бағалайтын болады. Мәселен, еденді жуғаннан кейін біз аяқты сүртіп кіреміз ғой. Солай емес пе? Егер адам темекі тұқылын қоқыс жәшігіне емес, жерге тастайтын болса, онда басқалар да солай істейтін болады. Көшеде бөтелке жатса, оны көргендер де сол жерге тастайды. Кинотеатр, спорт, футбол залдарында сағыз жабыстыратын болсақ, онда барлығы да осы әрекетті қайталайды. Сол себепті де тазалық ұдайы жинастыратын жерде емес, ластамайтын жерде сақталады. Осыны қаперде ұстау қажет», – деп атап көрсетті Н.Назарбаев.
Жақында Индонезия мен Малайзияға іссапармен барып келген Мемлекет басшысының айтуынша, ол жақта темекі тұқылын көшеде тастаған адамға – 200 доллар, дөңгелегі лас көлікпен жолға шыққандарға 500 доллар көлемінде айыппұл салынады. Ал кейбір жерлерде таяқпен сабап жазалау әлі де бар. «Біз ондайға әлі жеткен жоқпыз. Дегенмен басты міндет – өз қалаңды қастерлеп, тазалықты сақтау. Ол өте дұрыс», – дейді Елбасы.
Астаналықтар үйдің төбесінде шаңғы тебеді
Қазақстандағы ең үлкен ботаникалық бақтың болашақ эскизін Президентке таныстырған қала әкімі Иманғали Тасмағамбетов орайы келген тағы бір жобаны да көрсетіп қалды. Далада ілініп тұрған стенділердің ішінен аталған «қысқы» жоба Елбасының да назарынан тыс қалмаған екен, жағалай қарап шыққан соң, әлгі жобаға қайырылып келіп, мән-жайын білді. «Слалом үйі» деп аталатын жобаға сәйкес, Астанада биік тұрғын үй кешенін салу жоспарланған. Оның төбесінде айналма шаңғы тебу трассасы ашылмақ. Бұл үйдің тұрғындары 75 метр биіктікке арнайы лифтімен тез арада көтеріледі. Сөйтіп, бірнеше минуттің ішінде слалом трассасының басына шығады. Ондағы шаңғы трассасының ұзындығы – 350 метр, ені 24 метр болмақ. Жобаға қызығушылық танытқан Мемлекет басшысы аталған құрылыстың қыр-сырын зерттеп, барлық құрылыс-техникалық мәселелерін жақ-жақты саралап шығуды тапсырды.
Шохай МАТАЙБЕКОВ, архитектор, «Слалом үйі» жобасының авторы:
– Астананың қысын бәрі жақсы біледі. Бірақ, өкінішке қарай, бізде шаңғы тебетін жер жоқ. «Слалом үйі» осы проблеманы шешетін болады. Оның негізгі идеясы – кәдімгідей тұрғын үйдің төбесінде шаңғы тебу трассасын ашу. Ондай жоба экономикалық жағынан тиімді. Үйдің бағасы көп қымбаттамайды. Баспананың бір шаршы метрінің құнына тек шаңғы тебу трассасын жабдықтауға және лифтілерді орнатуға кететін шығындар ғана қосылады. Әлем бойынша ондай үйлер әлі салынбаған. Бұл жоба Президентке ұнады. Ол шаңғы тебу трассасының жабық үлгісін және оның қауіпсіздігін тағы бір мәрте сараптап, жобаның экономикалық тиімділігін жан-жақты зерделеп шығуды тапсырды. Сондықтан біз ол бойынша ары қарай жұмыс істейтін боламыз.